Viðskipti innlent

VBS lánaði milljarða út á loftkastalasmíði

Fjölbýlishúsalóð undir Úlfarsfelli er metin á rúmar 530 milljónir króna. Eignamatið er byggt á væntu söluandvirði fasteigna sem rísa áttu á lóðinni.Fréttablaðið/vilhelm
Fjölbýlishúsalóð undir Úlfarsfelli er metin á rúmar 530 milljónir króna. Eignamatið er byggt á væntu söluandvirði fasteigna sem rísa áttu á lóðinni.Fréttablaðið/vilhelm

VBS fjárfestingarbanki með fulltingi Landsbankans tók þátt í kaupum á fasteignaverkefnum og lánaði milljarða króna út á mat á hugsanlegu söluandvirði fasteigna sem aldrei risu.

Meðal stærstu lántakenda í þessum viðskiptum var fyrirtækið Innova, móðurfélag JB Byggingafélags og Riss, sem Engilbert Runólfsson fór fyrir. Stjórnendur bankans létu ekki brotaferil og vafasama fortíð hans trufla sig.

Dæmi um slík lánaviðskipti eru þrjár lóðir fyrir 109 íbúða fjölbýlishús á vegum Innova við Urðarbrunn í landi Úlfarsfells. Reykjavíkurborg úthlutaði lóðinni árið 2007. Í uppgjöri lóðaeiganda sem hafði í hyggju að reisa fjölbýlishúsið er lóðin metin á rúmar 530 milljónir króna og fékk hann lánað hjá VBS í samræmi við það.

Engar fasteignir hafa risið á lóðunum og er eina sjáanlega byggingin við þær dreifistöð frá Reykjavíkurborg. Fasteignamat lóðanna við Urðarbrunn er 33,6 milljónir króna í dag. Þetta er fjarri því eina dæmið í tilviki Innova.

Félagið skilaði síðast inn ársreikningi fyrir rekstrarárið 2007. Félagið skuldaði 10,8 milljarða króna í lok ársins. Eignir voru metnar á tæpa 11,6 milljarða króna. Eignir upp á tæpa 7,3 milljarða króna eru ýmist óskipulagðar lóðir með engum mannvirkjum eða óvíst hverjar þær eru.

Þeir sem rætt hefur verið við segja félagið hafa ofmetið eignir sínar stórkostlega, reksturinn hafa verið skuldsettan upp í rjáfur og með ólíkindum að nokkurt fjármálafyrirtæki hafi stutt við fyrirtækið með þeim hætti sem VBS gerði.

Bankinn fékk Innova í fangið í september árið 2008, um mánuði áður en gömlu viðskiptabankarnir þrír fóru á hliðina. Gjaldþrotaskipti standa nú yfir á fyrirtækinu. Eignir félagsins hafa verið seldar til dótturfélaga bankanna, annarra verktaka og lóðum verið skilað til landeigenda.







Gróðasjónarmið ráða för
Boðaþing í Kópavogi 28 íbúða fjölbýlishús Innova í Kópavogi féll í skaut Landsbankans í kjölfar hruns á verktakamarkaði. Blokkin var metin á tæpar 380 milljónir króna í árslok 2007. Fasteignamat er í dag rétt rúmar 300 milljónir.Fréttablaðið/Vilhelm

VBS fjárfestingarbanki var einn þeirra banka og fjármálafyrirtækja sem voru fyrirferðarmikil í svokölluðum ástarbréfaviðskiptum stóru viðskiptabankanna við Seðlabankann. Þegar bankarnir féllu í október 2008 skuldaði VBS Seðlabankanum 26,4 milljarða króna. Heildarafskriftir ríkissjóðs vegna ástarbréfaviðskiptanna námu 175 milljörðum króna í ríkisreikningi árið 2008.

Í stað þess að knýja VBS í þrot breytti ríkissjóður skuld bankans í lán til sjö ára. Fyrsti gjalddagi lánsins var í byrjun síðasta árs. Bankinn réð ekki við fyrstu afborgun. Fjármálaeftirlitið tók hann yfir í fyrravor og skipaði yfir hann slitastjórn.

Eins og Fréttablaðið hefur greint frá var verðmæti eignasafns VBS fært úr 52 milljörðum króna í tíu undir lok síðasta árs og er aðeins einn óveðsettur milljarður til skiptanna á móti 48 milljarða króna kröfum í þrotabúið.

Hróbjartur Jónatansson, lögmaður sem sæti á í slitastjórn bankans, sagði þá í samtali við blaðið vísbendingar um að stjórnendur bankans hefðu lánað til fasteignaverkefna með veði í lóðum og húsum án þess að húsin hefðu nokkru sinni risið.





Viðskiptavinir borga brúsann
niðurGrafnir draumar Verktakafyrirtækið JB Byggingafélag, sem Engilbert Runólfsson átti um tíma, gerði teikningar að tíu þúsund fermetra verslana- og skrifstofuhúsnæði við Skógarlind í Kópavogi og er búið að steypa undirstöður undir bygginguna. Reginn ehf, dótturfélag Landsbankans, á lóðina í dag. Búið er að moka yfir undirstöðurnar og mun hún til sölu fyrir rétt verð. Grunnurinn var metinn á rúman 1,3 milljarða í bókum JB Byggingafélags árið 2007. Fréttablaðið/Vilhelm

Fréttablaðið hefur heimildir fyrir því að skuldabréf tengd lánveitingum VBS til framkvæmda hafi verið seld inn í eignastýringu bankans og viðskiptavinir bankans því í raun tekið alla áhættuna.

Fasteignaverkefni á vegum VBS eru flest á höfuðborgarsvæðinu og á Suðurnesjum auk fasteignaverkefnis í landi Laugardæla rétt við fyrirhugað brúarstæði á Selfossi. VBS tók virkan þátt í verkefninu og átti í því tæplega þrjátíu prósenta hlut. Þrotabú VBS á Laugadæli í dag. Þar eru malarvegir, ljósastaurar og einhverjar lagnir í jörð. Ekkert virðist hafa verið átt við lóðirnar. Landið er veðsett fyrir 2,8 milljarða.

Útlán VBS til fasteignaverkefna af þessum toga námu 20 milljörðum króna og jafngilti það 76 prósentum af heildarútlánum bankans þegar hann féll.

Samkvæmt athugun endurskoðenda á rekstri bankans fyrir hrun er talið víst að hann hafi verið ógjaldfær í ársbyrjun 2008, tveimur árum áður en Fjármálaeftirlitið tók hann yfir.

Slitastjórn VBS undirbýr nú að stefna mönnum vegna nokkurra gjörninga fyrrverandi stjórnenda bankans og er ekki útilokað að einhverjir þeirra lendi á borði sérstaks saksóknara.






Tengdar fréttir

Segir VBS hafa stundað talnaleiki

Innova varð á meðal fimm umsvifamestu fyrirtækja í byggingageiranum að undangengnum samruna Stafna á milli við tvö önnur verktakafyrirtæki. Starfsmenn voru rúmlega tvö hundruð og veltan í kringum sjö milljarðar króna. Forstjóri fyrirtækisins var Engilbert Runólfsson. Hann sat inni fyrir aðild að fíkniefnainnflutningi fyrir fimmtán árum en varð stórtækur á fasteignamarkaði eftir aldamótin.

Fengu milljarða út á hús sem aldrei risu

VBS fjárfestingarbanki lánaði fyrirtæki Engilberts Runólfs­sonar milljarða króna til ýmissa fasteignaverkefna með veði í fasteignum sem aldrei risu.






Fleiri fréttir

Sjá meira


×