Úr vörn í sókn! Jóhanna Sigurðardóttir skrifar 31. desember 2011 13:00 Þegar frá líður verður ársins 2011 líklega minnst sem árs mikilla umskipta í efnahagslífi Íslands. Ársins þegar þjóðin spyrnti sér kröftuglega frá botninum og hóf sjálfbæra lífskjarasókn. Þó enn glími allt of margir við erfiðleika var þetta árið sem umheimurinn og vaxandi fjöldi landsmanna fengu aftur trú á Íslandi og þeim óþrjótandi tækifærum og krafti sem býr í landi og þjóð. Í dagsins önn sjáum við þetta e.t.v. ekki svo glöggt, en flest þekkjum við þó úr eigin umhverfi dæmin um það hvernig hagur þjóðarinnar batnar nú jafnt og þétt. Það er meira í launaumslaginu enda hafa laun hækkað að meðaltali um tæp 9% frá því í fyrra og kaupmáttur hefur vaxið um 3,4%. Það eru fleiri sem hafa vinnu og fleiri sem stunda nám. Atvinnuleysi hefur lækkað jafnt og þétt, um 5.000 ný störf hafa orðið til og framhaldsskólar landsins og háskólar hafa sjaldan tekið við fleiri nemendum. Fleiri og fleiri ráða nú við skuldir sínar á ný og eignastaðan batnar. Skuldir heimila hafa nú lækkað um nærfellt 200 milljarða króna, eða um 10% að raungildi og fasteignaverð hefur á liðnu ári hækkað um tæp 10%. Hagur Íslendinga batnar nú hraðar en flestra annarra þjóða heims og ólíkt því sem áður gerðist, skiptist stækkandi þjóðarkaka jafnar en á liðnum árum. Það er þó sárt til þess að vita að vegna hrunsins búa allt of margir við skuldabasl og atvinnuleysi og allt of margir hafa flutt búferlum úr landi - vonandi þó tímabundið. Aðgerðir ríkisstjórnarinnar miða að því að bregðast við þessari stöðu og svo mun áfram verða. Þrátt fyrir þetta hafa kjör hinna verst settu verið varin með skipulegum hætti. Kaupmáttur lægstu launa hefur vaxið tvöfalt á við almenn laun, vaxtabótum og barnabótum hefur í ríkari mæli verið beint til hinna tekjulægri og skattkerfinu hefur verið breytt með þeim hætti að skattbyrðin hefur verið færð af lægri tekjum yfir á hærri tekjur og miklar eignir. Vegna þessa hafa 60-70% skattgreiðenda, eða um 80.000 einstaklingar, greitt lægra hlutfall tekna sinna í skatt en fyrir hrun. Engu að síður hefur böndum verið komið á ríkisfjármálin og velferðarkerfið varið. Í stað 215 milljarða halla með tilheyrandi skuldasöfnun í byrjun kjörtímabilsins hillir nú undir lækkun skulda og sjálfbæran rekstur ríkissjóðs. Á sama tíma hafa útgjöld til velferðarmála aukist og eru nú hærri en á hátindi góðærisins. Atvinnuleysið mun halda áfram að lækka, kaupmáttur launa og lífeyris mun áfram aukast og umbætur á velferðarkerfinu verða innleiddar ein af annarri. Unnið er að nýrri löggjöf um almannatryggingar, sóknaráætlun í málefnum ungs fólks, endurreisn fæðingarorlofssjóðs og lengingu orlofsins í áföngum í 12 mánuði. Húsnæðiskerfinu er verið að breyta með þeim hætti að valfrelsi aukist og uppbygging trausts leigumarkaðar og kaup leiguíbúða verði raunverulegur valkostur við séreignastefnuna. Skipan auðlindamála þjóðarinnar er einnig verið að breyta með þeim hætti að forræði og arður þjóðarinnar af auðlindunum verði tryggður til framtíðar. Unnið er að stofnun Auðlindasjóðs sem ætlað er að annast umsýslu og ávöxtun auðlinda í eigu þjóðarinnar. Endurskoðun fiskveiðistjórnunarkerfisins mun byggja á þeirri grundvallarforsendu að eignarréttur auðlindarinnar sé hjá þjóðinni, en útgerðarmenn geti leigt tímabundinn aðgang að auðlindinni gegn eðlilegu gjaldi. Þá hefur Stjórnlagaráð afhent Alþingi frumvarp að nýrri stjórnarskrá fyrir Ísland, þeirri fyrstu sem samin er frá grunni af þjóðinni sjálfri. Nú hvílir sú skylda á Alþingi að afgreiða frumvarpið með þeim hætti að ný stjórnarskrá geti tekið gildi á næsta kjörtímabili en áður en að því kemur er mikilvægt að þjóðin sjálf segi hug sinn til málsins í ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðslu. Aðildarviðræður Íslands við ESB verða einnig leiddar til lykta og á sama tíma má vænta þess að ríki sambandsins muni koma sér saman um aukið efnahagssamstarf og traustari grundvöll evrunnar. Í lok kjörtímabils má því vænta þess að Íslendingar standi frammi fyrir afar skýrum valkostum sem ráðið geta miklu um framþróun hér á landi, bæði efnahagslega og félagslega. Á næstu misserum mun þó mestu skipta að einstaklingar, fyrirtæki, sveitarfélög og ríkisvaldið fylgi eftir þeim jákvæðu umskiptum sem orðin eru í íslensku efnahagslífi og sæki fram. Vegna árangurs undanfarinna ára eru nú góðar forsendur fyrir kröftugri atvinnu- og lífskjarasókn og í þeim efnum mun ríkisvaldið ekki láta sitt eftir liggja. Allt bendir því til að framundan séu bjartir tímar á Íslandi. Ég óska landsmönnum öllum gæfu og góðs gengis á komandi ári. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jóhanna Sigurðardóttir Mest lesið Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Bóluefni eða veirur Ágúst Kvaran Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir Skoðun Það er hægt Ragna Sigurðardóttir Skoðun Snjallsímar og geðveiki meðal barna og unglinga Atli Harðarson Skoðun Linnulaus þjáning íbúa á Gaza Hrafnhildur Sverrisdóttir Skoðun Halldór 13.07.2024 Halldór Baldursson Halldór Skoðun Skoðun Tilgangur atvinnurekstrarbanns Lárus Sigurður Lárusson skrifar Skoðun Að verða fórnarlamb íslenskra skattyfirvalda Arnar Pálsson skrifar Skoðun Loftslagsávinningur Coda Terminal er gífurlegur Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Bóluefni eða veirur Ágúst Kvaran skrifar Skoðun Skaðinn í leyndri meðferð á heimilum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af glyðrugangi eftirlitsstofnana Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Linnulaus þjáning íbúa á Gaza Hrafnhildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Munurinn á þjóðerniskennd versus sálernis þarfar upplifun Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Svifhrifavaldar Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Hvernig og hvenær en ekki hvort Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tilfinningalegur athyglisbrestur og heilbrigt tilfinningalíf Jón Þór Ólafsson skrifar Skoðun Reglurnar eru óumsemjanlegar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 3.200 aumingjar (mín skoðun) Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Ber endurhæfing ávöxt? skrifar Skoðun Heimur á heljarþröm skrifar Skoðun Foreldrar á 4. vaktinni Sara Rós Kristinsdóttir,Lóa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Norður-Kórea er víða Ingvar Smári Birgisson skrifar Skoðun Það getur verið gott að búa til steind Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Uppskeruhátíð öldrunarfræða á Norðurlöndum Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Gullverðlaun í mengun Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Gen og glæpir Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun 10 tæknilegir yfirburðir rafbíla Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Um vanda stúlkna í skólum Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Land, borgir og samgöngur Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Coda Terminal: Verndum náttúru, umhverfi og leiðréttum mýtur Edda Sif Aradóttir skrifar Skoðun Kveikjum áhugann – Kveikjum neistann Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Sjá meira
Þegar frá líður verður ársins 2011 líklega minnst sem árs mikilla umskipta í efnahagslífi Íslands. Ársins þegar þjóðin spyrnti sér kröftuglega frá botninum og hóf sjálfbæra lífskjarasókn. Þó enn glími allt of margir við erfiðleika var þetta árið sem umheimurinn og vaxandi fjöldi landsmanna fengu aftur trú á Íslandi og þeim óþrjótandi tækifærum og krafti sem býr í landi og þjóð. Í dagsins önn sjáum við þetta e.t.v. ekki svo glöggt, en flest þekkjum við þó úr eigin umhverfi dæmin um það hvernig hagur þjóðarinnar batnar nú jafnt og þétt. Það er meira í launaumslaginu enda hafa laun hækkað að meðaltali um tæp 9% frá því í fyrra og kaupmáttur hefur vaxið um 3,4%. Það eru fleiri sem hafa vinnu og fleiri sem stunda nám. Atvinnuleysi hefur lækkað jafnt og þétt, um 5.000 ný störf hafa orðið til og framhaldsskólar landsins og háskólar hafa sjaldan tekið við fleiri nemendum. Fleiri og fleiri ráða nú við skuldir sínar á ný og eignastaðan batnar. Skuldir heimila hafa nú lækkað um nærfellt 200 milljarða króna, eða um 10% að raungildi og fasteignaverð hefur á liðnu ári hækkað um tæp 10%. Hagur Íslendinga batnar nú hraðar en flestra annarra þjóða heims og ólíkt því sem áður gerðist, skiptist stækkandi þjóðarkaka jafnar en á liðnum árum. Það er þó sárt til þess að vita að vegna hrunsins búa allt of margir við skuldabasl og atvinnuleysi og allt of margir hafa flutt búferlum úr landi - vonandi þó tímabundið. Aðgerðir ríkisstjórnarinnar miða að því að bregðast við þessari stöðu og svo mun áfram verða. Þrátt fyrir þetta hafa kjör hinna verst settu verið varin með skipulegum hætti. Kaupmáttur lægstu launa hefur vaxið tvöfalt á við almenn laun, vaxtabótum og barnabótum hefur í ríkari mæli verið beint til hinna tekjulægri og skattkerfinu hefur verið breytt með þeim hætti að skattbyrðin hefur verið færð af lægri tekjum yfir á hærri tekjur og miklar eignir. Vegna þessa hafa 60-70% skattgreiðenda, eða um 80.000 einstaklingar, greitt lægra hlutfall tekna sinna í skatt en fyrir hrun. Engu að síður hefur böndum verið komið á ríkisfjármálin og velferðarkerfið varið. Í stað 215 milljarða halla með tilheyrandi skuldasöfnun í byrjun kjörtímabilsins hillir nú undir lækkun skulda og sjálfbæran rekstur ríkissjóðs. Á sama tíma hafa útgjöld til velferðarmála aukist og eru nú hærri en á hátindi góðærisins. Atvinnuleysið mun halda áfram að lækka, kaupmáttur launa og lífeyris mun áfram aukast og umbætur á velferðarkerfinu verða innleiddar ein af annarri. Unnið er að nýrri löggjöf um almannatryggingar, sóknaráætlun í málefnum ungs fólks, endurreisn fæðingarorlofssjóðs og lengingu orlofsins í áföngum í 12 mánuði. Húsnæðiskerfinu er verið að breyta með þeim hætti að valfrelsi aukist og uppbygging trausts leigumarkaðar og kaup leiguíbúða verði raunverulegur valkostur við séreignastefnuna. Skipan auðlindamála þjóðarinnar er einnig verið að breyta með þeim hætti að forræði og arður þjóðarinnar af auðlindunum verði tryggður til framtíðar. Unnið er að stofnun Auðlindasjóðs sem ætlað er að annast umsýslu og ávöxtun auðlinda í eigu þjóðarinnar. Endurskoðun fiskveiðistjórnunarkerfisins mun byggja á þeirri grundvallarforsendu að eignarréttur auðlindarinnar sé hjá þjóðinni, en útgerðarmenn geti leigt tímabundinn aðgang að auðlindinni gegn eðlilegu gjaldi. Þá hefur Stjórnlagaráð afhent Alþingi frumvarp að nýrri stjórnarskrá fyrir Ísland, þeirri fyrstu sem samin er frá grunni af þjóðinni sjálfri. Nú hvílir sú skylda á Alþingi að afgreiða frumvarpið með þeim hætti að ný stjórnarskrá geti tekið gildi á næsta kjörtímabili en áður en að því kemur er mikilvægt að þjóðin sjálf segi hug sinn til málsins í ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðslu. Aðildarviðræður Íslands við ESB verða einnig leiddar til lykta og á sama tíma má vænta þess að ríki sambandsins muni koma sér saman um aukið efnahagssamstarf og traustari grundvöll evrunnar. Í lok kjörtímabils má því vænta þess að Íslendingar standi frammi fyrir afar skýrum valkostum sem ráðið geta miklu um framþróun hér á landi, bæði efnahagslega og félagslega. Á næstu misserum mun þó mestu skipta að einstaklingar, fyrirtæki, sveitarfélög og ríkisvaldið fylgi eftir þeim jákvæðu umskiptum sem orðin eru í íslensku efnahagslífi og sæki fram. Vegna árangurs undanfarinna ára eru nú góðar forsendur fyrir kröftugri atvinnu- og lífskjarasókn og í þeim efnum mun ríkisvaldið ekki láta sitt eftir liggja. Allt bendir því til að framundan séu bjartir tímar á Íslandi. Ég óska landsmönnum öllum gæfu og góðs gengis á komandi ári.
Skoðun Verða rangfærslur að sannleika, ef þær eru endurteknar nógu oft!? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Forseti ÍSÍ hvattur til að hefja tiltektina í eigin starfsemi Sigurður G. Guðjónsson skrifar
Skoðun Það er víst hægt að semja um aðildarskilmála! Mörg dæmi sanna það! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Orðatónar: Aukinn orðaforði og lesskilningur barna með íslenskri tónlist Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar