Afskiptaleysi getur verið banvænt Friðrika Benónýsdóttir skrifar 4. október 2014 10:30 Heiðrún Ólafsdóttir. "Ég gæti verið konan sem verður fyrir ofbeldi af hendi maka síns, ég gæti verið barnið sem varð vitni að ofbeldinu eða ég gæti verið vinkona einhverrar sem hefur þessa reynslu.” vísir/Stefán „Efnið er svolítið sprottið úr eigin ranni, en þetta er samt alls ekki sjálfsævisöguleg saga,“ segir Heiðrún Ólafsdóttir um skáldsögu sína Leið sem komin er út hjá Sæmundi bókaútgáfu. „Við eigum öll einhverja sögu sem við felum kirfilega fyrir umheiminum. Við funkerum alveg, mætum í vinnuna og stöndum okkur, en oft býr eitthvað undir sem okkur gengur miserfiðlega að lifa með, þunglyndi er nefnilega svo lúmskur fjandi.“ Söguhetja Leiðar, Signý, segir sögu sína í fyrstu persónu og strax á fyrstu síðunum verður ljóst að hún hefur ákveðið að stytta sér aldur. Ástæðurnar fyrir þeirri ákvörðun koma smátt og smátt í ljós í endurlitum hennar, en lesandinn fær samt ekki tilfinningu fyrir því að hún sé þunglynd. „Það er líka eitt af því sem ég vildi koma á framfæri,“ segir Heiðrún. „Maður heldur alltaf að fólk sem sviptir sig lífi geri það af einhverri einni rosalegri ástæðu. Signý er hins vegar raunsæismanneskja og hefur bara komist að þeirri niðurstöðu að þetta sé ekki þess virði.“ Það er dálítið stór pakki sem Signý hefur á bakinu, hún elst upp við heimilisofbeldi, funkerar ekki í ástarsamböndum og er nýkomin úr brjóstnámi vegna krabbameins. Er það ekki dálítið stór pakki fyrir eina sögupersónu? „Ég velti því einmitt fyrir mér þegar ég var að skrifa söguna, en svona er nú bara lífið, ég þekki konur sem glíma við akkúrat þennan pakka,“ segir Heiðrún. „Þetta er líka sagan um barnið sem gleymdist að hugsa um á uppvaxtarárunum og ég held að það sé dálítið algengt hjá fólki af minni kynslóð. Við gengum sjálfala í einhverjum nýbyggingum í Breiðholtinu á meðan pabbi og mamma voru á fullu að vinna fyrir nýju íbúðinni. Þau hugsuðu auðvitað um okkur, en það var bara tíðarandinn að börn ættu að finna út úr lífinu sjálf og það getur haft alvarlegar afleiðingar. Afskiptaleysi getur nefnilega verið banvænt.“ Heiðrún þvertekur fyrir það að Signý endurspegli að nokkru leyti hana sjálfa. „Ég gæti verið konan sem verður fyrir ofbeldi af hendi maka síns, ég gæti verið barnið sem varð vitni að ofbeldinu eða ég gæti verið vinkona einhverrar sem hefur þessa reynslu. Það skiptir bara engu máli. Þessi saga er innlegg í umræðuna um sjálfsvíg og heimilisofbeldi og kannski enn þá frekar hvernig það sem við verðum fyrir í uppvextinum heldur áfram að grassera í okkur ef við gerum ekkert í því. Ég vil að sagan verði hvatning til að fólk þori að segja frá, hætti að byrgja slæma reynslu inni. Svo erum við svo misjafnlega gerð að sumir bara taka svona ákvarðanir og standa við þær þótt lífið reyni að sýna þeim að ákvörðunin sé ekkert endilega rétt. Ákveða bara að nú sé þetta orðið nóg og kveðja.“ Leið er fyrsta skáldsaga Heiðrúnar en hún hefur áður sent frá sér tvær ljóðabækur, Á milli okkar allt og Af hjaranum, sem tilnefnd var til Fjöruverðlaunanna í fyrra, hvers vegna valdi hún skáldsöguformið til að segja þessa sögu? „Þetta efni bara kallaði á þetta form, ég get ekki útskýrt það öðru vísi,“ segir Heiðrún. „Það tók töluverðan tíma að finna réttu leiðina til að segja þessa sögu og elstu kaflar bókarinnar eru um tíu ára gamlir. Ég þurfti að taka nokkrar atrennur að henni til að finna réttu sögukonuna, það var alltaf á hreinu að það yrði að vera kona sem segði frá í fyrstu persónu. Svo er maður svolítið smeykur um að þetta verði afgreitt sem einhver kellingabók, bara enn ein konan að segja sína sögu. Ég vona samt ekki og þeir sem hafa lesið bókina hafa verið mjög ánægðir, ég hef fengið mjög jákvæð viðbrögð frá lesendum þannig að ég er bara nokkuð keik.“ Menning Mest lesið Brynjar Morthens leikur Bubba Morthens Bíó og sjónvarp Efni sem veldur uppköstum, yfirliðum og eilífri æsku Gagnrýni Stóð með sjálfri sér og ekki talað við pabba sinn síðan 2015 Lífið Heiðdís Rós fagnaði sigrinum með sjálfum Trump Lífið Heitt, sveitt og óhugnanlegt á klúbbnum Lífið „Dagurinn var algjörlega fullkominn“ Lífið Aron selur húsið ári eftir kaupin Lífið Gunnhildur og Erin eignuðust dreng Lífið Með 120 þúsund króna Dior der í golfi Lífið „Hann kemur inn með algerlega einstakt sánd“ Lífið Fleiri fréttir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar „Við þurfum öll að halda í barnið innra með okkur“ Menningarritstjóri ráðinn framkvæmdastjóri Fullt út úr dyrum þegar Eiríkur Bergmann kynnti ferðafélagann Tínu Hvað gerist þegar Laddi hittir Eirík Fjalar, Skrám og Elsu Lund? „Alltaf að fylgja hjartanu í stað þess að velja einföldu leiðina“ Usli og glæsileiki á Kjarvalsstöðum Valgeir sár og Bubbi og Bó hneykslaðir Stappfullt á eina stærstu menningarhátíð ársins Sjóðheitt menningarrými á Baldursgötu Asifa Majid hlýtur Vigdísarverðlaunin 2024 Bjarni Ben fagnaði 140 ára afmæli Listasafns Íslands Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Þetta er móðgun gegn Íslandi“ Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Sjá meira
„Efnið er svolítið sprottið úr eigin ranni, en þetta er samt alls ekki sjálfsævisöguleg saga,“ segir Heiðrún Ólafsdóttir um skáldsögu sína Leið sem komin er út hjá Sæmundi bókaútgáfu. „Við eigum öll einhverja sögu sem við felum kirfilega fyrir umheiminum. Við funkerum alveg, mætum í vinnuna og stöndum okkur, en oft býr eitthvað undir sem okkur gengur miserfiðlega að lifa með, þunglyndi er nefnilega svo lúmskur fjandi.“ Söguhetja Leiðar, Signý, segir sögu sína í fyrstu persónu og strax á fyrstu síðunum verður ljóst að hún hefur ákveðið að stytta sér aldur. Ástæðurnar fyrir þeirri ákvörðun koma smátt og smátt í ljós í endurlitum hennar, en lesandinn fær samt ekki tilfinningu fyrir því að hún sé þunglynd. „Það er líka eitt af því sem ég vildi koma á framfæri,“ segir Heiðrún. „Maður heldur alltaf að fólk sem sviptir sig lífi geri það af einhverri einni rosalegri ástæðu. Signý er hins vegar raunsæismanneskja og hefur bara komist að þeirri niðurstöðu að þetta sé ekki þess virði.“ Það er dálítið stór pakki sem Signý hefur á bakinu, hún elst upp við heimilisofbeldi, funkerar ekki í ástarsamböndum og er nýkomin úr brjóstnámi vegna krabbameins. Er það ekki dálítið stór pakki fyrir eina sögupersónu? „Ég velti því einmitt fyrir mér þegar ég var að skrifa söguna, en svona er nú bara lífið, ég þekki konur sem glíma við akkúrat þennan pakka,“ segir Heiðrún. „Þetta er líka sagan um barnið sem gleymdist að hugsa um á uppvaxtarárunum og ég held að það sé dálítið algengt hjá fólki af minni kynslóð. Við gengum sjálfala í einhverjum nýbyggingum í Breiðholtinu á meðan pabbi og mamma voru á fullu að vinna fyrir nýju íbúðinni. Þau hugsuðu auðvitað um okkur, en það var bara tíðarandinn að börn ættu að finna út úr lífinu sjálf og það getur haft alvarlegar afleiðingar. Afskiptaleysi getur nefnilega verið banvænt.“ Heiðrún þvertekur fyrir það að Signý endurspegli að nokkru leyti hana sjálfa. „Ég gæti verið konan sem verður fyrir ofbeldi af hendi maka síns, ég gæti verið barnið sem varð vitni að ofbeldinu eða ég gæti verið vinkona einhverrar sem hefur þessa reynslu. Það skiptir bara engu máli. Þessi saga er innlegg í umræðuna um sjálfsvíg og heimilisofbeldi og kannski enn þá frekar hvernig það sem við verðum fyrir í uppvextinum heldur áfram að grassera í okkur ef við gerum ekkert í því. Ég vil að sagan verði hvatning til að fólk þori að segja frá, hætti að byrgja slæma reynslu inni. Svo erum við svo misjafnlega gerð að sumir bara taka svona ákvarðanir og standa við þær þótt lífið reyni að sýna þeim að ákvörðunin sé ekkert endilega rétt. Ákveða bara að nú sé þetta orðið nóg og kveðja.“ Leið er fyrsta skáldsaga Heiðrúnar en hún hefur áður sent frá sér tvær ljóðabækur, Á milli okkar allt og Af hjaranum, sem tilnefnd var til Fjöruverðlaunanna í fyrra, hvers vegna valdi hún skáldsöguformið til að segja þessa sögu? „Þetta efni bara kallaði á þetta form, ég get ekki útskýrt það öðru vísi,“ segir Heiðrún. „Það tók töluverðan tíma að finna réttu leiðina til að segja þessa sögu og elstu kaflar bókarinnar eru um tíu ára gamlir. Ég þurfti að taka nokkrar atrennur að henni til að finna réttu sögukonuna, það var alltaf á hreinu að það yrði að vera kona sem segði frá í fyrstu persónu. Svo er maður svolítið smeykur um að þetta verði afgreitt sem einhver kellingabók, bara enn ein konan að segja sína sögu. Ég vona samt ekki og þeir sem hafa lesið bókina hafa verið mjög ánægðir, ég hef fengið mjög jákvæð viðbrögð frá lesendum þannig að ég er bara nokkuð keik.“
Menning Mest lesið Brynjar Morthens leikur Bubba Morthens Bíó og sjónvarp Efni sem veldur uppköstum, yfirliðum og eilífri æsku Gagnrýni Stóð með sjálfri sér og ekki talað við pabba sinn síðan 2015 Lífið Heiðdís Rós fagnaði sigrinum með sjálfum Trump Lífið Heitt, sveitt og óhugnanlegt á klúbbnum Lífið „Dagurinn var algjörlega fullkominn“ Lífið Aron selur húsið ári eftir kaupin Lífið Gunnhildur og Erin eignuðust dreng Lífið Með 120 þúsund króna Dior der í golfi Lífið „Hann kemur inn með algerlega einstakt sánd“ Lífið Fleiri fréttir Setja upp árekstur og hefja saman rekstur „Þetta eru mjög vondir samningar við Storytel“ Varpa ljósi á mikilvægi og gæði íslenskrar hönnunar „Við þurfum öll að halda í barnið innra með okkur“ Menningarritstjóri ráðinn framkvæmdastjóri Fullt út úr dyrum þegar Eiríkur Bergmann kynnti ferðafélagann Tínu Hvað gerist þegar Laddi hittir Eirík Fjalar, Skrám og Elsu Lund? „Alltaf að fylgja hjartanu í stað þess að velja einföldu leiðina“ Usli og glæsileiki á Kjarvalsstöðum Valgeir sár og Bubbi og Bó hneykslaðir Stappfullt á eina stærstu menningarhátíð ársins Sjóðheitt menningarrými á Baldursgötu Asifa Majid hlýtur Vigdísarverðlaunin 2024 Bjarni Ben fagnaði 140 ára afmæli Listasafns Íslands Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Bein útsending: Hver hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels? „Þetta er móðgun gegn Íslandi“ Henti listaverkinu í ruslið Kúltúrkettir landsins létu sig ekki vanta í Portið „Hrátt háþróað krass, langt leitt krot“ Bjóða landsmönnum nauðbeygð til messu Allt í banönum á Brút Bríet lét sig ekki vanta á sýningaropnun Ynju Blævar Út um allar koppagrundir Alþingis: „Froðan flæðir endalaust, það er bara froða froða“ Sjá meira