Þjóðlönd Íslands Snorri Baldursson skrifar 10. nóvember 2011 06:00 Umhverfisráðuneytið hefur hafið vinnu sem miðar að því að sameina stjórnun og umsýslu friðlanda, þjóðgarða og þjóðskóga, alls um 20.000 km2, í nýrri stofnun sem hefur vinnuheitið „Þjóðgarðastofnun Íslands“. Núverandi fyrirkomulag er þannig að þrjár stofnanir fara með stjórn þriggja þjóðgarða: Þingvallanefnd/Alþingi hefur umsjón með Þingvallaþjóðgarði, Umhverfisstofnun með Þjóðgarðinum Snæfellsnesi og öðrum svæðum sem friðlýst eru samkvæmt náttúruverndarlögum, og stjórn Vatnajökulsþjóðgarðs hefur umsjón með Vatnajökulsþjóðgarði. Skógrækt ríkisins hefur umsjón með þjóðskógum og Landgræðsla ríkisins með landgræðslusvæðum. Hugmyndin um Þjóðgarðastofnun Íslands er ekki ný enda ljóst að lítil þjóð hefur ekki efni á að dreifa kröftum og takmörkuðum fjármunum. Undirritaður styður þessi áform og ef vel og myndarlega er að verki staðið getur þetta orðið mikið heillaspor fyrir náttúruvernd, ferðamennsku og ímynd landsins. Það sýnist þó ljóst að ganga þurfi enn lengra og sameina í eina stofnun umsýslu alls lands í eigu ríkisins, þar með þjóðlendur og ríkisjarðir, a.m.k. þær sem ekki eru í ábúð. Stofnunin gæti þá heitið „Þjóðlandastofnun Íslands“. Þjóðlendur eru landsvæði utan eignarlanda, einkum á hálendinu, sem íslenska ríkið á samkvæmt lögum og forsætisráðherra fer með í umboði þjóðarinnar. Mikil vinna hefur farið í að afmarka og skera úr um þjóðlendur og er enn langt í land að þeirri vinnu sé lokið. Stöðu mála má sjá á vef Óbyggðanefndar, www.obyggd.stjr.is. Þar sést að þjóðlendur, sem þegar hafa verið staðfestar með dómi, spanna drjúgan hluta af miðhálendi Íslands og eru líklega ekki undir 30.000 km2 að stærð. Eins og komið hefur fram þá fara fjórar stofnanir með umsýslu þjóðgarða, friðlanda og þjóðskóga. Þær hafa samtals yfir að ráða um 30 heilsársstarfsmönnum sem dreifast á annan tug starfstöðva um allt land. Á sumrin bætast við hundrað landverðir eða svo. Tveir til þrír embættismenn í umhverfisráðuneytinu sinna ennfremur þessum málaflokki. Einn embættismaður í forsætisráðuneytinu fer með umsjón þjóðlendna og annar embættismaður í landbúnaðarráðuneytinu hefur umsjón með ríkisjörðum. Heildarfjárveitingar ríkisins til landvörslu, uppbyggingar og annarra framkvæmda á þessum 50.000 ferkílómetrum lands, hálfu Íslandi, eru líklega um 800 milljónir á ári. Þjóðlöndin, sem samheiti yfir allt þetta ríkisland, eru ómetanleg auðlind til framtíðar. Stjórnmálamenn og embættismenn hafa oftast hrapalega vanmetið þessa auðlind. Þeir hafa öðru fremur einblínt á sjávarfang og orku, sem vissulega eru líka miklar auðlindir. Þetta má sjá þegar borið er saman umfang Hafrannsóknastofnunar, Fiskistofu, Orkustofnunar, Landsvirkjunar og Rafmagnsveitna ríkisins við ofangreindar stofnanir á sviði landvörslu og náttúruverndar. Heildstæð framsýn og vönduð skipulagning og uppbygging þjóðlandanna, ásamt virkri landvörslu, getur skilað arði sem er á við margar virkjanir og togara. Arðurinn verður í takt við þá umhyggju sem er sýnd. Umhyggju ríkisins má sýna með öflugri Þjóðlandastofnun sem skipuð er hæfu fagfólki og hefur fjárráð til uppbyggingar og framkvæmda. Það kostar milljarða að gera þjóðlöndin þannig úr garði að þau geti tekið við vaxandi straumi ferðafólks og aflað verulegra tekna á formi ímyndarsköpunar, markaðsávinnings og/eða aðgangseyris. Það þarf að lagfæra og merkja vegi, endurheimta vistkerfi, koma fyrir upplýsinga- og fræðsluskiltum, búa til kort og upplýsingavefi, leggja göngustíga, byggja tröppur og brýr, setja niður salerni, reisa upplýsingamiðstöðvar og svo mætti lengi telja. Að lokum, Þjóðlandastofnun Íslands, já takk, með öllu landi í ríkiseign undir, ekki færri en 50 starfsmenn og einn milljarð á ári í framkvæmdafé; nánast allt það fé færi í uppbyggingu og starfsmannahald á landsbyggðinni. Fjárfesting af þessu tagi skilar fljótt sterkari þjóðlöndum og heilbrigðari ímynd Íslands; eftir nokkurra ára uppbyggingu er því kominn grunnur til að verja 900 milljónum eða svo í markaðsátak fyrir erlenda ferðamenn. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Viljum við útrýma kristni úr þjóðlífinu? Gunnlaugur Stefánsson Skoðun Hatar þú heiðlóur? Ragnhildur Guðmundsdóttir Skoðun Hingað og ekki lengra Þorbjörg Þorvaldsdóttir Skoðun Einkarekstur í heilbrigðisþjónustu - er ástæða til að hafa áhyggjur? Jón Magnús Kristjánsson Skoðun Er hvergi hægt að vera í friði? Reynir Böðvarsson Skoðun „Þú munt aldrei eignast barn!“ Elísa Ósk Línadóttir Skoðun Rykkilínsmálið Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Mikilvægi fjölskyldu- og parameðferðar – Að styrkja tengsl í flóknum heimi Helena Katrín Hjaltadóttir,Katrín Þrastardóttir Skoðun Hvaðan kemur verðbólgan? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun „Mér finnst“ pólitíkin og vindmyllurnar Tómas Ellert Tómasson Skoðun Skoðun Skoðun Mikilvægi fjölskyldu- og parameðferðar – Að styrkja tengsl í flóknum heimi Helena Katrín Hjaltadóttir,Katrín Þrastardóttir skrifar Skoðun Er hvergi hægt að vera í friði? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Um ferðaþjónustu og ADHD Nanný Arna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Að taka stjórn á eigin stefnu Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Ákall um aðgerðir! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun „Mér finnst“ pólitíkin og vindmyllurnar Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Frumútboð og framhjáhöld Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Grænfáninn 30 ára Sigurlaug Arnardóttir,Guðrún Schmidt,Ósk Kristinsdóttir,Borghildur Gunnardóttir skrifar Skoðun Hingað og ekki lengra Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Hatar þú heiðlóur? Ragnhildur Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Viljum við útrýma kristni úr þjóðlífinu? Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Fjölbreytni í náttúru Íslands Rannveig Magnúsdóttir skrifar Skoðun Rykkilínsmálið Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvaðan kemur verðbólgan? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Einkarekstur í heilbrigðisþjónustu - er ástæða til að hafa áhyggjur? Jón Magnús Kristjánsson skrifar Skoðun Biðin sem veikir og tekur Guðlaugur Eyjólfsson skrifar Skoðun „Þú munt aldrei eignast barn!“ Elísa Ósk Línadóttir skrifar Skoðun Hvað verður um íslenska þjóðmenningu? Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Hættum að meiða, misþyrma og éta ”systur okkar og bræður”! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Vextir niðurlægja og drepa Einar Baldvin Árnason skrifar Skoðun Að loknum flokksráðsfundi Sjálfstæðisflokksins Ragnar Sigurðsson skrifar Skoðun Trúverðugleiki til sölu! Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra ber fulla ábyrgð á stöðunni! Haraldur Þór Jónsson skrifar Skoðun Ætlar Ísland sömu leið og Svíar? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Aðeins meira um Kópavogsmódelið Sverrir J. Dalsgaard skrifar Skoðun Að koma í heiminn, að fæðast með öllu því sem verður Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Öflugar konur eru okkar von Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Þegar hveitið er dýrara en brauðið Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Neyð og mjúkur sandur Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Hryðjuverkaríkið Ingólfur Steinsson skrifar Sjá meira
Umhverfisráðuneytið hefur hafið vinnu sem miðar að því að sameina stjórnun og umsýslu friðlanda, þjóðgarða og þjóðskóga, alls um 20.000 km2, í nýrri stofnun sem hefur vinnuheitið „Þjóðgarðastofnun Íslands“. Núverandi fyrirkomulag er þannig að þrjár stofnanir fara með stjórn þriggja þjóðgarða: Þingvallanefnd/Alþingi hefur umsjón með Þingvallaþjóðgarði, Umhverfisstofnun með Þjóðgarðinum Snæfellsnesi og öðrum svæðum sem friðlýst eru samkvæmt náttúruverndarlögum, og stjórn Vatnajökulsþjóðgarðs hefur umsjón með Vatnajökulsþjóðgarði. Skógrækt ríkisins hefur umsjón með þjóðskógum og Landgræðsla ríkisins með landgræðslusvæðum. Hugmyndin um Þjóðgarðastofnun Íslands er ekki ný enda ljóst að lítil þjóð hefur ekki efni á að dreifa kröftum og takmörkuðum fjármunum. Undirritaður styður þessi áform og ef vel og myndarlega er að verki staðið getur þetta orðið mikið heillaspor fyrir náttúruvernd, ferðamennsku og ímynd landsins. Það sýnist þó ljóst að ganga þurfi enn lengra og sameina í eina stofnun umsýslu alls lands í eigu ríkisins, þar með þjóðlendur og ríkisjarðir, a.m.k. þær sem ekki eru í ábúð. Stofnunin gæti þá heitið „Þjóðlandastofnun Íslands“. Þjóðlendur eru landsvæði utan eignarlanda, einkum á hálendinu, sem íslenska ríkið á samkvæmt lögum og forsætisráðherra fer með í umboði þjóðarinnar. Mikil vinna hefur farið í að afmarka og skera úr um þjóðlendur og er enn langt í land að þeirri vinnu sé lokið. Stöðu mála má sjá á vef Óbyggðanefndar, www.obyggd.stjr.is. Þar sést að þjóðlendur, sem þegar hafa verið staðfestar með dómi, spanna drjúgan hluta af miðhálendi Íslands og eru líklega ekki undir 30.000 km2 að stærð. Eins og komið hefur fram þá fara fjórar stofnanir með umsýslu þjóðgarða, friðlanda og þjóðskóga. Þær hafa samtals yfir að ráða um 30 heilsársstarfsmönnum sem dreifast á annan tug starfstöðva um allt land. Á sumrin bætast við hundrað landverðir eða svo. Tveir til þrír embættismenn í umhverfisráðuneytinu sinna ennfremur þessum málaflokki. Einn embættismaður í forsætisráðuneytinu fer með umsjón þjóðlendna og annar embættismaður í landbúnaðarráðuneytinu hefur umsjón með ríkisjörðum. Heildarfjárveitingar ríkisins til landvörslu, uppbyggingar og annarra framkvæmda á þessum 50.000 ferkílómetrum lands, hálfu Íslandi, eru líklega um 800 milljónir á ári. Þjóðlöndin, sem samheiti yfir allt þetta ríkisland, eru ómetanleg auðlind til framtíðar. Stjórnmálamenn og embættismenn hafa oftast hrapalega vanmetið þessa auðlind. Þeir hafa öðru fremur einblínt á sjávarfang og orku, sem vissulega eru líka miklar auðlindir. Þetta má sjá þegar borið er saman umfang Hafrannsóknastofnunar, Fiskistofu, Orkustofnunar, Landsvirkjunar og Rafmagnsveitna ríkisins við ofangreindar stofnanir á sviði landvörslu og náttúruverndar. Heildstæð framsýn og vönduð skipulagning og uppbygging þjóðlandanna, ásamt virkri landvörslu, getur skilað arði sem er á við margar virkjanir og togara. Arðurinn verður í takt við þá umhyggju sem er sýnd. Umhyggju ríkisins má sýna með öflugri Þjóðlandastofnun sem skipuð er hæfu fagfólki og hefur fjárráð til uppbyggingar og framkvæmda. Það kostar milljarða að gera þjóðlöndin þannig úr garði að þau geti tekið við vaxandi straumi ferðafólks og aflað verulegra tekna á formi ímyndarsköpunar, markaðsávinnings og/eða aðgangseyris. Það þarf að lagfæra og merkja vegi, endurheimta vistkerfi, koma fyrir upplýsinga- og fræðsluskiltum, búa til kort og upplýsingavefi, leggja göngustíga, byggja tröppur og brýr, setja niður salerni, reisa upplýsingamiðstöðvar og svo mætti lengi telja. Að lokum, Þjóðlandastofnun Íslands, já takk, með öllu landi í ríkiseign undir, ekki færri en 50 starfsmenn og einn milljarð á ári í framkvæmdafé; nánast allt það fé færi í uppbyggingu og starfsmannahald á landsbyggðinni. Fjárfesting af þessu tagi skilar fljótt sterkari þjóðlöndum og heilbrigðari ímynd Íslands; eftir nokkurra ára uppbyggingu er því kominn grunnur til að verja 900 milljónum eða svo í markaðsátak fyrir erlenda ferðamenn.
Einkarekstur í heilbrigðisþjónustu - er ástæða til að hafa áhyggjur? Jón Magnús Kristjánsson Skoðun
Mikilvægi fjölskyldu- og parameðferðar – Að styrkja tengsl í flóknum heimi Helena Katrín Hjaltadóttir,Katrín Þrastardóttir Skoðun
Skoðun Mikilvægi fjölskyldu- og parameðferðar – Að styrkja tengsl í flóknum heimi Helena Katrín Hjaltadóttir,Katrín Þrastardóttir skrifar
Skoðun Grænfáninn 30 ára Sigurlaug Arnardóttir,Guðrún Schmidt,Ósk Kristinsdóttir,Borghildur Gunnardóttir skrifar
Skoðun Einkarekstur í heilbrigðisþjónustu - er ástæða til að hafa áhyggjur? Jón Magnús Kristjánsson skrifar
Skoðun Umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra ber fulla ábyrgð á stöðunni! Haraldur Þór Jónsson skrifar
Einkarekstur í heilbrigðisþjónustu - er ástæða til að hafa áhyggjur? Jón Magnús Kristjánsson Skoðun
Mikilvægi fjölskyldu- og parameðferðar – Að styrkja tengsl í flóknum heimi Helena Katrín Hjaltadóttir,Katrín Þrastardóttir Skoðun