Að fást við búskapinn myndar svo mikil tengsl

Ég get nú lítið sagt meira heldur en stendur í formálanum,“ segir Sváfnir Sveinbjarnarson, fyrrverandi prófastur, af hógværð, aðspurður um hvort hann sé fáanlegur í viðtal um bók sína Á meðan straumarnir sungu. Þar segir Sváfnir frá fyrri hluta af ævi sinni og starfi sem sóknarprestur, fyrst í Suðursveit en síðar að Breiðabólsstað þar sem hann óx úr grasi á sóknarprestsárum föður síns. En í formála Sváfnis segir meðal annars þetta: „Það sem hér verður fært í letur er ekki vísindaleg sagnfræði, heldur tilraun til að lýsa mínum sérstaka heimi sem skarast við heimana allra hinna sem voru í sömu ferð á sömu slóðum.“

Aðspurður um tilurð verksins hefur Sváfnir þó við að bæta: „Ég er nú búinn að vera í átján ár á eftirlaunum og maður verður að hafa eitthvað fyrir stafni. Ég byrjaði reyndar ekki á þessu fyrr en fyrir fáum árum. En hins vegar byggist þetta svona talsvert á því að ég hélt alltaf dagbók, svona nokkuð reglulega, þannig að ég hef tímasetningar á því sem ég er að segja frá hverju sinni.“ Sváfnir segir að það hafi vissulega hjálpað mikið til við að rifja upp liðna tíða að hafa dagbækurnar við hendina. Enda fylgi það hans ævistarfi að koma víða við í samfélaginu og að samferðamenn eru margir. Sváfnir bendir einnig á að hann hafi alla tíð verið með búskap með prestskapnum en það tíðkist nú ekki lengur. „Ég held að það sé búið þó svo að ég þekki það nú ekki nógu vel. En ég var alinn upp við þetta á Breiðabólstað í Fljótshlíð þar sem ég var svo lengst prestur. Faðir minn var prestur á Breiðabólstað, Sveinbjörn Högnason.

Ég var svo sem ekki viss um að ég ætlaði í prestsskapinn að loknu stúdentsprófi, það kom svona ýmislegt til greina, en það fór svo að ég fetaði þessa braut. Að loknu námi var ég svo fyrst prestur að Kálfafellsstað í Suðursveit. Reyndar vígðist ég aðstoðarprestur til föður míns að Breiðabólstað en var þar ekki nema í einhverja tvo mánuði en þá sendi Sigurgeir biskup mig þarna austur í Skaftafellssýslu. Þar var sóknarprestur séra Eiríkur Helgason í Bjarnanesi, hann var þá orðinn sjúklingur og lést svo um ári eftir að ég kom þarna austur og tók við prestaköllunum á Mýrum, í Suðursveit og Öræfum.“

Árin í Suðursveit lenti Sváfnir í ýmsu en hann ber fólkinu í sveitinni ákaflega vel og fallega söguna. Samgöngur voru erfiðar og það hafði auðvitað í för með sér margháttaðan vanda fyrir sóknarprest sem þurfti að sinna dreifbýlli sókn. „Það voru komnar tvær brýr á stærri ár, Kolgrímu og Kvíá, en hitt var allt óbrúað. Í kaupstað þurfti maður að fara yfir Hornafjarðarfljót á ferju þannig að það var fyrir ferðunum haft. Ég var þarna í hátt í ellefu ár og kunni því vel. Fór eiginlega hálf nauðugur þaðan aftur. En ég fór þá á heimaslóðir. Römm er sú taug er rekka dregur föðurtúna til.“

Í endurminningarbók sinni, Á meðan straumarnir sungu, segir Sváfnir frá mörgu skemmtilegu og þar á meðal ýmsu sem tengist bæði búskap og svaðilförum á ferðum hans í prestsembætti. Sváfnir segir að honum hafi þótt fara vel saman að sinna búskap og prestsverkum. „Mér fannst ég eiginlega ekki geta verið sveitaprestur nema að vera með einhvern búskap og vera í samfélagi við söfnuðinn með það. Að fást við búskapinn myndar svo mikil tengsl. Ég hélt líka bú að Breiðabólstað í þrjátíu og fimm ár, þann tíma sem ég var prestur þar.“

Sváfnir segir að það hafi verið góður tími sem hann var sóknarprestur að Breiðabólstað. „Þetta voru náttúrulega gjörólíkar aðstæður frá því að vera í Austur-Skaftafellssýslu en þarna voru lengst af ekki nema tvær kirkjur og tíu kílómetrar á milli. En þarna austurfrá þá voru 120 kílómetrar vegalengdin frá Skeiðará að Hornafjarðarfljótum og þrjár kirkjur á því svæði. Það voru þrjátíu kílómetrar á aðra kirkjuna og sextíu á hina.“ Yfir hátíðarnar þá messaði Sváfnir ekki á aðfangadag en skipti þessu svo á kirkjurnar jóladagana og þetta voru mikil ferðalög. Það tók kannski allt upp í þrjá til fjóra daga, ferðin út í Öræfi og þá var nú stundum höfð jarðarför á laugardeginum og messa á sunnudeginum til að nýta ferðina.“ Svo lesendur geti betur áttað sig á aðstæðum þessa tíma og staðar þá er birt hér á síðunni skemmtilegt kaflabrot úr bók séra Sváfnis en þar er hann á ferð að vetrarlagi ásamt Sigurði Björnssyni á Kvískerjum.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 17. desember.