Segir hækkanir skaða samkeppnishæfni Þorsteinn Friðrik Halldórsson skrifar 20. febrúar 2019 07:00 Starfsmenn Rarik að störfum. VÍSIR/MAGNÚS HLYNUR HREIÐARSSON Raforkuverð á Íslandi hækkar á sama tíma og verð í Evrópu lækkar að sögn sérfræðings hjá Samtökum iðnaðarins. Það geti skaðað samkeppnishæfni landsins en erfitt sé að meta það þar sem skortur sé á gagnsæi. Landsvirkjun segist bjóða raforku á samkeppnisfæru verði. Heildsöluverð sem hluti af raforkureikningi notenda hafi farið lækkandi. „Markmið raforkulaganna sem voru sett árið 2003 hafa ekki náðst að öllu leyti. Í stað þess að samkeppni lækki kostnað þá virðist fákeppni á markaðinum leiða til hækkandi raforkuverðs,“ segir Lárus M. K. Ólafsson, viðskiptastjóri á framleiðslusviði Samtaka iðnaðarins, í samtali við Markaðinn. Hann vísar til fréttar sem birtist á vef Landsnets fyrr í mánuðinum. Í fréttinni kom fram að meðalverð raforku vegna flutningstapa fyrir 2. ársfjórðung 2019 lægi fyrir en samið var á grundvelli rafræns útboðs sem fram fór í janúarmánuði. Þegar borin væru saman raforkuverð frá sama ársfjórðungi 2018 kæmi í ljós að verðin hefðu hækkað um 4,4 prósent. „Núna horfum við á áframhaldandi hækkanir inn í sumarmánuðina á þessu ári og vetrarverðin hafa ekki lækkað á móti. Í þessu tilliti er því ekki hægt að tala um strúktúrbreytingu heldur hreina hækkun. Til lengri tíma litið veldur þetta hækkunum á heildarkostnaði okkar og þar með hærri kostnaði fyrir alla raforkunotendur,“ birti Landsnet sem kunni engar skýringar á hækunninni.Lárus M. K. Ólafsson.SILárus segir það hafa komið sér á óvart að sjá Landsnet stíga svona hart fram. Yfirlýsing Landsnets endurspegli gagnrýni Samtaka iðnaðarins sem taki heils hugar undir hana. Hann bendir á að staða lóna sé í hámarki. „Öll lón eru full og ættu þá að leiða af sér jafnt eða lækkandi raforkuverð. En þvert á móti er það að hækka. Fyrirtæki í svona góðri stöðu hefur mikið svigrúm til að jafna út sveiflur. Okkur finnst sérstakt að sjá hvernig verðið fer hækkandi.“ Bendir Lárus á að verðupplýsingar frá Íslandi séu ekki aðgengilegar og því ekki með í verðsamanburði Eurostat. Sé það ein birtingarmynd á ógagnsæi markaðarins. Hins vegar sé ljóst að meðalverð á raforku í Evrópu hafi lækkað á síðustu árum og þannig sé Ísland að missa samkeppnishæfni sína. „Þegar það er skortur á gagnsæi þá er erfitt að meta hver raunveruleg samkeppnishæfni okkar er í samanburði við önnur lönd,“ segir Lárus. Þá tekur hann fram að það sé óvenjulegt að stórnotendur geti ekki varið sig fyrir flutningstöpum. Þeir séu ekki að fá umsamda vöru. „Þú ert að fá 98% prósent af vörunni sem þú ert búinn að semja um en þarft síðan að greiða viðbótartöpin. Það er lítið svigrúm í samningunum til að verja sig þessum töpum.“Flutningstöpin aðeins 15% Í svari við fyrirspurn Markaðarins segir Landsvirkjun að verðhækkanir, sem Landsnet minnist á, hafi ekki átt sér stað fyrir tilstuðlan fyrirtækisins. Hlutur Landsvirkjunar hafi numið 26 prósentum og farið minnkandi í útboðunum. „Landsvirkjun býður rafmagn á samkeppnisfæru verði en gætir þess um leið að það sé ekki undir markaðsverði,“ segir í svari Landsvirkjunar sem getur þess að flutningstöpin séu aðeins 15 prósent af heildarflutningskostnaði hjá Landsneti. Þá segist Landsvirkjun styðja verðgagnsæi og stuðla að því að meðal annars með því að birta á hverju ári meðalverð til stóriðju og heildsölu í sínum ársreikningum. Bent er á að Orkustofnun sjái um samskipti og birtingu íslenskra raforkuverða hjá Eurostat. Landsvirkjun afhendir þau gögn sem Orkustofnun óskar eftir hverju sinni til þess að birta hjá Eurostat. „Að auki hefur margt varðandi verð komið fram á raforkumarkaðsfundum Landsvirkjunar undanfarin misseri. Hægt er að nálgast efni þessara funda á vef Landsvirkjunar. Á þessum fundum hefur meðal annars komið fram að verð Landsvirkjunar á heildsölu hefur frekar farið lækkandi sem hluti af raforkureikningi notenda,“ segir í svarinu. Birtist í Fréttablaðinu Orkumál Samkeppnismál Mest lesið Flytur fyrirtækin vegna löggjafar um trans börn Viðskipti erlent Áföstu tapparnir stóðust ekki gæðapróf Neytendur „Sérkennileg“ hækkun íbúðaverðs á tímum hárra vaxta Viðskipti innlent Leiguverð heldur áfram að hækka Viðskipti innlent Taylor Swift talin valda verðbólgu í Bretlandi Viðskipti erlent „Það er verið að ríkisvæða húsnæðismarkaðinn“ Viðskipti innlent Umferðarofsi stofnar vegfarendum í hættu Samstarf Leggja upp laupana í Lundúnum Viðskipti innlent Níu holu golfvöllur á gamalli landnámsjörð Samstarf Fasteignakaup fjárfesta vísbending um að fasteignaverð haldi áfram að hækka Viðskipti innlent Fleiri fréttir „Sérkennileg“ hækkun íbúðaverðs á tímum hárra vaxta Leiguverð heldur áfram að hækka „Það er verið að ríkisvæða húsnæðismarkaðinn“ Leggja upp laupana í Lundúnum Annað tilboð borist í Skagann 3X Fasteignakaup fjárfesta vísbending um að fasteignaverð haldi áfram að hækka Skúli í Subway reisir glæsihótel við Jökulsárlón Búið að bjóða í Skagann 3X Brutu samkeppnislög með ótímabærri markaðssetningu Harpa vill létta lund veðurbugaðra höfuðborgarbúa Atlanta með 600 manna flugútgerð í Sádí-Arabíu Berglind gengin í eigendahópinn Staðan ekki jafnsvört og sumir vilji meina Bjartmar ráðinn aðstoðarframkvæmdastjóri Íbúar Grafarholts geta tekið til matar síns á ný „Við erum bara að reyna að lifa af“ „Komin upp í þak“ í verðlagningu Nýir eigendur taka við Melabúðinni Festi festi kaup á Lyfju Spá aukinni verðbólgu HS Orka tryggir sér fjörutíu milljarða króna Mikil fjölgun tengifarþega en mun færri ferðast til Íslands Fleiri farþegar en minni sætanýting Mikill áhugi á þrotabúi Skagans 3X Formaður atvinnuveganefndar á hlut í félaginu sem KS keypti Landsbankinn til ráðgjafar vegna sölu Íslandsbanka KS hafi fest kaup á Kjarnafæði Norðlenska Sáraroðið frá Ísafirði notað til bjargar brenndum börnum í Afganistan Brúneggjamálið tekið fyrir í Hæstarétti Úr boltanum í tryggingarnar Sjá meira
Raforkuverð á Íslandi hækkar á sama tíma og verð í Evrópu lækkar að sögn sérfræðings hjá Samtökum iðnaðarins. Það geti skaðað samkeppnishæfni landsins en erfitt sé að meta það þar sem skortur sé á gagnsæi. Landsvirkjun segist bjóða raforku á samkeppnisfæru verði. Heildsöluverð sem hluti af raforkureikningi notenda hafi farið lækkandi. „Markmið raforkulaganna sem voru sett árið 2003 hafa ekki náðst að öllu leyti. Í stað þess að samkeppni lækki kostnað þá virðist fákeppni á markaðinum leiða til hækkandi raforkuverðs,“ segir Lárus M. K. Ólafsson, viðskiptastjóri á framleiðslusviði Samtaka iðnaðarins, í samtali við Markaðinn. Hann vísar til fréttar sem birtist á vef Landsnets fyrr í mánuðinum. Í fréttinni kom fram að meðalverð raforku vegna flutningstapa fyrir 2. ársfjórðung 2019 lægi fyrir en samið var á grundvelli rafræns útboðs sem fram fór í janúarmánuði. Þegar borin væru saman raforkuverð frá sama ársfjórðungi 2018 kæmi í ljós að verðin hefðu hækkað um 4,4 prósent. „Núna horfum við á áframhaldandi hækkanir inn í sumarmánuðina á þessu ári og vetrarverðin hafa ekki lækkað á móti. Í þessu tilliti er því ekki hægt að tala um strúktúrbreytingu heldur hreina hækkun. Til lengri tíma litið veldur þetta hækkunum á heildarkostnaði okkar og þar með hærri kostnaði fyrir alla raforkunotendur,“ birti Landsnet sem kunni engar skýringar á hækunninni.Lárus M. K. Ólafsson.SILárus segir það hafa komið sér á óvart að sjá Landsnet stíga svona hart fram. Yfirlýsing Landsnets endurspegli gagnrýni Samtaka iðnaðarins sem taki heils hugar undir hana. Hann bendir á að staða lóna sé í hámarki. „Öll lón eru full og ættu þá að leiða af sér jafnt eða lækkandi raforkuverð. En þvert á móti er það að hækka. Fyrirtæki í svona góðri stöðu hefur mikið svigrúm til að jafna út sveiflur. Okkur finnst sérstakt að sjá hvernig verðið fer hækkandi.“ Bendir Lárus á að verðupplýsingar frá Íslandi séu ekki aðgengilegar og því ekki með í verðsamanburði Eurostat. Sé það ein birtingarmynd á ógagnsæi markaðarins. Hins vegar sé ljóst að meðalverð á raforku í Evrópu hafi lækkað á síðustu árum og þannig sé Ísland að missa samkeppnishæfni sína. „Þegar það er skortur á gagnsæi þá er erfitt að meta hver raunveruleg samkeppnishæfni okkar er í samanburði við önnur lönd,“ segir Lárus. Þá tekur hann fram að það sé óvenjulegt að stórnotendur geti ekki varið sig fyrir flutningstöpum. Þeir séu ekki að fá umsamda vöru. „Þú ert að fá 98% prósent af vörunni sem þú ert búinn að semja um en þarft síðan að greiða viðbótartöpin. Það er lítið svigrúm í samningunum til að verja sig þessum töpum.“Flutningstöpin aðeins 15% Í svari við fyrirspurn Markaðarins segir Landsvirkjun að verðhækkanir, sem Landsnet minnist á, hafi ekki átt sér stað fyrir tilstuðlan fyrirtækisins. Hlutur Landsvirkjunar hafi numið 26 prósentum og farið minnkandi í útboðunum. „Landsvirkjun býður rafmagn á samkeppnisfæru verði en gætir þess um leið að það sé ekki undir markaðsverði,“ segir í svari Landsvirkjunar sem getur þess að flutningstöpin séu aðeins 15 prósent af heildarflutningskostnaði hjá Landsneti. Þá segist Landsvirkjun styðja verðgagnsæi og stuðla að því að meðal annars með því að birta á hverju ári meðalverð til stóriðju og heildsölu í sínum ársreikningum. Bent er á að Orkustofnun sjái um samskipti og birtingu íslenskra raforkuverða hjá Eurostat. Landsvirkjun afhendir þau gögn sem Orkustofnun óskar eftir hverju sinni til þess að birta hjá Eurostat. „Að auki hefur margt varðandi verð komið fram á raforkumarkaðsfundum Landsvirkjunar undanfarin misseri. Hægt er að nálgast efni þessara funda á vef Landsvirkjunar. Á þessum fundum hefur meðal annars komið fram að verð Landsvirkjunar á heildsölu hefur frekar farið lækkandi sem hluti af raforkureikningi notenda,“ segir í svarinu.
Birtist í Fréttablaðinu Orkumál Samkeppnismál Mest lesið Flytur fyrirtækin vegna löggjafar um trans börn Viðskipti erlent Áföstu tapparnir stóðust ekki gæðapróf Neytendur „Sérkennileg“ hækkun íbúðaverðs á tímum hárra vaxta Viðskipti innlent Leiguverð heldur áfram að hækka Viðskipti innlent Taylor Swift talin valda verðbólgu í Bretlandi Viðskipti erlent „Það er verið að ríkisvæða húsnæðismarkaðinn“ Viðskipti innlent Umferðarofsi stofnar vegfarendum í hættu Samstarf Leggja upp laupana í Lundúnum Viðskipti innlent Níu holu golfvöllur á gamalli landnámsjörð Samstarf Fasteignakaup fjárfesta vísbending um að fasteignaverð haldi áfram að hækka Viðskipti innlent Fleiri fréttir „Sérkennileg“ hækkun íbúðaverðs á tímum hárra vaxta Leiguverð heldur áfram að hækka „Það er verið að ríkisvæða húsnæðismarkaðinn“ Leggja upp laupana í Lundúnum Annað tilboð borist í Skagann 3X Fasteignakaup fjárfesta vísbending um að fasteignaverð haldi áfram að hækka Skúli í Subway reisir glæsihótel við Jökulsárlón Búið að bjóða í Skagann 3X Brutu samkeppnislög með ótímabærri markaðssetningu Harpa vill létta lund veðurbugaðra höfuðborgarbúa Atlanta með 600 manna flugútgerð í Sádí-Arabíu Berglind gengin í eigendahópinn Staðan ekki jafnsvört og sumir vilji meina Bjartmar ráðinn aðstoðarframkvæmdastjóri Íbúar Grafarholts geta tekið til matar síns á ný „Við erum bara að reyna að lifa af“ „Komin upp í þak“ í verðlagningu Nýir eigendur taka við Melabúðinni Festi festi kaup á Lyfju Spá aukinni verðbólgu HS Orka tryggir sér fjörutíu milljarða króna Mikil fjölgun tengifarþega en mun færri ferðast til Íslands Fleiri farþegar en minni sætanýting Mikill áhugi á þrotabúi Skagans 3X Formaður atvinnuveganefndar á hlut í félaginu sem KS keypti Landsbankinn til ráðgjafar vegna sölu Íslandsbanka KS hafi fest kaup á Kjarnafæði Norðlenska Sáraroðið frá Ísafirði notað til bjargar brenndum börnum í Afganistan Brúneggjamálið tekið fyrir í Hæstarétti Úr boltanum í tryggingarnar Sjá meira