Fáar nauðganir enda fyrir dómi Snærós Sindradóttir skrifar 21. október 2016 07:00 Útreikningar Fréttablaðsins sýna að brotabrot nauðgana endar fyrir dómi Afar lágt hlutfall nauðgana á Íslandi endar með sakfellingu brotamannsins samkvæmt útreikningum Fréttablaðsins. Þetta rímar við rannsóknir annars staðar á Vesturlöndum sem sýna sömu eða svipaðar niðurstöður. Við útreikningana tók Fréttablaðið saman tölur frá Ríkislögreglustjóra um tilkynntar nauðganir til lögreglunnar, útgefnar ákærur ríkissaksóknara í nauðgunarmálum og sakfellingar hjá héraðsdómstólunum árið 2014. Tölur frá árinu 2015 þóttu ekki gefa nægilega skýra mynd þar sem 32 prósent tilkynntra mála það árið eru enn til rannsóknar hjá lögreglu. Að endingu voru skoðaðar ársskýrslur Stígamóta þar sem að meðaltali 10 prósent þolenda sem leita til samtakanna kæra brot sitt til lögreglu. Það rímar við erlendar rannsóknir um að tíu prósent þolenda kæri nauðgun til lögreglu sem þýðir að um 1.300 nauðganir hafi átt sér stað á Íslandi árið 2014. Hins vegar er vert að nefna sænska rannsókn frá Háskólanum í Uppsölum frá árinu 2014 sem segir að einungis fimm prósent kvenna sem verða fyrir kynferðisofbeldi á fullorðinsárum kæri málið til lögreglu.María Rut Kristinsdóttir, sérfræðingur í Innanríkisráðuneytinu.Mynd/Ingileif FriðriksdóttirVert er að taka það fram að þessi útreikningur gefur aðeins mynd af því hvernig staðan er í þessum málum. Langur málsmeðferðartími hjá lögreglu, ríkissaksóknara og dómstólum veldur því að ólíklegt er að nokkur, ef einhver, þeirra mála sem tilkynnt voru hjá lögreglu 2014 séu komin í gegnum kerfið fyrir árslok. Þrátt fyrir það er tölfræðin svipuð ár frá ári og þess vegna óhætt að draga þá ályktun að þarna fari nokkuð raunsönn mynd af hlutfalli þeirra nauðgunarmála sem sakfellt er í. Samráðshópur innanríkisráðuneytisins um meðferð kynferðisbrota í réttarvörslukerfinu hefur skilað af sér aðgerðaáætlun til fjögurra ára í málaflokknum og vinnur að því að forgangsraða verkefnum. „Það sem við erum að skoða er hvernig við getum stytt málsmeðferðartíma, tryggt gæði rannsókna, styrkt endurmenntun innan kerfisins og tryggt skilvirk úrræði fyrir brotaþola og sakborninga,“ segir María Rut Kristinsdóttir, formaður hópsins. „Auðvitað miða allar þessar aðgerðir að því að gera kerfið betra og auka traust fólks á kerfinu svo það komi og leiti inn í kerfið þegar brotið hefur verið á því. Þannig getum við tryggt réttaröryggi.“ Fréttin birtist fyrst í Fréttablaðinu Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Bein útsending: Formenn flokka funda með forseta Íslands Innlent Segja ásakanir „uppspuna frá rótum“ og „efni í hryllingsmynd“ Innlent „Þriðja banatilræðinu“ gegn Trump afstýrt Erlent „Þetta verður alger Kleppur“ Innlent Segir Svandísi aðeins eiga einn kost eftir „svipugöng niðurlægingar“ Innlent „Mér gæti ekki verið meira sama um alla spekingana“ Innlent „Svívirðileg móðgun við kennara“ Innlent Annar fyrrverandi Miðflokksmaður til liðs við Arnar Þór Innlent Frank Walter Sands er fallinn frá Innlent Óvissa í efnahagslífinu og erfitt að sjá að verðbólga hjaðni nú Innlent Fleiri fréttir Jón Gnarr kennir í brjósti um Einar arftaka sinn Hnífstunguárás í gistiskýlinu „Við þurfum að flýta okkur hægt í þessari stöðu“ Það henti VG að vera í „svolitlum slag“ við Sjálfstæðisflokkinn Skondið að sjá ágreininginn koma upp á yfirborðið Stuttur tími til að „komast í kjólinn fyrir jólin“ Pallborðið: Hvað segir stjórnarandstaðan um útspil Bjarna? Óvissa í efnahagslífinu og erfitt að sjá að verðbólga hjaðni nú Annar fyrrverandi Miðflokksmaður til liðs við Arnar Þór Forseti fundar með formönnum Uppstilling á framboðslista „ekki A-kostur“ „Svívirðileg móðgun við kennara“ „Mér gæti ekki verið meira sama um alla spekingana“ Frank Walter Sands er fallinn frá „Þetta verður alger Kleppur“ Gerir grein fyrir ákvörðun sinni síðar í vikunni Segja ásakanir „uppspuna frá rótum“ og „efni í hryllingsmynd“ Óvenjulegt ef forseti féllist ekki á ósk um þingrof Segir Svandísi aðeins eiga einn kost eftir „svipugöng niðurlægingar“ Bein útsending: Formenn flokka funda með forseta Íslands Líkamsárás með hníf og ölvaðir unglingar Hætt að hugsa um það sem liðið er og horfa fram á við „Ennþá í töluverðu óvissuástandi um framvinduna“ Rollubingó og hrútasýning á Flúðum Svandís safnar sjálfboðaliðum: „Ég bið ykkur um aðstoð” Má gera ráð fyrir að Halla ræði við formenn allra flokka Bjarni hafi ákveðið „að henda inn handklæðinu” Vænlegast fyrir alla að þjóðin fái að kjósa Framsókn hringi nú í allar auglýsingastofurnar Framsóknarflokkurinn fundar í kvöld Sjá meira
Afar lágt hlutfall nauðgana á Íslandi endar með sakfellingu brotamannsins samkvæmt útreikningum Fréttablaðsins. Þetta rímar við rannsóknir annars staðar á Vesturlöndum sem sýna sömu eða svipaðar niðurstöður. Við útreikningana tók Fréttablaðið saman tölur frá Ríkislögreglustjóra um tilkynntar nauðganir til lögreglunnar, útgefnar ákærur ríkissaksóknara í nauðgunarmálum og sakfellingar hjá héraðsdómstólunum árið 2014. Tölur frá árinu 2015 þóttu ekki gefa nægilega skýra mynd þar sem 32 prósent tilkynntra mála það árið eru enn til rannsóknar hjá lögreglu. Að endingu voru skoðaðar ársskýrslur Stígamóta þar sem að meðaltali 10 prósent þolenda sem leita til samtakanna kæra brot sitt til lögreglu. Það rímar við erlendar rannsóknir um að tíu prósent þolenda kæri nauðgun til lögreglu sem þýðir að um 1.300 nauðganir hafi átt sér stað á Íslandi árið 2014. Hins vegar er vert að nefna sænska rannsókn frá Háskólanum í Uppsölum frá árinu 2014 sem segir að einungis fimm prósent kvenna sem verða fyrir kynferðisofbeldi á fullorðinsárum kæri málið til lögreglu.María Rut Kristinsdóttir, sérfræðingur í Innanríkisráðuneytinu.Mynd/Ingileif FriðriksdóttirVert er að taka það fram að þessi útreikningur gefur aðeins mynd af því hvernig staðan er í þessum málum. Langur málsmeðferðartími hjá lögreglu, ríkissaksóknara og dómstólum veldur því að ólíklegt er að nokkur, ef einhver, þeirra mála sem tilkynnt voru hjá lögreglu 2014 séu komin í gegnum kerfið fyrir árslok. Þrátt fyrir það er tölfræðin svipuð ár frá ári og þess vegna óhætt að draga þá ályktun að þarna fari nokkuð raunsönn mynd af hlutfalli þeirra nauðgunarmála sem sakfellt er í. Samráðshópur innanríkisráðuneytisins um meðferð kynferðisbrota í réttarvörslukerfinu hefur skilað af sér aðgerðaáætlun til fjögurra ára í málaflokknum og vinnur að því að forgangsraða verkefnum. „Það sem við erum að skoða er hvernig við getum stytt málsmeðferðartíma, tryggt gæði rannsókna, styrkt endurmenntun innan kerfisins og tryggt skilvirk úrræði fyrir brotaþola og sakborninga,“ segir María Rut Kristinsdóttir, formaður hópsins. „Auðvitað miða allar þessar aðgerðir að því að gera kerfið betra og auka traust fólks á kerfinu svo það komi og leiti inn í kerfið þegar brotið hefur verið á því. Þannig getum við tryggt réttaröryggi.“ Fréttin birtist fyrst í Fréttablaðinu
Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Bein útsending: Formenn flokka funda með forseta Íslands Innlent Segja ásakanir „uppspuna frá rótum“ og „efni í hryllingsmynd“ Innlent „Þriðja banatilræðinu“ gegn Trump afstýrt Erlent „Þetta verður alger Kleppur“ Innlent Segir Svandísi aðeins eiga einn kost eftir „svipugöng niðurlægingar“ Innlent „Mér gæti ekki verið meira sama um alla spekingana“ Innlent „Svívirðileg móðgun við kennara“ Innlent Annar fyrrverandi Miðflokksmaður til liðs við Arnar Þór Innlent Frank Walter Sands er fallinn frá Innlent Óvissa í efnahagslífinu og erfitt að sjá að verðbólga hjaðni nú Innlent Fleiri fréttir Jón Gnarr kennir í brjósti um Einar arftaka sinn Hnífstunguárás í gistiskýlinu „Við þurfum að flýta okkur hægt í þessari stöðu“ Það henti VG að vera í „svolitlum slag“ við Sjálfstæðisflokkinn Skondið að sjá ágreininginn koma upp á yfirborðið Stuttur tími til að „komast í kjólinn fyrir jólin“ Pallborðið: Hvað segir stjórnarandstaðan um útspil Bjarna? Óvissa í efnahagslífinu og erfitt að sjá að verðbólga hjaðni nú Annar fyrrverandi Miðflokksmaður til liðs við Arnar Þór Forseti fundar með formönnum Uppstilling á framboðslista „ekki A-kostur“ „Svívirðileg móðgun við kennara“ „Mér gæti ekki verið meira sama um alla spekingana“ Frank Walter Sands er fallinn frá „Þetta verður alger Kleppur“ Gerir grein fyrir ákvörðun sinni síðar í vikunni Segja ásakanir „uppspuna frá rótum“ og „efni í hryllingsmynd“ Óvenjulegt ef forseti féllist ekki á ósk um þingrof Segir Svandísi aðeins eiga einn kost eftir „svipugöng niðurlægingar“ Bein útsending: Formenn flokka funda með forseta Íslands Líkamsárás með hníf og ölvaðir unglingar Hætt að hugsa um það sem liðið er og horfa fram á við „Ennþá í töluverðu óvissuástandi um framvinduna“ Rollubingó og hrútasýning á Flúðum Svandís safnar sjálfboðaliðum: „Ég bið ykkur um aðstoð” Má gera ráð fyrir að Halla ræði við formenn allra flokka Bjarni hafi ákveðið „að henda inn handklæðinu” Vænlegast fyrir alla að þjóðin fái að kjósa Framsókn hringi nú í allar auglýsingastofurnar Framsóknarflokkurinn fundar í kvöld Sjá meira