Hinn tvöfaldi höfundur Ásdís Sigmundsdóttir skrifar 19. nóvember 2015 14:30 Bækur Heimska Höfundur Eiríkur Örn Norðdahl Mál og menning Bók Eiríks Arnar Norðdahl, Heimska, er lokaverk í þríleik sem hófst á Gæsku (2009) sem fjallaði um fortíðina, Illsku (2012) sem fjallaði um samtíðina og svo þessi sem á að gerast í framtíðinni. Eðli tímans í atburðarás er eitt umfjöllunarefni bókarinnar og hefst einn kafli bókarinnar á augljósri staðhæfingu sem tengir þetta saman: „Samtíðin er framtíð fortíðarinnar“ (23). Enda er það svo að sú framtíð sem bókin lýsir er afskaplega lík samtímanum, það er aðeins búið að skrúfa upp í nokkrum einkennum hennar. Ef ekki væri fyrir hið svokallaða eftirlit, myndavélar sem fylgjast með hverju mannsbarni allan sólarhringinn, þá er sá heimur sem lýst er og fólkið þar ekkert frábrugðið því sem við sjáum í dag. Bókmenntakerfið virkar eins, partíin og menningin, sambönd og samfélag. Kannski er eini raunverulegi munurinn að í þessum heimi er refsirammi fyrir hefndarklám. Sjónarhornin sem höfundur notar eru mörg: Sjónarhorn sögumannsins sem fjallar almennt um þær pælingar sem eru í gangi, sjónarhorn aðalpersónanna, sjónarhorn aukapersóna sem tengjast þeim og atburðunum beint og jafnvel sjónarhorn aukapersóna sem eru nánast ótengdar atburðum sögunnar. Þessi frásagnaraðferð minnir á fyrrgreint eftirlit, myndavélar sem fylgja öllum í söguheiminum eftir. Það er ekkert alltaf verið að fylgjast með öllum (hver hefði svo sem áhuga á því eins og sögumaður bendir á) en möguleikinn er til staðar og það er hægt að færa sjónarhornið á milli einstaklinga og fylgjast með þeim í smá stund áður en farið er yfir á næsta. Sjónarhorn allra koma saman til að mynda heildarsögu þó að alls ekki allt sem fylgst er með hafi merkingu í samhangandi atburðarás. Því er frásagnarform verksins þannig að söguþráðurinn kemur í ljós í brotum og út frá mismunandi sjónarhornum. Persónur Eiríks eiga það til að vera frekar dæmigerðar en í þessari bók notar hann aðferð sem gerir það að verkum að persónurnar verða mun margræðari. Ég les Áka og Lenítu, rithöfundaparið sem sagan fjallar í meginatriðum um, sem tvær útgáfur af sömu persónunni, Rithöfundinum, og er margt í bókinni sem styður þá greiningu. Þetta gerir það að verkum að pælingar bókarinnar um persónur og starf höfundarins verða margþættari og mun meira spennandi en annars væri. Stíllinn í Heimsku er lágstemmdari og knappari en í fyrri bókum höfundar og virðist það vera þróun sem hann er markvisst að vinna að. Það er að mörgu leyti góð þróun og enn má sjá dæmi um skemmtilega orðanotkun höfundar en þó finnst mér bókin ekki eins kraftmikil og fyrri bækur hans. Það er einnig tæpt á mörgum áhugaverðum pælingum í þessari bók og sumar þeirra hafa verið miðlægar í öðrum framtíðarpælingum. Hvaðan koma hugmyndirnar og er hægt að eiga hugmynd? Hver má fjalla um hvað í listum? Hver eru tengsl lista við raunveruleikann? Hver er tilgangur listarinnar? En það er því miður ekki farið neitt sérlega langt með þessar pælingar. Tilfinningin er sú að Eiríkur Örn hafi lagt upp með hugmynd að þríleik um fortíð, samtíð og framtíð en þegar kom að þessum síðasta hluta þá hafi hann ekki tengt almennilega sjálfur við hugmyndina. Sem gæti skýrt af hverju bókin náði ekki að halda mér þrátt fyrir að margt í aðferð og framsetningu sé mjög áhugavert. Karlkyns og kvenkyns Rithöfundurinn er flott hugmynd og sömuleiðis pælingar um eftirlitssamfélagið en einhvern veginn vantar slagkraftinn í útkomuna.Niðurstaða: Áhugaverð hugmynd og framsetning en frekar máttlaus úrvinnsla. Mest lesið Hefur gefið út tvö hundruð lög á fimm mánuðum Lífið „Þetta er enginn helvítis félagskvíði, það bara þolir mig enginn“ Áskorun Heitustu hinsegin pör landsins Lífið Byrjaði í smábrotum en vatt svo upp á sig Lífið Dóttir Snæfríðar og Högna komin með nafn Lífið Ekki búið spil Lífið Harðfisk-, laxa- og beikonís á Ísdeginum í Hveragerði Lífið Dró Antonio grunlausan með sér í Gamla bíó Lífið Sjáðu myndirnar frá Ungfrú Ísland Lífið Fundu ástina á ný eftir skilnað Lífið Fleiri fréttir Forstöðumaðurinn fannst í Salnum Óður til kvenlíkamans í öllu sínu veldi Óli Egils snýr sér að Ladda eftir Bubba Snæbjörn nýr leikhússtjóri í Tjarnarbíói Allt á fullri ferð á Húsavík um helgina Guðrún Jóhanna nýr skólastjóri Söngskólans Umræða um feðraveldi og karlrembu skekur djassbransann Útlit fyrir bíólausa Akureyri Komið að endalokum eftir 25 ár Kanónur með listræna þrennu á Flateyri „Leiðin verður að vera óviss svo vel sé“ „Ég lofa miklu blóði“ Gera grín að bransanum með „virtustu verðlaunum heims“ Fjöldamet á stærstu listasýningu í sögu Hornafjarðar Sjá meira
Bækur Heimska Höfundur Eiríkur Örn Norðdahl Mál og menning Bók Eiríks Arnar Norðdahl, Heimska, er lokaverk í þríleik sem hófst á Gæsku (2009) sem fjallaði um fortíðina, Illsku (2012) sem fjallaði um samtíðina og svo þessi sem á að gerast í framtíðinni. Eðli tímans í atburðarás er eitt umfjöllunarefni bókarinnar og hefst einn kafli bókarinnar á augljósri staðhæfingu sem tengir þetta saman: „Samtíðin er framtíð fortíðarinnar“ (23). Enda er það svo að sú framtíð sem bókin lýsir er afskaplega lík samtímanum, það er aðeins búið að skrúfa upp í nokkrum einkennum hennar. Ef ekki væri fyrir hið svokallaða eftirlit, myndavélar sem fylgjast með hverju mannsbarni allan sólarhringinn, þá er sá heimur sem lýst er og fólkið þar ekkert frábrugðið því sem við sjáum í dag. Bókmenntakerfið virkar eins, partíin og menningin, sambönd og samfélag. Kannski er eini raunverulegi munurinn að í þessum heimi er refsirammi fyrir hefndarklám. Sjónarhornin sem höfundur notar eru mörg: Sjónarhorn sögumannsins sem fjallar almennt um þær pælingar sem eru í gangi, sjónarhorn aðalpersónanna, sjónarhorn aukapersóna sem tengjast þeim og atburðunum beint og jafnvel sjónarhorn aukapersóna sem eru nánast ótengdar atburðum sögunnar. Þessi frásagnaraðferð minnir á fyrrgreint eftirlit, myndavélar sem fylgja öllum í söguheiminum eftir. Það er ekkert alltaf verið að fylgjast með öllum (hver hefði svo sem áhuga á því eins og sögumaður bendir á) en möguleikinn er til staðar og það er hægt að færa sjónarhornið á milli einstaklinga og fylgjast með þeim í smá stund áður en farið er yfir á næsta. Sjónarhorn allra koma saman til að mynda heildarsögu þó að alls ekki allt sem fylgst er með hafi merkingu í samhangandi atburðarás. Því er frásagnarform verksins þannig að söguþráðurinn kemur í ljós í brotum og út frá mismunandi sjónarhornum. Persónur Eiríks eiga það til að vera frekar dæmigerðar en í þessari bók notar hann aðferð sem gerir það að verkum að persónurnar verða mun margræðari. Ég les Áka og Lenítu, rithöfundaparið sem sagan fjallar í meginatriðum um, sem tvær útgáfur af sömu persónunni, Rithöfundinum, og er margt í bókinni sem styður þá greiningu. Þetta gerir það að verkum að pælingar bókarinnar um persónur og starf höfundarins verða margþættari og mun meira spennandi en annars væri. Stíllinn í Heimsku er lágstemmdari og knappari en í fyrri bókum höfundar og virðist það vera þróun sem hann er markvisst að vinna að. Það er að mörgu leyti góð þróun og enn má sjá dæmi um skemmtilega orðanotkun höfundar en þó finnst mér bókin ekki eins kraftmikil og fyrri bækur hans. Það er einnig tæpt á mörgum áhugaverðum pælingum í þessari bók og sumar þeirra hafa verið miðlægar í öðrum framtíðarpælingum. Hvaðan koma hugmyndirnar og er hægt að eiga hugmynd? Hver má fjalla um hvað í listum? Hver eru tengsl lista við raunveruleikann? Hver er tilgangur listarinnar? En það er því miður ekki farið neitt sérlega langt með þessar pælingar. Tilfinningin er sú að Eiríkur Örn hafi lagt upp með hugmynd að þríleik um fortíð, samtíð og framtíð en þegar kom að þessum síðasta hluta þá hafi hann ekki tengt almennilega sjálfur við hugmyndina. Sem gæti skýrt af hverju bókin náði ekki að halda mér þrátt fyrir að margt í aðferð og framsetningu sé mjög áhugavert. Karlkyns og kvenkyns Rithöfundurinn er flott hugmynd og sömuleiðis pælingar um eftirlitssamfélagið en einhvern veginn vantar slagkraftinn í útkomuna.Niðurstaða: Áhugaverð hugmynd og framsetning en frekar máttlaus úrvinnsla.
Mest lesið Hefur gefið út tvö hundruð lög á fimm mánuðum Lífið „Þetta er enginn helvítis félagskvíði, það bara þolir mig enginn“ Áskorun Heitustu hinsegin pör landsins Lífið Byrjaði í smábrotum en vatt svo upp á sig Lífið Dóttir Snæfríðar og Högna komin með nafn Lífið Ekki búið spil Lífið Harðfisk-, laxa- og beikonís á Ísdeginum í Hveragerði Lífið Dró Antonio grunlausan með sér í Gamla bíó Lífið Sjáðu myndirnar frá Ungfrú Ísland Lífið Fundu ástina á ný eftir skilnað Lífið Fleiri fréttir Forstöðumaðurinn fannst í Salnum Óður til kvenlíkamans í öllu sínu veldi Óli Egils snýr sér að Ladda eftir Bubba Snæbjörn nýr leikhússtjóri í Tjarnarbíói Allt á fullri ferð á Húsavík um helgina Guðrún Jóhanna nýr skólastjóri Söngskólans Umræða um feðraveldi og karlrembu skekur djassbransann Útlit fyrir bíólausa Akureyri Komið að endalokum eftir 25 ár Kanónur með listræna þrennu á Flateyri „Leiðin verður að vera óviss svo vel sé“ „Ég lofa miklu blóði“ Gera grín að bransanum með „virtustu verðlaunum heims“ Fjöldamet á stærstu listasýningu í sögu Hornafjarðar Sjá meira