Fullt af litlum ljótum leyndarmálum magnús guðmundsson skrifar 3. maí 2015 09:00 Björn Þorláksson og sonur hans, Starkaður Björnsson, komu suður í vikunni til þess að fagna útgáfu bókarinnar. Fréttablaðið/Pjetur Fyrr í vikunni kom út bókin Mannorðsmorðingjar? Faglegar og persónulegar pælingar um stöðu fjölmiðlunar á Íslandi eftir Björn Þorláksson, blaðamann til fjölda ára og ritstjóra Akureyrar vikublaðs. Björn segir að drifkrafturinn að því að skrifa þessa bók hafi í raun verið vilji til umbóta. „Staðan á fjölmiðlamarkaði í dag er að mínu mati mjög erfið. Nánast fordæmalaus og ég hef því miklar áhyggjur af stöðu gagnrýnnar blaðamennsku á Íslandi. Mér fannst mikilvægt að ræða þessi tabú sem liggja yfir fjölmiðlaheiminum í dag. Þessi hagsmunamál sem snúa að viðskiptalegum og pólitískum hagsmunum meðal annars. En þessi bók hefði aldrei verið skrifuð ef ég hefði ekki notið ómetanlegrar aðstoðar og hvatningar frá Þorbirni Broddasyni og Silju Aðalsteinsdóttur. Það vantaði bók þar sem blaðamaður stígur fram og segir frá öllum litlu ljótu leyndarmálunum. Gagnrýnin fjölmiðlun litast í of miklum mæli af hóphyggju, liðaskiptingu og of mikilli meðvirkni gagnvart þeim sem kemur það illa að frétt sé skrifuð. Það kann ekki góðri lukku að stýra. Til þess að rjúfa þetta ástand, með vonina um umbætur að leiðarljósi, þá þarf ég að sjálfsögðu að leggja niður mín vopn og hleypa út öllum þeim beinagrindum sem er að finna í mínum skáp. Þannig að það má alveg segja að ég fórni mér í þessa bók.“ Björn segir að hann sé ekki lengur hræddur við afleiðingar þess að ástunda gagnrýna blaðamennsku óháð eigendum og pólitík. „Nei, þetta eru orðin mörg leyndarmál á löngum ferli frá miðlum á borð við 365, RÚV og DV. Vegna þess að innan ritstjórna þrífast leyndarmál. En stóra málið er að skilyrðin fyrir gagnrýnni blaðamennsku eru erfið og ég er líka hugsi yfir því hversu reynsluleysið er víða mikið. Engu að síður er ég sannfærður um að verðleikar muni fylgja einstaklingum. Að gagnrýninn og góður blaðamaður muni alltaf vera eftirsóknarverður þegar upp er staðið og fá vinnu. En án umræðu og breytinga erum við að steyta á skeri.“ Björn hefur á orði að í liðinni viku hafi til að mynda verið ágætis dæmi um mikilvægi sjálfstæðis í blaðamennsku þegar Kolbeinn Óttarsson Proppé blaðamaður á Fréttablaðinu setti fram gagnrýni á Jón Ásgeir Jóhannesson, eiganda 365, fyrir grein sem hann birti í blaðinu síðastliðinn mánudag. „Kolbeinn er hetja vikunnar. Það hafa fleiri en hann tekið sénsinn í gegnum tíðina en með ýmsum afleiðingum. Blaðamannastéttin og almenningur verða að vera sterkari en svo að eigendur eða aðrir komi sínu að. Það er nefnilega dálítið almennings að reyna að þroska sitt læsi. Lesa í það hvenær blaðamenn eru að vinna með almenningshagsmuni í huga og þarna liggur ábyrgð. Þess vegna er bókin hugsuð sem samtal á milli blaðamanns og hins eignalausa aðila, þ.e. almennings. Reyndar er ég ekki viss um hvort er mikilvægara fyrir almenning, að fordæma slæma blaðamennsku eða vinna með því sem vel er gert.“ Mest lesið „Verst þegar stelpur sem ég þekki ekkert grípa í brjóstin á mér“ Lífið Patrik sýnir frá lífinu í Flórída á meðan stormurinn gengur yfir Lífið Í vandræðum í Bláa lóninu Lífið „Tilveran breyttist að eilífu til hins betra“ Lífið Edda Sif og Vilhjálmur eignuðust dreng Lífið Fæðing sonar Birgittu Lífar í LXS Lífið „Ákvað því að taka þetta í eigin hendur og grenjaði út tíma og pláss“ Lífið Sjóðheitir og einhleypir inn í haustið Lífið Halla í rándýrum kjól með Maríu og Friðriki Lífið Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Menning Fleiri fréttir Forsetahjónin létu sig ekki vanta og eltu veðrið Fæðing sonar Birgittu Lífar í LXS „Tilveran breyttist að eilífu til hins betra“ „Ákvað því að taka þetta í eigin hendur og grenjaði út tíma og pláss“ Edda Sif og Vilhjálmur eignuðust dreng Patrik sýnir frá lífinu í Flórída á meðan stormurinn gengur yfir „Verst þegar stelpur sem ég þekki ekkert grípa í brjóstin á mér“ Í vandræðum í Bláa lóninu Tólf hundruð fylgdust með tendrun friðarsúlunnar Halla í rándýrum kjól með Maríu og Friðriki Geitin er risin fyrr en nokkru sinni Sturlað augnablik þegar afmælisbarnið endaði uppi á borði Fyrsta sms sögunnar kom keppendum á óvart Geymdi lík sonar síns í tvo mánuði Vörpuðu sprengju á arkitektana á Ítalíu Arnar og Sara Björk eiga von á sínu öðru barni Heyrði varla í bónorðinu fyrir látum Sjóðheitir og einhleypir inn í haustið Þreyttur á stefnumótaöppum: „Hvernig fer ég að því að kynnast fólki?“ Gullmoli í Giljalandi Hafi enn verið hreinn sveinn Logi Geirs og Ólafur Ragnar léttir í London Ragnhildur og Hanna Katrín kveðja Búseta Tíu ár af ást: „Sennilega ekki auðvelt með mér“ Harry og Meghan séu ekki að skilja Galið að fræðsla um snípinn sé af skornum skammti Móðir Whitney Houston látin Stofnar eigin útgáfu og byrjar í ruslinu Skilnaður handan við hornið hjá Kanye og Biöncu Vann til verðlauna fyrir götubitann Sjá meira
Fyrr í vikunni kom út bókin Mannorðsmorðingjar? Faglegar og persónulegar pælingar um stöðu fjölmiðlunar á Íslandi eftir Björn Þorláksson, blaðamann til fjölda ára og ritstjóra Akureyrar vikublaðs. Björn segir að drifkrafturinn að því að skrifa þessa bók hafi í raun verið vilji til umbóta. „Staðan á fjölmiðlamarkaði í dag er að mínu mati mjög erfið. Nánast fordæmalaus og ég hef því miklar áhyggjur af stöðu gagnrýnnar blaðamennsku á Íslandi. Mér fannst mikilvægt að ræða þessi tabú sem liggja yfir fjölmiðlaheiminum í dag. Þessi hagsmunamál sem snúa að viðskiptalegum og pólitískum hagsmunum meðal annars. En þessi bók hefði aldrei verið skrifuð ef ég hefði ekki notið ómetanlegrar aðstoðar og hvatningar frá Þorbirni Broddasyni og Silju Aðalsteinsdóttur. Það vantaði bók þar sem blaðamaður stígur fram og segir frá öllum litlu ljótu leyndarmálunum. Gagnrýnin fjölmiðlun litast í of miklum mæli af hóphyggju, liðaskiptingu og of mikilli meðvirkni gagnvart þeim sem kemur það illa að frétt sé skrifuð. Það kann ekki góðri lukku að stýra. Til þess að rjúfa þetta ástand, með vonina um umbætur að leiðarljósi, þá þarf ég að sjálfsögðu að leggja niður mín vopn og hleypa út öllum þeim beinagrindum sem er að finna í mínum skáp. Þannig að það má alveg segja að ég fórni mér í þessa bók.“ Björn segir að hann sé ekki lengur hræddur við afleiðingar þess að ástunda gagnrýna blaðamennsku óháð eigendum og pólitík. „Nei, þetta eru orðin mörg leyndarmál á löngum ferli frá miðlum á borð við 365, RÚV og DV. Vegna þess að innan ritstjórna þrífast leyndarmál. En stóra málið er að skilyrðin fyrir gagnrýnni blaðamennsku eru erfið og ég er líka hugsi yfir því hversu reynsluleysið er víða mikið. Engu að síður er ég sannfærður um að verðleikar muni fylgja einstaklingum. Að gagnrýninn og góður blaðamaður muni alltaf vera eftirsóknarverður þegar upp er staðið og fá vinnu. En án umræðu og breytinga erum við að steyta á skeri.“ Björn hefur á orði að í liðinni viku hafi til að mynda verið ágætis dæmi um mikilvægi sjálfstæðis í blaðamennsku þegar Kolbeinn Óttarsson Proppé blaðamaður á Fréttablaðinu setti fram gagnrýni á Jón Ásgeir Jóhannesson, eiganda 365, fyrir grein sem hann birti í blaðinu síðastliðinn mánudag. „Kolbeinn er hetja vikunnar. Það hafa fleiri en hann tekið sénsinn í gegnum tíðina en með ýmsum afleiðingum. Blaðamannastéttin og almenningur verða að vera sterkari en svo að eigendur eða aðrir komi sínu að. Það er nefnilega dálítið almennings að reyna að þroska sitt læsi. Lesa í það hvenær blaðamenn eru að vinna með almenningshagsmuni í huga og þarna liggur ábyrgð. Þess vegna er bókin hugsuð sem samtal á milli blaðamanns og hins eignalausa aðila, þ.e. almennings. Reyndar er ég ekki viss um hvort er mikilvægara fyrir almenning, að fordæma slæma blaðamennsku eða vinna með því sem vel er gert.“
Mest lesið „Verst þegar stelpur sem ég þekki ekkert grípa í brjóstin á mér“ Lífið Patrik sýnir frá lífinu í Flórída á meðan stormurinn gengur yfir Lífið Í vandræðum í Bláa lóninu Lífið „Tilveran breyttist að eilífu til hins betra“ Lífið Edda Sif og Vilhjálmur eignuðust dreng Lífið Fæðing sonar Birgittu Lífar í LXS Lífið „Ákvað því að taka þetta í eigin hendur og grenjaði út tíma og pláss“ Lífið Sjóðheitir og einhleypir inn í haustið Lífið Halla í rándýrum kjól með Maríu og Friðriki Lífið Han Kang hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels Menning Fleiri fréttir Forsetahjónin létu sig ekki vanta og eltu veðrið Fæðing sonar Birgittu Lífar í LXS „Tilveran breyttist að eilífu til hins betra“ „Ákvað því að taka þetta í eigin hendur og grenjaði út tíma og pláss“ Edda Sif og Vilhjálmur eignuðust dreng Patrik sýnir frá lífinu í Flórída á meðan stormurinn gengur yfir „Verst þegar stelpur sem ég þekki ekkert grípa í brjóstin á mér“ Í vandræðum í Bláa lóninu Tólf hundruð fylgdust með tendrun friðarsúlunnar Halla í rándýrum kjól með Maríu og Friðriki Geitin er risin fyrr en nokkru sinni Sturlað augnablik þegar afmælisbarnið endaði uppi á borði Fyrsta sms sögunnar kom keppendum á óvart Geymdi lík sonar síns í tvo mánuði Vörpuðu sprengju á arkitektana á Ítalíu Arnar og Sara Björk eiga von á sínu öðru barni Heyrði varla í bónorðinu fyrir látum Sjóðheitir og einhleypir inn í haustið Þreyttur á stefnumótaöppum: „Hvernig fer ég að því að kynnast fólki?“ Gullmoli í Giljalandi Hafi enn verið hreinn sveinn Logi Geirs og Ólafur Ragnar léttir í London Ragnhildur og Hanna Katrín kveðja Búseta Tíu ár af ást: „Sennilega ekki auðvelt með mér“ Harry og Meghan séu ekki að skilja Galið að fræðsla um snípinn sé af skornum skammti Móðir Whitney Houston látin Stofnar eigin útgáfu og byrjar í ruslinu Skilnaður handan við hornið hjá Kanye og Biöncu Vann til verðlauna fyrir götubitann Sjá meira