Mælir með að þeir sem telja á sér brotið í ljósi upplýsinga um fjármál hæstaréttardómara leiti til lögmanna

Reimar Pétursson, verjandi Jóhannesar Baldurssonar, eins sakborninga í BK 44-málinu, vill ekki tjá sig um fjármál Markúsar Sigurbjörnssonar, hæstaréttardómara, en hann var einn af þeim sem dæmdu Jóhannes til fangelsisvistar vegna BK 44-málsins. Sem formaður Lögmannafélagsins segir hann hins vegar að ef einhverjir málsaðilar telji á sér brotið í ljósi þeirra upplýsinga sem komið hafa fram þá eigi þeir hiklaust að leita til lögmanna til að skoða sín mál.

Markús átti hlutabréf í Glitni, sem hann hafði reyndar selt öll í febrúar 2007, en á árinu 2008 átti Markús eignir í verðbréfasjóðnum Sjóði 9. Jóhannes var framkvæmdastjóri markaðsviðskipta Glitnis, sem var ein þeirra deilda sem sá um fjármuni Markúsar.

Eftir að upplýst var um hlutabréfa-og verðbréfaeign hæstaréttardómarans hefur því verið velt upp hvort hann hafi verið vanhæfur tilað dæma í dómsmálum tengdum Glitni. Dómarar meta sjálfir hæfi sitt og hefur Markús sagt að hann hafi ekki talið sig vera vanhæfan til að dæma í málum tengdum bankanum. Auk BK 44-málsins var Markús á meðal dómara í þremur málum sem voru höfðuð gegn Glitni fyrir hrun en þá var hann hluthafi í bankanum. Málunum var öllum vísað frá.

Óheppilegt að nefnd um dómarastörf gæti ekki vel að gögnum sínum

Tilkynningar um viðskipti Markúsar fundust upphaflega ekki hjá nefnd um dómarastörf en dómurum ber að tilkynna hlutabréfaviðskipti sín til nefndarinnar. Í gærkvöldi staðfesti Hjördís Hákonardóttir, formanni nefndarinnar, hins vegar að ein slík tilkynning frá Markúsi hefði fundist hjá nefndinni.

Reimar segir Lögmannafélagið líta svo á að hér á landi sé réttarkerfi sem sé í aðalatriðum traust og eigi að hafa getu og burði til þess að leysa úr þeim sem spurningum sem hafa komið upp hér núna. Reimar segir það þó óheppilegt að nefnd um dómarastörf hafi ekki gætt nógu vel að sínum gögnum.

„Þessi nefnd er á endanum býsna mikilvæg stofnun og það er þess vegna æskilegt að það sé reynt að tryggja að þetta geti ekki gerst aftur og ef ástæða þykir til jafnvel að endurskoða þetta fyrirkomulag með einhverjum hætti,“ segir Reimar.

Þá bendir hann á að hæfi til meðferðar einstakra mála sé mjög vandasamt mat.

„Það reynir auðvitað mjög oft á hæfi í þessu litla samfélagi og niðurstaðan um hæfi ræðst yfirleitt bara á nákvæmri skoðun á atvikum einstakra mála og þeim kröfum sem þar eru hafðar uppi. Þess vegna er ekki hægt að fullyrða almennt um mögulegt vanhæfi en við hjá Lögmannafélaginu mælum bara með því að þeir málsaðilar sem telja á sér brotið í ljósi þessarar umræðu að þeir hafi samband við lögmenn og skoði það í góðu tómi hvort það séu einhverjar forsendur fyrir endurupptöku máls eða hugsanlega kvörtun til Mannréttindadómstóls Evrópu eða hvernig sem það liggur,“ segir Reimar.

Segir að Markús hafi ekki verið vanhæfur

Skúli Magnússon, formaður Dómarafélagsins, sagði í samtali við Vísi á mánudag að það væri erfitt að átta sig á því á hvaða grundvelli Markús hafi átt að vera vanhæfur í dómsmálum sem tengjast Glitni. Í sama streng tók Sigurður Tómas Magnússon, prófessor við lagadeild Háskólans í Reykjavík í kvöldfréttum RÚV í gær.

„Hvað varðar fjárhagslegu hagsmunina þá hafi þeir allir verið liðnir undir lok þegar þessi dómsmál koma. Það eru engir fjárhagslegir hagsmunir lengur sem Markús hefur af einni niðurstöðu eða annarri. Hvað hitt varðar, hvort það geti verið kali eða ekki kali þá þarf bara að skoða það. Mér sýnist Markús Sigurbjörnsson hafi nú frekar hagnast á viðskiptum við Glitni þegar upp er staðið þannig að ég sé ekki ástæðu fyrir því að hann sé með sérstakan kala út í það,“ sagði Sigurður Tómas í samtali við RÚV.

Dómari eigi að víkja ef minnsti vafi væri á óhlutdrægni

Ragnar H. Hall, hæstaréttarlögmaður, sagði hins vegar í fréttum Stöðvar 2 í gær að dómari ætti ekki að sitja í máli ef minnsti vafi væri á því að liti óhlutdrægt á málavexti út frá því sem gerst hafði í fortíðinni. Sagði Ragnar að hér komi til skoðunar sérstök hæfisregla laganna.

„Hún lítur að því hver ásýnd dómsins er gagnvart þeim sem er sakborningur í máli hvort hann hafi réttmæta ástæðu til að draga óhlutdrægni dómara í efa. Ég tala nú ekki um ef þau atvik urðu í beinum tengslum við það sem er síðan ákært fyrir,“ sagði Ragnar og bætti við að það séu dómararnir sjálfir sem gæti að hæfi sínu.

„Þetta er mjög mikilvæg mannréttindaregla að menn eiga rétt á því að fá úrlausn um mál sín fyrir dómi fyrir hlutlausum dómi,“ sagði Ragnar í kvöldfréttum Stöðvar 2.

Ragnar var verjandi Ólafs Ólafssonar í einu umsvifamesta hrunmálinu, Al Thani-málinu, en hann sagði sig frá málinu í apríl 2013, ásamt Gesti Jónssyni, verjanda Sigurðar Einarssonar.

Sögðu þeir sig frá málinu á þeim forsendum að þeir gætu ekki gætt að hagsmunum skjólstæðinga sinna svo þeir fengju notið réttlátrar málsmeðferðar en bæði Ragnar og Gestur voru dæmdir í Hæstarétti til að greiða eina milljón króna í réttarfarssekt fyrir að segja sig frá málinu. Þeir kvörtuðu til Mannréttindadómstóls Evrópu vegna þess, en í mars á þessu ári kom fram að dómstóllinn hefði tekið mál þeirra til meðferðar.