Erlent

Curiosity fann lífrænar sameindir á Mars

Samúel Karl Ólason skrifar
Könnunarfarið Curiosity á yfirborði Mars.
Könnunarfarið Curiosity á yfirborði Mars. Vísir/NASA
Könnunarfarið Curiosity, sem er statt á yfirborð Mars, hefur fundið lífrænar sameindir og metan á Rauðu plánetunni. Uppgötvunin gefur til kynna að mögulega hafi Mars eitt sinn hýst líf eða jafnvel að finna megi örverur undir yfirborð plánetunnar. Efnin fundust í rúmlega þriggja milljarða gömlum jarðvegi í Gale gígnum þar sem eitt sinn var vatn.

Uppgötvunin er ekki bein vísbending um að líf hafi eitt sinn verið á Mars eða finna megi líf þar núna en sameindirnar geta orðið til án lífs. Vísindamenn Geimvísindastofnunar Bandaríkjanna segja þetta þó jákvæð ummerki. Curiosity hefur ekki komist á snoðir um uppruna efnanna.

„Hvort sem þau eru til marks um fornar lífverur, voru matur fornra lífvera eða eru til án lífs, þá veita lífræn efni á Mars vísbendingar um stöðu plánetunnar og það sem gerist þar,“ er haft eftir Jen Eigenbrode á vef NASA. Hún er forsvarsmaður rannsóknarinnar sem greindu lífrænu efnin sem Curiosity fann.



Vísindamenn NASA segja ljóst að á árum áður hafi aðstæður á Mars verið á þann veg að vatn, í fljótandi formi, hafi getað safnast á yfirborðinu. Gögn frá Curiosity sýna að að stöðuvatnið í Gale-gígnum bjó yfir öllum nauðsynlegum hráefnum lífs.

Þá segir Eigenbrode að þar sem yfirborð Mars verði fyrir mikilli geislun frá geimnum, sem brjóti lífræn efni niður, sé jákvætt að finna lífræn efni í efsta lagi yfirborðsins frá þeim tíma þegar Mars gat mögulega borið líf. Það gefi í skyn að læra megi meira í sendiförum framtíðarinnar þegar grafið verður dýpra í yfirborðið.

Curiosity hefur einnig grein metan í andrúmslofti Mars á þeim sex árum sem könnunarfarið hefur verið þar. Sú uppgötvun er ekki ný en það sem er nýtt er að vísindamenn hafa komist að því að magn þess í andrúmsloftinu er breytilegt eftir árstíðum.

Metan getur orðið til án aðkomu lífvera í iðrum Mars en vísindamenn segjast ekki geta útilokað að það komi frá örverum.

„Þetta er í fyrsta sinn sem við sjáum endurtekningu sem þessa varðandi metan, svo það veitur okkur tækifæri á að skilja tilurð þess,“ segir Chris Webster, sem leiddi rannsóknina á metaninu.

Það að magn metan í andrúmslofti mars fylgi árstíðum plánetunnar þýðir að það er ekki að berast þangað með loftsteinum og komi ekki utan frá. Þess í stað telja Webster og félagar að það leki úr iðrum Mars. Þegar það nái yfirborðinu bindist það jarðveginum og losni þaðan þegar hlýnar í veðri.

Útfjólublá geislun eyðir metani á nokkur hundruð árum í andrúmslofti Mars og vera þess í andrúmsloftinu segir til um að það hafi lekið á yfirborðið tiltölulega nýverið.

Samsett mynd af Galen-gígnum
Webster sagði Space.com að ekki væri hægt að segja til um hvort að metanið væri nýtt eða það hefði safnast fyrir undir yfirborði plánetunnar á árum áður. Sömuleiðis sé ekki hægt að segja til um hvernig það hafi orðið til. Það getur orðið til undir yfirborð plánetunnar þegar heitt vatn lendir á tilteknu bergi. Sömuleiðis geti það komið frá örverum.



Frekari rannsóknir standa yfir

Gervihnötturinn Trace gas Orbiter er nú á braut um Mars og er honum ætlað að greina metan í andrúmslofti plánetunnar betur.

Með því að greina andrúmsloft Mars má sjá samsetningu þess. Finnist mikið af lífrænum eindum í metani Mars væri það til marks um að örverur myndi gasið eða hafi á einhverjum tímapunkti gert það.

Sjá einnig: Vonast til að leysa leyndardóm Mars á næstu mánuðum



Ef niðurstaðan verður sú að örverur myndi ekki metanið er það þó til marks um að finna megi vatn í fljótandi formi undir yfirborði plánetunnar. Vatn er mjög mikilvægt lífi, eins og við þekkjum það, og slíkur fundur væri jákvæður fyrir leitina að lífi á Mars.

Vísindamenn Geimvísindastofnunar Evrópu og Roscosmos ætla sér að skjóta á loft nýju könnunarfari sem lenda á á Mars árið 2021. Því könnunarfari er ætlað að framkvæma frekari mælingar á Mars og ná sýnum af jarðvegi á meira dýpi en Curiosity.

Framtíðar sendiferðir til Mars munu taka mið af þeim gögnum sem aflað hefur verið með Curiosity og segja viðmælendur Space.com að svo virðist sem að botnar fornra stöðuvatna séu góðir staðir til að finna frekari vísbendingar.


Tengdar fréttir

Þingmaður spurði NASA út í siðmenningu á Mars fyrir þúsundum ára

Aðstæður á Mars voru líklega mun skaplegri fyrir milljörðum ára og telja vísindamenn mögulegt að frumstætt líf gæti hafa kviknað þá. Bandarískur þingmaður vildi hins vegar vita hvort siðmenning geimvera hafi verið á rauðu reikistjörnunni fyrir þúsundum ára þegar fulltrúar NASA komu fyrir þingnefnd.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×