Sumarísinn er að hverfa 20. september 2012 07:00 Hafísinn getur skapað hættu á fiskimiðum en hann dregur úr vindi. Hverfi hann að fullu geta stormar því orðið mun verri en ella. mynd/landhelgisgæslan Einn fremsti vísindamaður heims á sviði hafísmála segir hættu á að eftir fjögur ár heyri hafís á sumrin sögunni til á norðurskautinu. Brött spá, segir veðurfræðingur, en ísinn fer minnkandi. Hefur áhrif á veðurfar og lífríki sjávar. Draga verður úr útblæstri gróðurhúsalofttegunda. Verði ekki dregið verulega úr hlýnun jarðar nú þegar mun hafís á sumrin heyra sögunni til á norðurskautinu. Þetta segir breski vísindamaðurinn Peter Wadhams, en hann er prófessor við Cambridge-háskóla og einn fremsti vísindamaður í heimi á sviði hafísmála. „Loftslagsbreytingar eru ekki lengur eitthvað sem við ætlum að gera eitthvað í á næstu áratugum. Það þarf ekki aðeins að draga nú þegar úr útblæstri gróðurhúsalofttegunda, heldur þarf strax að rannsaka aðrar leiðir til að hægja á hlýnun jarðar,“ segir Wadham, í aðsendu bréfi til Guardian, og vísar meðal annars til hugmynda um að endurvarpa geislum sólar frá jörðinni. Endurvarpa sólargeislumHalldór Björnsson, sérfræðingur hjá Veðurstofu Íslands, segir að ýmsum þyki þessi spá Wadhams nokkuð brött. Engum blöðum sé þó um það að fletta að ísinn minnki og það hafi ýmsar afleiðingar. „Hafísinn er eitt af kuldaelementunum í loftslagskerfinu. Þarna speglast mjög mikið af sólarorku í burtu og þarna er mjög kalt á veturna, að hluta til vegna þess að hafísinn einangrar sjóinn frá loftinu.“ Þegar ísinn minnkar hlýnar sjórinn þar sem minna endurvarp sólargeisla á sér stað. Halldór segir að síðan hafi komið sumarstormar sem hafi sópað ísnum saman og molað hann niður og sjórinn hlýnað enn frekar. „Fyrir vikið ferðu inn í veturinn með þynnri hafís og það eru meiri orkuskipti milli lofts og sjávar og það hefur einfaldlega áhrif á veðrið á öllum þessum slóðum.“ Orsök vetrarstormanna?Vísindamenn telja ónóga reynslu komna til að hægt sé að fullyrða um áhrifin á veðurfarið. „Sumir vilja rekja kuldaköst síðustu ára og snjóþunga vetur í Evrópu til þess að heimskautalægðin, sem myndast að vetri til, hlykkist meira til af því að hún verður ekki jafn djúp.“ Þar vísar Halldór til djúprar lægðar sem myndast yfir skautinu á vetrum með ísköldu lofti á vel afmörkuðu svæði. Sumir telji að þar sem lægðin sé grynnri verði svæðið sjálft ekki jafn kalt og lægðin hlykkist til með kólnandi veðri utan síns hefðbundna áhrifasvæðis. „Þetta er reyndar alls ekki óumdeilt. Menn vita að þetta hefur heilmikil áhrif á veður og það er hægt að rekja einstaka storma til þessa. Stormar sem venjulega myndu keyra inn á hafísinn og deyja þar, vegna þess að þeir fengu ekki orku af sjónum, þeir hafa meira opið vatn til að þvælast yfir.“ Fiskgengd og stormarHafísinn hefur áhrif á vistkerfið. Undir honum myndast þörungar sem eru neðsti hlekkurinn í fæðukeðju sem teygir sig alla leið til ísbjarna. Brotthvarf íssins bætir skilyrði fyrir lífríki í opnum sjó. Hverfi ísinn opnast því veiðisvæði, en rannsóknir skortir til að segja fyrir um nákvæmleg áhrif þessa. Bent hefur verið á að breytta göngu makríls og loðnu megi að einhverju leyti rekja til breytinga á hafísnum. Halldór segir að fari fram sem horfir minnki hafís í kringum Ísland einnig. Enn sé það svo að hafís á Grænlandshafi sé í hefðbundnu magni, en það geti ekki haldist til lengdar séð. Það hafi áhrif á veðurfar. „Hafísinn getur virkilega verið til vandræða á miðunum, en eftir því sem hafísþekjan fyrir norðan er stærri því minna svæði hefur vindurinn til að hræra upp og skapa öldur. Brotthvarf hafíssins þýðir því meiri vind.“ Loftslagsmál Mest lesið Dæmdur fyrir sérstaklega hættulega líkamsárás Innlent Vildi drepa soninn svo hann kæmist til himna Innlent Þurftu að búa í næstu götu við morðingja bróður síns Innlent Alræmdi túristahópurinn tók líka yfir pítsustað Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Gefa út gula viðvörun fyrir allt landið vegna norðan áhlaups Veður Áfrýjun tólf ára fangelsisdóms vegna sjö þúsund króna hafnað Erlent Stór aurskriða féll við Eyrarhlíð Innlent „Sænska ástandið“ orðið að norrænu Innlent Segist ekki skulda dómsmálaráðherra skýringar Innlent Fleiri fréttir „Þetta er auðvitað grafalvarlegt mál“ Fjöldahjálparstöðvar opnaðar vegna skriðuhættu Önnur aurskriða og vegurinn lokaður inn í nóttina Jón muni ekki koma nálægt meðferð „hvalamálsins“ Stór aurskriða féll við Eyrarhlíð Þurftu að búa í næstu götu við morðingja bróður síns Vísbendingar um að andleg heilsa barna á Íslandi hafi batnað Móðirin ætlar að áfrýja „Sænska ástandið“ orðið að norrænu Segist ekki skulda dómsmálaráðherra skýringar Viðhorf til kvenna í leiðtogastörfum versnar Bein útsending: Kosningafundur Sambands íslenskra sveitarfélaga Kynna niðurstöður Íslensku æskulýðsrannsóknarinnar Tvö vilja í Endurupptökudóm Kvarta til umboðsmanns Alþingis vegna blóðmerahalds Dæmdur fyrir sérstaklega hættulega líkamsárás Ferðaðist frá Flateyri til Ísafjarðar til að fylla á vatnsflöskur Skriðuföll á Vestfjörðum og lokað fyrir vatnið á Flateyri Neysluvatnið í Bolungarvík drullugt og í ólagi Vildi drepa soninn svo hann kæmist til himna Loka fyrir vatnið á Flateyri eftir skriðu Opna sundlaugina í Grindavík á ný Þeim fækkar sem lesa og skrifa skilaboð við akstur Varað við vatnavöxtum og skriðuföllum: Vegir lokuðust á Vestfjörðum Fjórir handteknir í tengslum við rán Sóttvarnaraðgerðir „aldeilis ekki“ meiri en í Svíþjóð Bíll festist eftir aurskriðu við Dýrafjarðargöng Alræmdi túristahópurinn tók líka yfir pítsustað Hrafnar opna lokaðan póstkassa eins og ekkert sé Fyrrverandi félagsmálaráðherra eigi eftir að svara í máli Yazans Sjá meira
Einn fremsti vísindamaður heims á sviði hafísmála segir hættu á að eftir fjögur ár heyri hafís á sumrin sögunni til á norðurskautinu. Brött spá, segir veðurfræðingur, en ísinn fer minnkandi. Hefur áhrif á veðurfar og lífríki sjávar. Draga verður úr útblæstri gróðurhúsalofttegunda. Verði ekki dregið verulega úr hlýnun jarðar nú þegar mun hafís á sumrin heyra sögunni til á norðurskautinu. Þetta segir breski vísindamaðurinn Peter Wadhams, en hann er prófessor við Cambridge-háskóla og einn fremsti vísindamaður í heimi á sviði hafísmála. „Loftslagsbreytingar eru ekki lengur eitthvað sem við ætlum að gera eitthvað í á næstu áratugum. Það þarf ekki aðeins að draga nú þegar úr útblæstri gróðurhúsalofttegunda, heldur þarf strax að rannsaka aðrar leiðir til að hægja á hlýnun jarðar,“ segir Wadham, í aðsendu bréfi til Guardian, og vísar meðal annars til hugmynda um að endurvarpa geislum sólar frá jörðinni. Endurvarpa sólargeislumHalldór Björnsson, sérfræðingur hjá Veðurstofu Íslands, segir að ýmsum þyki þessi spá Wadhams nokkuð brött. Engum blöðum sé þó um það að fletta að ísinn minnki og það hafi ýmsar afleiðingar. „Hafísinn er eitt af kuldaelementunum í loftslagskerfinu. Þarna speglast mjög mikið af sólarorku í burtu og þarna er mjög kalt á veturna, að hluta til vegna þess að hafísinn einangrar sjóinn frá loftinu.“ Þegar ísinn minnkar hlýnar sjórinn þar sem minna endurvarp sólargeisla á sér stað. Halldór segir að síðan hafi komið sumarstormar sem hafi sópað ísnum saman og molað hann niður og sjórinn hlýnað enn frekar. „Fyrir vikið ferðu inn í veturinn með þynnri hafís og það eru meiri orkuskipti milli lofts og sjávar og það hefur einfaldlega áhrif á veðrið á öllum þessum slóðum.“ Orsök vetrarstormanna?Vísindamenn telja ónóga reynslu komna til að hægt sé að fullyrða um áhrifin á veðurfarið. „Sumir vilja rekja kuldaköst síðustu ára og snjóþunga vetur í Evrópu til þess að heimskautalægðin, sem myndast að vetri til, hlykkist meira til af því að hún verður ekki jafn djúp.“ Þar vísar Halldór til djúprar lægðar sem myndast yfir skautinu á vetrum með ísköldu lofti á vel afmörkuðu svæði. Sumir telji að þar sem lægðin sé grynnri verði svæðið sjálft ekki jafn kalt og lægðin hlykkist til með kólnandi veðri utan síns hefðbundna áhrifasvæðis. „Þetta er reyndar alls ekki óumdeilt. Menn vita að þetta hefur heilmikil áhrif á veður og það er hægt að rekja einstaka storma til þessa. Stormar sem venjulega myndu keyra inn á hafísinn og deyja þar, vegna þess að þeir fengu ekki orku af sjónum, þeir hafa meira opið vatn til að þvælast yfir.“ Fiskgengd og stormarHafísinn hefur áhrif á vistkerfið. Undir honum myndast þörungar sem eru neðsti hlekkurinn í fæðukeðju sem teygir sig alla leið til ísbjarna. Brotthvarf íssins bætir skilyrði fyrir lífríki í opnum sjó. Hverfi ísinn opnast því veiðisvæði, en rannsóknir skortir til að segja fyrir um nákvæmleg áhrif þessa. Bent hefur verið á að breytta göngu makríls og loðnu megi að einhverju leyti rekja til breytinga á hafísnum. Halldór segir að fari fram sem horfir minnki hafís í kringum Ísland einnig. Enn sé það svo að hafís á Grænlandshafi sé í hefðbundnu magni, en það geti ekki haldist til lengdar séð. Það hafi áhrif á veðurfar. „Hafísinn getur virkilega verið til vandræða á miðunum, en eftir því sem hafísþekjan fyrir norðan er stærri því minna svæði hefur vindurinn til að hræra upp og skapa öldur. Brotthvarf hafíssins þýðir því meiri vind.“
Loftslagsmál Mest lesið Dæmdur fyrir sérstaklega hættulega líkamsárás Innlent Vildi drepa soninn svo hann kæmist til himna Innlent Þurftu að búa í næstu götu við morðingja bróður síns Innlent Alræmdi túristahópurinn tók líka yfir pítsustað Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Gefa út gula viðvörun fyrir allt landið vegna norðan áhlaups Veður Áfrýjun tólf ára fangelsisdóms vegna sjö þúsund króna hafnað Erlent Stór aurskriða féll við Eyrarhlíð Innlent „Sænska ástandið“ orðið að norrænu Innlent Segist ekki skulda dómsmálaráðherra skýringar Innlent Fleiri fréttir „Þetta er auðvitað grafalvarlegt mál“ Fjöldahjálparstöðvar opnaðar vegna skriðuhættu Önnur aurskriða og vegurinn lokaður inn í nóttina Jón muni ekki koma nálægt meðferð „hvalamálsins“ Stór aurskriða féll við Eyrarhlíð Þurftu að búa í næstu götu við morðingja bróður síns Vísbendingar um að andleg heilsa barna á Íslandi hafi batnað Móðirin ætlar að áfrýja „Sænska ástandið“ orðið að norrænu Segist ekki skulda dómsmálaráðherra skýringar Viðhorf til kvenna í leiðtogastörfum versnar Bein útsending: Kosningafundur Sambands íslenskra sveitarfélaga Kynna niðurstöður Íslensku æskulýðsrannsóknarinnar Tvö vilja í Endurupptökudóm Kvarta til umboðsmanns Alþingis vegna blóðmerahalds Dæmdur fyrir sérstaklega hættulega líkamsárás Ferðaðist frá Flateyri til Ísafjarðar til að fylla á vatnsflöskur Skriðuföll á Vestfjörðum og lokað fyrir vatnið á Flateyri Neysluvatnið í Bolungarvík drullugt og í ólagi Vildi drepa soninn svo hann kæmist til himna Loka fyrir vatnið á Flateyri eftir skriðu Opna sundlaugina í Grindavík á ný Þeim fækkar sem lesa og skrifa skilaboð við akstur Varað við vatnavöxtum og skriðuföllum: Vegir lokuðust á Vestfjörðum Fjórir handteknir í tengslum við rán Sóttvarnaraðgerðir „aldeilis ekki“ meiri en í Svíþjóð Bíll festist eftir aurskriðu við Dýrafjarðargöng Alræmdi túristahópurinn tók líka yfir pítsustað Hrafnar opna lokaðan póstkassa eins og ekkert sé Fyrrverandi félagsmálaráðherra eigi eftir að svara í máli Yazans Sjá meira