Varðan á Sandfelli. Fjær sést í Vífilfell, til hægri, og Hengil.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.
Stór varða í útjaðri Reykjavíkur var hluti af útmældu kerfi sem fornmenn komu sér upp til að marka sér táknræna heimsmynd sem tengdist árstíðaskiptum og gangi himintungla. Þessi tilgáta kemur fram í næsta þætti Landnemanna á Stöð 2, mánudagskvöld, í viðtali við Þórarin Þórarinsson arkitekt, en hann er í hópi áhugamanna sem rannsaka kenningar fræðimannsins Einars Pálssonar.
Varðan stendur á Sandfelli, suðvestan Sandskeiðs, í 340 metra hæð og er sögð ævaforn. Ásamt fjallinu Keili, og fleiri vörðum á áberandi stöðum í kringum Reykjavík, á þessi varða að hafa myndað einskonar goðfræðilega heimsmynd og sólúr, sem tengd voru landnámsjörð Ingólfs Arnarsonar í Reykjavík og landnámsjörð Helga bjólu á Hofi á Kjalarnesi. Þannig myndi bústaðir þeirra beina sólstöðulínu í Keili.
Einar Pálsson, höfundur rita um rætur íslenskrar menningar. Hann lést árið 1996.Einar Pálsson, sem lést árið 1996, vakti þjóðarathygli á árunum í kringum 1970 með ritröð sem hann nefndi Rætur íslenskrar menningar. Fyrsta bókin, Baksvið Njálu, kom út árið 1969, en þar birtist ný og byltingarkennd sýn á Íslendingasögur. Þannig taldi Einar að Njálssaga væri táknsaga og að úr henni mætti lesa goðfræðilegt táknmál, sem ætti sér rætur í ævafornri talnaspeki, byggðri á heilögum tölum.
Í þættinum verður eyðijörðin Steinkross á Rangárvöllum skoðuð í fylgd Péturs Halldórssonar myndlistarmanns en þar telur Pétur að birtist samsvarandi kerfi og sjá megi í steinhringnum Stonehenge í Englandi.
Einar Pálsson taldi að Steinkross væri miðja hrings sem hann nefndi Hjól Rangárhverfis. Það hafi verið tengt bæði áberandi kennileitum, eins og Þrídröngum í hafi, og lykiljörðum á Suðurlandi, þar á meðal Bergþórshvoli og Skálholti. Slíkur hringur hafi verið goðfræðilegur grundvöllur hins íslenska goðaveldis og í samræmi við hugmyndir fornmanna um heimsmynd.
Þrídrangar í hafi voru eitt af kennileitunum sem mörkuðu Hjól Rangárhverfis, samkvæmt tilgátu Einars Pálssonar.Teikning/Sigurður Valur Sigurðsson.Kenningar Einars Pálssonar hafa ætíð verið umdeildar og ýmist álitnar stórkostleg uppgötvun eða hreint bull. Í þættinum verður rætt við háskólafræðimenn með gjörólíka sýn á kenningar hans. Þar kemur fram að kenningar af þessu tagi hafi á undanförnum árum verið að öðlast viðurkenningu meðal vísindastofnana sem sérstakt fræðasvið, Ethnoastronomy.
Landnemarnir eru á dagskrá Stöðvar 2 kl. 19.20 á mánudagskvöld, strax að loknum fréttum.
Landnám Íslendinga á Grænlandi með siglingu Eiríks rauða árið 985 og dularfullt hvarf norrænu þjóðarinnar um 500 árum síðar er meðal þess fjallað verður um í þáttaröðinni "Landnemarnir“ sem heldur áfram á Stöð 2 í vetur.
"Ég er sannfærður um það að allt láglendi landsins hafi litið svona út eins og þessi mynd sýnir,” segir Sveinn Runólfsson, fyrrverandi landgræðslustjóri.
