Erlent

Trappist-sólkerfið talið ríkt af vatni

Kjartan Kjartansson skrifar
Þegar efnasamsetning Trappist-reikistjarnanna var greind nánar kom í ljós að mikið magn reikulla efna væri þar að finna, líklega vatn.
Þegar efnasamsetning Trappist-reikistjarnanna var greind nánar kom í ljós að mikið magn reikulla efna væri þar að finna, líklega vatn. ESO/M. Kornmesser
Allt að 250 sinnum meira vatn gæti verið að finna á einni af fjarreikistjörnunum í Trappist-1-sólkerfinu en á jörðinni. Þetta er á meðal niðurstaðna nýrrar rannsóknar sem varpar nánar ljósi á efnasamsetningu og eðli reikistjarnanna sjö sem vöktu heimsathygli þegar þær fundust.

Það var í febrúar í fyrra sem stjörnufræðingar tilkynntu að þeir hefðu fundið sólkerfi með sjö fjarreikistjörnum sem væru allar á stærð við jörðina í aðeins fjörutíu ljósára fjarlægð frá jörðinni. Niðurstöður rannsókna sem síðan hafa verið gerðar benda til þess að reikistjörnunarnar séu mestmegnis úr bergi og að mikið magn vatns geti verið að finna í sólkerfinu.

Hópur vísindamanna fóðraði gögn um sólkerfið sem aflað var með sjónaukum í geimnum og á jörðu niðri inn í flókin tölvulíkön til að mæla eðlismassa reikistjarnanna með nákvæmari hætti en áður. Flókið hefur reynst að mæla hann vegna þess hversu þétt reikistjörnurnar liggja upp við hver aðra.

Þrátt fyrir að reikistjörnurnar séu allar að minnsta kosti að einhverju leyti úr bergi kom einnig í ljós að á þeim væri vatn líklega að finna, ýmis á frosnu eða fljótandi formi, að því er kemur fram í tilkynningu á vef Evrópsku stjörnustöðvarinnar á Suðurhveli (ESO). Á einni reikistjarnanna er vatn um 5% af massanum en til samanburðar er fljótandi vatn um 0,02% af massa jarðar.

Fljótandi vatn hugsanlega á yfirborði einnar

Innstu reikistjörnurnar, Trappist-1b og c, líklega með kjarna úr bergi sem eru huldir þykkari lofthjúpum en jörðin hefur. Trappist 1d er léttust reikistjarnanna sjö og hefur aðeins tæpan þriðjung massa jarðarinnar. Ekki er ljóst hvort að á henni sé að finna þykkan lofthjúp, haf eða íslag.

Trappist-1e virðist líkust jörðinni hvað varðar stærð, massa og eðlisþyngd. Hún er aðeins eðlisþéttari en jörðin. Það er talið benda til þess að hún hafi þéttan járnkjarna en ekki endilega þykkan lofthjúp, haf eða íslag. Þá virðist hún innihalda meira berg en hinar reikistjörnurnar í sólkerfinu. Mögulegt er talið fljótandi vatn geti þakið yfirborð hennar.

Yst í Trappist-1-sólkerfinu liggja Trappist-1f, g og h. Þar telja vísindamennirnir að vatn sé frosið á yfirborðinu. Ólíklegt sé hins vegar að þyngri sameindir eins og koltvísýring sé að finna þar ef lofthjúpur þeirra er þunnur.

Óvíst hvort reikistjörnurnar séu lífvænlegar

Þrátt fyrir að vísindamenn hafi nú betri hugmynd um aðstæður á reikistjörnunum í Trappist-1-kerfinu taka niðurstöðurnar ekki af tvímæli um hvort að þær séu mögulega lífvænlegar. Efasemdir hafa komið fram um hvort að sólkerfi eins og Trappist 1 séu vænlegir kostir til að hýsa líf, þrátt fyrir yfirborðskennd líkindi reikistjarnanna við jörðina.

Móðurstjarna Trappist-kerfisins er svonefndur rauður dvergur. Slíkar stjörnur eru mun minni og kaldari en sólin okkar. Snemma á lífsleið sinni blása rauðir dvergar hins vegar frá sér orkuríkri geislun sem getur tætt lofthjúpa reikistjarna í sundur. Þar með væru líkurnar á að reikistjörnurnar gætu viðhaldið fljótandi vatni á yfirborðinu litlar. Fljótandi vatn er talið grunnforsenda fyrir lífi eins og við þekkjum það.               


Tengdar fréttir

„Við viljum finna aðra Jörð“

Sævar Helgi Bragason segir að uppgötvun á sjö reikistjörnum á stærð við jörðu sé býsna merkileg, ekki síst fyrir þær sakir hversu nálægt okkur reikistjörnurnar eru.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×