Geta orðið allt að fimm hundruð ára gamlir Guðsteinn Bjarnason skrifar 15. ágúst 2016 08:00 Hákarlar verða allra hryggdýra elstir, samkvæmt nýrri rannsókn danskra vísindamanna. Nordicphotos/AFP Hákarlar geta orðið 300 til 500 ára gamlir. Þetta fullyrða danskir vísindamenn sem hafa gert rannsóknir á 28 hákörlum. Sá elsti reyndist vera um það bil 392 ára gamall, en skekkjumörkin eru reyndar töluverð: 120 ár, þannig að þessi hákarl gæti verið í mesta lagi 512 ára en þó ekki yngri en 272 ára. Það þýðir að hann kom í heiminn einhvern tímann á árabilinu 1492 til 1789. Meira en hálf öld er liðin frá því vísindamenn áttuðu sig á því að hákarlar vaxa aðeins um örfáa sentimetra á ári, eða jafnvel vel innan við sentimetra. Það var danski sjávarlíffræðingurinn Paul Marinus Hansen sem benti fyrstur á þetta. Auk þess hefur lengi verið þekkt að þeir verða háaldraðir. Fáar ef nokkrar dýrategundir verða eldri. Til þessa hafði samt engum tekist að finna nothæfa leið til að greina aldur þeirra. Eða þangað til Julius Nielsen og félagar fengu birta fyrir helgi grein í tímaritinu Science, þar sem þeir lýsa aðferð sinni við að aldursgreina hákarla. Þessu er öllu saman lýst á danska vísindavefnum videnskab.dk og í frásögn á vef líffræðistofnunar Kaupmannahafnarháskóla. Notast er við geislakolsaðferðina sem hefur áratugum saman reynst vísindamönnum vel við aldursgreiningu á lífverum, fornleifum, jarðefnum og öðru því sem menn vilja vita aldur á. Aðferðin felst í því að greina magn C-14 kolefnis, sem er geislavirkt og klofnar með tímanum. Lausnin fannst þegar Nielsen og félagar prófuðu að beita þessari aðferð á augnasteina hákarlanna, með svipuðum hætti og áður hefur verið gert til að aldursgreina hvali. Rétt eins og fiskar halda hákarlar áfram að vaxa alla ævina, mest reyndar fyrst en svo hægist smám saman á vextinum. Þeir verða allt að fimm metra langir og geta orðið eitt tonn að þyngd. Augasteinar hákarls breytast hins vegar lítið eftir fæðinguna og því er hægt að beita geislakolsaðferðinni á þá. Þar nýttust vísindamönnunum líka tilraunir með kjarnorkusprengingar, sem gerðar voru á sjötta áratugnum. Þær skildu eftir sig mikið magn af C-14 kolefni, þannig að sjá mátti hvort hákarlarnir voru fæddir fyrir eða eftir þessar kjarnorkutilraunir.Fréttin birtist upphaflega í Fréttablaðinu Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Starfsfólk farið að þjást af „laxaastma“ Erlent Tekur einarða afstöðu með þungunarrofi og sjálfræði kvenna Erlent Afar ólíklegt að byrlunar- og símastuldarmálinu sé lokið Innlent Bíll fullur af börnum, líkamsárás og umferðaróhöpp Innlent Höfum ekki efni á svona stórkarlalegri Ölfusárbrú Innlent Samið í nótt: Stjórnvöld heita lausnum á mönnunarvandanum Innlent Læknir játar sök í tengslum við dauða Matthew Perry Erlent Nú beinast öll spjót að bönkunum Innlent Bifreið í ljósum logum við Stuðlaháls Innlent Mikil umferð vegna áreksturs í Kópavogi Innlent Fleiri fréttir Tekur einarða afstöðu með þungunarrofi og sjálfræði kvenna Læknir játar sök í tengslum við dauða Matthew Perry Starfsfólk farið að þjást af „laxaastma“ Fimm látnir í Beirút eftir loftárás á heilsugæslu Maðurinn á bak við Tripp Trapp-stólinn látinn Verulegar líkur á að stórt stríð brjótist út í Miðausturlöndum Þrír ungir Svíar handteknir vegna sprenginganna í Kaupmannahöfn Watson skal áfram sæta gæsluvarðhaldi Bann gegn betli á teikniborði Svía Bera hefndaraðgerðir undir Bandaríkin Sprengingar við ísraelska sendiráðið í Kaupmannahöfn Tuttugu skólabörn létust í eldsvoða í rútu í Taílandi Vance með yfirhöndina í kurteisum kappræðum Engar fregnir af mannfalli í Ísrael Netanyahu heitir hefndum Bein útsending: Walz og Vance hittast í fyrsta sinn Minnst sex látnir í skotárás í Tel Avív Fjöldi skotflauga lenti í Ísrael Segja eldflaugaárás frá Íran væntanlega Enn ein reikistjarnan í „bakgarði“ sólkerfisins Hækka fjárútlát til varnarmála um þriðjung Reyna að tengja Pelicot við fleiri nauðganir og morð Síðasta kolaorkuveri Bretlands lokað Ungt fólk býr lengst heima í Króatíu en styst í Finnlandi Hundrað ára eftir tæp tvö ár á banalegunni Trump lét sér ekki segjast og endurtók lygina Árásir Ísraelsmanna í Líbanon héldu áfram í nótt Rutte tekur við af Stoltenberg Ísraelsher ræðst inn í Líbanon Saka rússneskan flugmann um „ófagmannlega“ hegðun Sjá meira
Hákarlar geta orðið 300 til 500 ára gamlir. Þetta fullyrða danskir vísindamenn sem hafa gert rannsóknir á 28 hákörlum. Sá elsti reyndist vera um það bil 392 ára gamall, en skekkjumörkin eru reyndar töluverð: 120 ár, þannig að þessi hákarl gæti verið í mesta lagi 512 ára en þó ekki yngri en 272 ára. Það þýðir að hann kom í heiminn einhvern tímann á árabilinu 1492 til 1789. Meira en hálf öld er liðin frá því vísindamenn áttuðu sig á því að hákarlar vaxa aðeins um örfáa sentimetra á ári, eða jafnvel vel innan við sentimetra. Það var danski sjávarlíffræðingurinn Paul Marinus Hansen sem benti fyrstur á þetta. Auk þess hefur lengi verið þekkt að þeir verða háaldraðir. Fáar ef nokkrar dýrategundir verða eldri. Til þessa hafði samt engum tekist að finna nothæfa leið til að greina aldur þeirra. Eða þangað til Julius Nielsen og félagar fengu birta fyrir helgi grein í tímaritinu Science, þar sem þeir lýsa aðferð sinni við að aldursgreina hákarla. Þessu er öllu saman lýst á danska vísindavefnum videnskab.dk og í frásögn á vef líffræðistofnunar Kaupmannahafnarháskóla. Notast er við geislakolsaðferðina sem hefur áratugum saman reynst vísindamönnum vel við aldursgreiningu á lífverum, fornleifum, jarðefnum og öðru því sem menn vilja vita aldur á. Aðferðin felst í því að greina magn C-14 kolefnis, sem er geislavirkt og klofnar með tímanum. Lausnin fannst þegar Nielsen og félagar prófuðu að beita þessari aðferð á augnasteina hákarlanna, með svipuðum hætti og áður hefur verið gert til að aldursgreina hvali. Rétt eins og fiskar halda hákarlar áfram að vaxa alla ævina, mest reyndar fyrst en svo hægist smám saman á vextinum. Þeir verða allt að fimm metra langir og geta orðið eitt tonn að þyngd. Augasteinar hákarls breytast hins vegar lítið eftir fæðinguna og því er hægt að beita geislakolsaðferðinni á þá. Þar nýttust vísindamönnunum líka tilraunir með kjarnorkusprengingar, sem gerðar voru á sjötta áratugnum. Þær skildu eftir sig mikið magn af C-14 kolefni, þannig að sjá mátti hvort hákarlarnir voru fæddir fyrir eða eftir þessar kjarnorkutilraunir.Fréttin birtist upphaflega í Fréttablaðinu
Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Starfsfólk farið að þjást af „laxaastma“ Erlent Tekur einarða afstöðu með þungunarrofi og sjálfræði kvenna Erlent Afar ólíklegt að byrlunar- og símastuldarmálinu sé lokið Innlent Bíll fullur af börnum, líkamsárás og umferðaróhöpp Innlent Höfum ekki efni á svona stórkarlalegri Ölfusárbrú Innlent Samið í nótt: Stjórnvöld heita lausnum á mönnunarvandanum Innlent Læknir játar sök í tengslum við dauða Matthew Perry Erlent Nú beinast öll spjót að bönkunum Innlent Bifreið í ljósum logum við Stuðlaháls Innlent Mikil umferð vegna áreksturs í Kópavogi Innlent Fleiri fréttir Tekur einarða afstöðu með þungunarrofi og sjálfræði kvenna Læknir játar sök í tengslum við dauða Matthew Perry Starfsfólk farið að þjást af „laxaastma“ Fimm látnir í Beirút eftir loftárás á heilsugæslu Maðurinn á bak við Tripp Trapp-stólinn látinn Verulegar líkur á að stórt stríð brjótist út í Miðausturlöndum Þrír ungir Svíar handteknir vegna sprenginganna í Kaupmannahöfn Watson skal áfram sæta gæsluvarðhaldi Bann gegn betli á teikniborði Svía Bera hefndaraðgerðir undir Bandaríkin Sprengingar við ísraelska sendiráðið í Kaupmannahöfn Tuttugu skólabörn létust í eldsvoða í rútu í Taílandi Vance með yfirhöndina í kurteisum kappræðum Engar fregnir af mannfalli í Ísrael Netanyahu heitir hefndum Bein útsending: Walz og Vance hittast í fyrsta sinn Minnst sex látnir í skotárás í Tel Avív Fjöldi skotflauga lenti í Ísrael Segja eldflaugaárás frá Íran væntanlega Enn ein reikistjarnan í „bakgarði“ sólkerfisins Hækka fjárútlát til varnarmála um þriðjung Reyna að tengja Pelicot við fleiri nauðganir og morð Síðasta kolaorkuveri Bretlands lokað Ungt fólk býr lengst heima í Króatíu en styst í Finnlandi Hundrað ára eftir tæp tvö ár á banalegunni Trump lét sér ekki segjast og endurtók lygina Árásir Ísraelsmanna í Líbanon héldu áfram í nótt Rutte tekur við af Stoltenberg Ísraelsher ræðst inn í Líbanon Saka rússneskan flugmann um „ófagmannlega“ hegðun Sjá meira