Niðurstaða rannsóknar á upptökunni: Annþór og Börkur sýndu ógnandi burði gagnvart Sigurði

Aðalmeðferð í máli ákæruvaldsins gegn Annþóri Kristjáni Karlssyni og Berki Birgisson heldur áfram í Héraðsdómi Suðurlands í dag. Dagurinn byrjaði á slaginu 9.15 og var túlkur mættur fyrir fyrstu skýrslutöku dagsins, sem tekin var í gegnum síma.

Dómþingið hófst rétt áður en Börkur Birgisson, annar sakborninga, mætti í dómsalinn en Annþór Kristján Karlsson, hinn sakborningurinn, mætti á slaginu með sólgleraugu líkt og í gær. Báðir eru ákærðir fyrir líkamsárás sem á að hafa leitt til dauða Sigurðar Hólm Sigurðssonar í maí 2012.

„Það er enginn sem heitir það hér“

„the number you are calling is not answering“ var það sem glumdi í dómssalnum við fyrstu tilraun. Næst var símtalið sent áfram á skiptiborðið þar sem þau skilaboð fengust að ef um neyðartilvik væri að ræða ætti að hringja í 113. „Eigum við að prófa það, þetta er neyðarástand," sagði dómarinn þá glettinn.

„Það er enginn sem heitir það hér,“ sagði sú sem svaraði í símann þegar dómurinn hélt að símtalið væri loks komið á réttan stað.

Um þetta leyti kom Börkur í dómsalinn í þykkri úlpu, hettupeysu og með sólgleraugu líkt og félagi sinn.

Dómarinn gafst upp á endanum að ná tali af hinum norska matsmanni og reyndi þess í stað að ná sambandi við annan sænskan. Sá svaraði þó ekki heldur við fyrstu tilraunir.

Framkvæmdi tilraun

Loks náðist þó samband við hinn dómkvadda yfirmatsmann, sem vann mat á mati Gísla Guðjónssonar sérfræðings í málinu. Sá, Per Anders Grandhag, sagðist hafa fengið fimm spurningar í málinu en einbeitt sér að mestu að einni sem snéri að „hindsight biased“.

„Það er þannig að þegar maður veit hvað útkoman verður, þegar maður veit hvað gerðist á eftir, þá sér maður allt sem maður horfir á sem hluta af því sem átti eftir að gerast, en sem er ekki á upptökunum. Í þessu tilfelli, þegar maður veit að viðkomandi deyr, þá les maður það út úr hegðun þeirra einstaklinga sem maður sér á upptökunum,“ sagði hann.

Til að fá úr því skorið hvort að íslensku sérfræðingarnir hefðu verið litaðir af annarri vitneskju sinni um málið í mati sínu á hegðun þeirra Annþórs og Barkar framkvæmdi hann tilraun.

„Tilraunin fór þannig fram að ég var með tvo hópa sem fengu mismunandi bakgrunnsupplýsingar um hvað var búið að gerast. Fyrsti hópurinn fékk þær upplýsingar að þessi fangi var látinn og þarna voru grunaðir. Þeim var sagt hvað útkoman var. Hinn hópurinn fékk ekki þessar bakgrunnsupplýsingar. Síðan fengu báðir hóparnir að sjá upptökuna úr öryggismyndavélinni af því sem gerðist,“ sagði hann um tilraunina.

Ógnandi en ekki mjög ógnandi tilburðir

„Eftir það fengu báðir hóparnir að svara spurningum í sambandi við það sem þeir voru búnir að horfa á. Það voru fleiri spurningar en það mikilvægasta var að hóparnir sáu ekki á mismunandi hátt það sem þeir sáu á myndbandsupptökunum.“

Niðurstaða beggja hópanna var að þeir Annþór og Börkur hefðu sýnt ógnandi burði gagnvart Sigurði Hólm en að þeir hefðu engu að síður ekki verið mjög mikið ógnandi

„Aðalniðurstaðan er sú að fyrst að þessir tveir hópar komust að sömu niðurstöðu er fyrri hópurinn ekki með „hindsight biased“. þetta er sem sagt ekki mín persónulega skoðun, þetta er rannsókn sem sýnir þetta,“ sagði hann.

Verjendur spurðu næst og byrjaði Sveinn Guðmundsson, verjandi Barkar, á að spyrja vitnið. Hann vildi fyrst fá að vita hvort ekki hafi þurft lengra tímabil af gögnum til að meta hegðun sakborninga á umræðum

„Maður getur sagt að þeim mun lengur sem samanburðartímabilið sé, því nákvæmari er niðurstaðan sem maður kemst að. ég held að það hafi ekki haft mikil áhrif hérna ef maður tekur inn í reikninginn hversu lélegar upptökurnar eru,“ svaraði hann.

Meiri upplýsingar gæfu betri niðurstöðu

Sveinn spurði þá út í álit annars sérfræðings sem telur að þessi tilraunin sé aðferðafræðilega gölluð. Per gaf þó lítið fyrir það og sagðist ekki skilja þá gagnrýni.

Lögmaðurinn vildi því næst vita hvort það hefði breytt einhverju um niðurstöðuna ef einstaklingarnir sem hér um ræðir hefðu getað fengið að gefa skýringu. 

„Já, náttúrulega eftir því sem hann fær meiri upplýsingar þeim mun auðveldara er að komast að réttri niðurstöðu,“ sagði Per.

Þannig að hann byggir á mjög takmörkuðum upplýsingum til að komast að niðurstöðu? „Já það er allt mikilvægt í þessu. Ég var ekki með aðgang að athugasemdum frá hinum grunuðu. En allar upplýsingar eru mikilvægar.“

Verjandi Annþórs, Hólmgeir, var svo næstur í röðinni að spyrja vitnið.

Í skýrslu íslensku sérfræðinganna er lagður skilningur í einhverjar ákveðnar athafnir. Til dæmis að vera með krosslagðar hendur eða hendur á mjöðm. Er slík líkamsbeiting alltaf ógnandi? „Nei það getur maður ekki sagt. Það er mikilvægt að þegar maður veit hvernig útkoman verður les maður kannski ógnandi framkomu þegar maður sér hina grunuðu standa svona með krosslagðar hendur.“

Íslenska skýrslan í meðallagi gild

Per sagði að það væri erfitt að meta það út frá svo stuttu og lélegu myndbandi eins og því sem fyrir liggur hvort líkamsburðir þeirra Annþórs og Barkar hafi verið einstaklingsbundinn vani.

„Það er ekki hægt að segja það út frá svona stuttu myndbandi en það má vera að þetta sé bara þeirra eðlilega hegðun.“

Einn dómarinn spurði þá um mat Pers á réttmæti skýrslu hinna íslensku matsmanna.

„Það er visst gildi í skýrslunni en það er mjög erfitt verkefni sem þeir fengu að komast að niðurstöðu eftir að hafa horft á mjög slæmar upptökur.“

Taldi hann skýrslu matsmannanna vera í meðallagi gilda.

Að lokum spurði lögmaður Barkar hvort það væri ekki galli að hvergi í skýrslu hinna íslensku matsmanna væri vísað í einhver fræði málinu til stuðningsins.

„Það er mismunandi hversu margar tilvísanir eru í svona skýrslu en í þessu tilfelli hefði alveg verið hægt að vísa í fræðin,“ sagði hann og hélt áfram: „Sérstaklega kemur það á óvart varðandi Gísla vegna þess að hann er mjög reyndur sérfræðingur á þessu sviði, meira að segja á heimsvísu.“

Per sagðist þó ekki telja skýrsluna lakari af þeim ástæðum að það vanti fræðilegar tilvísanir. „Því þetta er svo sérhæft, þetta snýst um að meta mjög takmarkaðar upptökur og þetta er í rauninni ekki sambærilegt öðru, þetta er alveg sérstakt dæmi. Þetta er ekki mjög almennt verkefni,“ sagði hann.