Erlent

Kosningar gætu fært for­seta með ein­ræðis­til­burði frekari völd

Kjartan Kjartansson skrifar
Nayib Bukele forseti tekur mynd með starfsmanni kjörstjórnar í San Salvador í gær. Bukele er 39 ára gamall og yngsti forseti í sögu El Salvador.
Nayib Bukele forseti tekur mynd með starfsmanni kjörstjórnar í San Salvador í gær. Bukele er 39 ára gamall og yngsti forseti í sögu El Salvador. AP/Salvador Melendez

Útlit er fyrir að flokkur Nayibs Bukele, forseta El Salvador, hafi unnið sigur í þingkosningum í Mið-Ameríkulandinu í gær. Gagnrýnendur Bukele saka hann um einræðistilburði og óttast að kosningasigur hans gæti grafið undan brothættu lýðræði í landinu.

Bukele var kjörinn forseti með loforðum um að uppræta landlæga spillingu árið 2019. Flokkur hans, Nýja hugmyndir, bauð fram í fyrsta skipti í kosningunum í gær. Fram að þessu hefur forsetinn aðeins getað reitt sig á stuðning bandalagsflokks sem er með ellefu af 84 sætum á þinginu. Hann hefur sakað þingið um að leggja stein í götu aðgerða gegn glæpum og kórónuveirufaraldrinum.

Skoðanakannanir bentu til þess að Nýja hugmyndir færu með sigur af hólmi, bæði í þingkosningunum og í sveitarstjórnarkosningum sem fóru fram samhliða þeim. Bukele lýsti yfir sigri þegar í gær þegar um 7% atkvæða höfðu verið talin. Þær tölur bentu til þess að flokkur hans og bandalagsflokkar hefðu unnið tvö af hverjum þremur sætum á þingi.

Bukele dugar einfaldur meirihluti á þingi til þess að hrinda stefnumálum sínum í framkvæmd en með auknum meirihluta gæti hann skipað bandamenn sína í lykilembætti og í hæstarétt landsins án þess að þurfa að taka tillit til sjónarmiða stjórnarandstöðunnar.

Fulltrúar mannréttindasamtaka óttast hvað Bukele gæti gert með slík völd. Hann hefur þegar verið sakaður um að einræðis- og valdboðstilburði. Fyrir tveimur árum sendi hann þungvopnaða hermenn til að sitja um þinghúsið þegar stjórnarandstaðan, sem var með meirihluta á þingi, neitaði að fjármagna aðgerðir hans í öryggismálum.

Þá hefur forsetinn lýst gagnrýnendum sínum sem „svikurum“ og vegið að sjálfstæðum fjölmiðlum í landinu. Þegar hæstiréttur felldi úr gildi sóttvarnaaðgerðir hans brást Bukele við með því að hunsa dóma réttarins.

Tveir félagar í Þjóðfrelsunarhreyfingu Farabundo Martí (FMLN), annars af tveimur stóru stjórnmálaflokkum El Salvador, voru myrtir á kosningafundi í janúar. Sakaði Bukele þá FMLN rakalaust um að hafa sett morðin á svið til þess að vinna sér inn samúð kjósenda. Einn þriggja manna sem voru handteknir í tengslum við morðið var öryggisvörður í heilbrigðisráðuneyti Bukele, að sögn Washington Post.

Kjósendur bíða í röð við kjörstað í höfuðborginni San Salvador. Yfirkjörstjórn rannsakar nú hvort að Bukele forseti hafi brotið lög sem bannar kosningabaráttu á kjördag með yfirlýsingu sem hann sendi frá sér áður en kjörstaðir opnuðu.AP/Salvador Melendez

Enginn hemill á löglaust framkvæmdavald

Eduardo Escobar, framkvæmdastjóri félagasamtakanna Borgaraaðgerðir, segir að ef Nýja hugmyndir Bukele vinnur meirihluta verði ekki lengur neinn hemill á framkvæmdavaldið ef það brýtur lög eða gegn stjórnarskránni.

„Það myndi herða enn valdboðsstefnu ríkisstjórnarinnar sem Bukele leiðir,“ segir Escobar við AP-fréttastofuna.

Í svipaðan streng tekur Rubén Zamora, fyrrverandi stjórnmálamaður af vinstri vængnum og fyrrverandi sendiherra El Salvador í Bandaríkjunum. Uppgangur Bukele minnir hann á aðdraganda þess að herinn tók völdin í landinu með stuðningi Bandaríkjastjórnar. Herinn háði blóðugt borgarastríð gegn vinstrisinnuðum skæruliðum á 9. áratug síðustu aldar.

„Fyrir mér er þetta klárlega afturhvarf, ekki til stríðsins, heldur til tímans fyrir stríðið þegar herinn réði lögum og lofum í landinu okkar,“ segir Zamora við Washington Post.

Bukele hefur borið af sér sakir um einræðishneigð. Ef hann væri einræðisherra hefði hann nú þegar tekið sér öll völd á hendur.

Bukele greiðir atkvæði á sunnudag. Þegar hann var kjörinn forseti lofaði hann að uppræta spillingu og glæpi sem plaga El Salvador. Hann hefur líkt og fleiri popúlískir stjórnmálaleiðtogar stillt sér upp sem andstæðu ríkjandi afla og hefðbundinna flokka.AP/Salvador Melendez

Fádæma vinsældir

Forsetinn nýtur fádæma vinsælda í El Salvador. Útkoma hans í skoðanakönnun CID Gallup í nóvember var nánast sovésk: 96 prósent svarenda sögðu Bukele standa sig „vel“ eða „mjög vel“ í starfi. Bukele er fyrsti forseti El Salvador utan stóru flokkanna tveggja, FMLN og ARENA, hægriflokksins sem var með meirihluta á þinginu, sem hafa ráðið ríkjum í landinu frá því að tólf ára löngu borgarastríði lauk árið 1992.

Stuðningsmenn forsetans þakka honum að morðtíðni, sem er ein sú hæsta á byggðu bóli, fari lækkandi, og mæra árangur aðgerða hans gegn kórónuveirufaraldrinum og gagnrýni á spillta forvera hans í embætti.

Escobar frá Borgaraaðgerðum segir vinsældir Bukele og Nýrra hugmynda afleiðingu þess að lífsgæði þjóðarinnar hafi ekki batnað á þrjátíu ára valdatíð stóru flokkanna tveggja.

„Ég kom til þess að kjósa breytingar, að losa mig við þá spilltu svo að forsetinn okkar geti skapað nýtt land,“ sagði Estela Jiménez, stuðningskona Bukele, við AP-fréttastofuna á kjördag.


Tengdar fréttir

Fordæma meðferð á föngum í El Salvador

Mannréttindasamtök fordæma Nayib Bukele, forseta El Salvador, vegna mynda sem hann birti af hundruðum fanga sem höfðu verið strípaðir niður á nærbuxurnar og látnir sitja þétt upp við hver annan. Bukele sagði meðferðina hluta af refsingu fanganna fyrir morðöldu um helgina.

Vopnaðir her­menn ruddust inn í þing­húsið í El Salvador

Þungvopnaður hópur lögreglu- og hermanna ruddist í nótt inn í þinghúsið í El Salvador og krafðist þess að þingmenn samþykki lán upp á rúmar hundrað milljónir Bandaríkjadala sem fara á í kaup á vopnum og búnaði til þeirra.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×