Gosið hrekkjótt og lætur vísindamenn hafa fyrir sér Jakob Bjarnar skrifar 29. júlí 2021 15:07 Þeir sem töldu að nú væru síðustu forvöð að sjá gosið á Reykjanesi geta enn dregið það að fara. Eða svo virðist vera eins og staðan er nú, gosið er í góðum gír. vísir/vilhelm Eftir að verulega hafði sljákkað í gosinu á Reykjanesi og margir farnir að sjá fyrir sér að það væri við að lognast út af hefur það tekið verulega við sér síðasta sólarhringinn. Engan bilbug virðist vera að finna á eldgosinu í Fagradalsfjalli, það er í stuði. Fjöldi netverja hafa birt myndir á samfélagsmiðlum af bjarma sem stafar frá gosinu sem blasti við af höfuðborgarsvæðinu í gær. Og ljóst að það lætur engan bilbug á sér finna. Í uppfærslu á yfirliti yfir hraunflæðið á vef Jarðvísindastofnunar Háskóla Íslands er farið yfir stöðuna eins og hún blasir við nú. „Í yfirliti þann 22. júlí var frá því greint að hraunrennsli hefði minnkað fyrir hluta júlímánaðar og ef sú þróun héldi áfram stefndi í að gosið fjari út. Nýjustu mælingarnar þann 27. júlí sýna að þessi þróun hefur snúist við. Hraunrennslið hefur aukist aftur og er sennilega jafnmikið nú eða meira en var þegar mest var í júní.“ Gosið greinilega að gefa eftir en það var þá Óvissa í mati á rennsli síðustu 7-10 daga eru hinsvegar sögð of mikil til að hægt sé að setja fram áreiðanlega tölu. Tekið er fram að mælingarnar sýna rúmmál og breytingar á því. „Eðlismassi hrauns getur verið breytilegur og á það hefur verið bent að t.d. næst gígum sé holrými meira en fjær.“ Því er af hálfu vísindamanna við Háskólann ekki gerð tilraun til að meta þau áhrif, að finna jafngilt rúmmál þétt bergs eða massa hraunsins. Þumalputtareglan er sú að rúmmál þétt bergs sé um 80 prósent af heildarrúmmáli líklegt að svo sé um hraunið í Meradölum, Geldingadölum og Nátthaga en að holrými sé meira næst gígnum. Ekki er langt síðan sagðar voru fréttir af því að líklega væri gosið að fjara út. En gosið sjálft er ekki á þeim buxunum og gefur þeim sem gáfu út hálfgildings dánarvottorð langt nef. „Gosvirknin breyttist í lok júní. Þá tók virknin að sveiflast milli tímabila með öflugu hraunrennsli og síðan kyrrum tímabilum á milli. Mælingarnar nú sýna að hraunflæði hefur dregist verulega saman. Gosið er því greinilega minnkandi,“ sagði í sambærilegu yfirliti sem Jarðvísindastofnunar Háskóla Íslands sendi frá sér fyrr í mánuðinum. Gosið ólíkt þeim sem við þekkjum frá undanförnum áratugum En nú er staðan orðin önnur enda er gosið í Fagradalsfjalli um margt frábrugðið þeim gosum sem við þekkjum frá undanförnum áratugum, sem hafa átt upptök í kvikuhólfum undir megineldstöðvum þar sem þrýstingur í hólfinu og stærð þess virðist ráða mestu um stærð og lengd goss. Vísindamaðurinn Magnús Tumi Guðmundsson er einn af höfundum yfirlitsins.vísir/vilhelm „Í Fagradalsfjalli virðist þessu vera nokkuð öðruvísi varið. Þar er svo að sjá að aðstreymisæðin og eiginleikar hennar ráði mestu um kvikuflæðið. Rásin sem opnaðist var tiltölulega þröng og löng (nær niður á ~17 km dýpi) og flutningsgetan takmörkuð. Aukning í hraunflæði með tíma fyrstu sex vikurnar bendir til þess að rásin hafi víkkað heldur með tímanum, sennilega vegna rofs í veggjum hennar,“ segir í yfirlitinu. Þá er bent sérstaklega á að hegun gossins frá því í lok júní sé einkar athyglisverð. „Rennsli var heldur minna fyrri hluta mánaðarins en var í júní en virðist svo hafa aukist aftur samfara því að regla komst á kviðuvirknina um miðjan mánuðinn. Forsendur hafa því breyst frá því síðasta mat var gert.“ Þá segir sá sem skrifar skýrsluna, nánast mæðulega, að ekki sé hægt að segja til um hvenær þessu gosi lýkur. „Við þurfum bara að bíða og sjá. Eldgos í Fagradalsfjalli Háskólar Vísindi Eldgos og jarðhræringar Mest lesið Tíu ára stúlku vísað úr strætó Innlent Banninu verður ekki flýtt Bílar Kolólöglegt og hættulegt brúnkulyf í tísku á samfélagsmiðlum Innlent Hjólhýsi brann í Húsafelli Innlent Kristján Loftsson skilur ekkert hvað hvalveiðar koma alls kyns samtökum við Innlent Parísarhjólið varla óvinsælt ef sextíu þúsund vilja taka snúning Innlent Stútar á rafhlaupahjólum handteknir og mega búast við sektum Innlent Hugsi yfir lausagöngu fjár við vegi eftir að ferðamaður ók á lamb Innlent Býst ekki við nýju eldgosi Innlent Séra Aldís Rut tekur við af verðandi biskup Innlent Fleiri fréttir Hugsi yfir lausagöngu fjár við vegi eftir að ferðamaður ók á lamb Séra Aldís Rut tekur við af verðandi biskup Parísarhjólið varla óvinsælt ef sextíu þúsund vilja taka snúning Rabarabarahátíð í gamla bænum á Blönduósi Býst ekki við nýju eldgosi Hyggst ekki flýta bílabanni og efasemdir um nýtt eldgos Stútar á rafhlaupahjólum handteknir og mega búast við sektum Hjólhýsi brann í Húsafelli Boða til samstöðufundar með Yazan Tíu ára stúlku vísað úr strætó Kristján Loftsson skilur ekkert hvað hvalveiðar koma alls kyns samtökum við Séra Sigfús Jón Árnason látinn Kolólöglegt og hættulegt brúnkulyf í tísku á samfélagsmiðlum Verðlagning landsbyggðarstrætó „glórulaus“ Landsvirkjun með hundraðasta frisbígolfvöll landsins Stórir viðburðir í hættu þegar miðbærinn stækkar „Maður þurfti að vakta að hann myndi ekki kveikja í okkur“ Reykspúandi flugsveit veltir sér yfir Akureyri Hélt fyrst að innbrotsþjófurinn væri sölumaður „Hótanir eru að færast nær fjölskyldum og heimilum“ Birta viðkvæmar upplýsingar um lögreglumenn á netinu „Stökk upp í rúm og sparkaði ítrekað í höfuðið á honum“ Fá svæði á líkama þar sem voru engir áverkar Flug frá Keflavík til Köben taki styttri tíma en meðaltími nauðgunar Þriggja ára dómi fyrir að nauðga eiginkonu snúið við Vestfirðingar segja ítrekuð svik í vegamálum óboðleg Dráttarbáturinn Hrafn Jökulsson standsettur Gamla fólkið þarf að greiða fyrir sundferðina Ferðamenn lentu í vandræðum á bíl keyrðum 250 þúsund kílómetra Þórkatla tekið við 400 eignum Sjá meira
Engan bilbug virðist vera að finna á eldgosinu í Fagradalsfjalli, það er í stuði. Fjöldi netverja hafa birt myndir á samfélagsmiðlum af bjarma sem stafar frá gosinu sem blasti við af höfuðborgarsvæðinu í gær. Og ljóst að það lætur engan bilbug á sér finna. Í uppfærslu á yfirliti yfir hraunflæðið á vef Jarðvísindastofnunar Háskóla Íslands er farið yfir stöðuna eins og hún blasir við nú. „Í yfirliti þann 22. júlí var frá því greint að hraunrennsli hefði minnkað fyrir hluta júlímánaðar og ef sú þróun héldi áfram stefndi í að gosið fjari út. Nýjustu mælingarnar þann 27. júlí sýna að þessi þróun hefur snúist við. Hraunrennslið hefur aukist aftur og er sennilega jafnmikið nú eða meira en var þegar mest var í júní.“ Gosið greinilega að gefa eftir en það var þá Óvissa í mati á rennsli síðustu 7-10 daga eru hinsvegar sögð of mikil til að hægt sé að setja fram áreiðanlega tölu. Tekið er fram að mælingarnar sýna rúmmál og breytingar á því. „Eðlismassi hrauns getur verið breytilegur og á það hefur verið bent að t.d. næst gígum sé holrými meira en fjær.“ Því er af hálfu vísindamanna við Háskólann ekki gerð tilraun til að meta þau áhrif, að finna jafngilt rúmmál þétt bergs eða massa hraunsins. Þumalputtareglan er sú að rúmmál þétt bergs sé um 80 prósent af heildarrúmmáli líklegt að svo sé um hraunið í Meradölum, Geldingadölum og Nátthaga en að holrými sé meira næst gígnum. Ekki er langt síðan sagðar voru fréttir af því að líklega væri gosið að fjara út. En gosið sjálft er ekki á þeim buxunum og gefur þeim sem gáfu út hálfgildings dánarvottorð langt nef. „Gosvirknin breyttist í lok júní. Þá tók virknin að sveiflast milli tímabila með öflugu hraunrennsli og síðan kyrrum tímabilum á milli. Mælingarnar nú sýna að hraunflæði hefur dregist verulega saman. Gosið er því greinilega minnkandi,“ sagði í sambærilegu yfirliti sem Jarðvísindastofnunar Háskóla Íslands sendi frá sér fyrr í mánuðinum. Gosið ólíkt þeim sem við þekkjum frá undanförnum áratugum En nú er staðan orðin önnur enda er gosið í Fagradalsfjalli um margt frábrugðið þeim gosum sem við þekkjum frá undanförnum áratugum, sem hafa átt upptök í kvikuhólfum undir megineldstöðvum þar sem þrýstingur í hólfinu og stærð þess virðist ráða mestu um stærð og lengd goss. Vísindamaðurinn Magnús Tumi Guðmundsson er einn af höfundum yfirlitsins.vísir/vilhelm „Í Fagradalsfjalli virðist þessu vera nokkuð öðruvísi varið. Þar er svo að sjá að aðstreymisæðin og eiginleikar hennar ráði mestu um kvikuflæðið. Rásin sem opnaðist var tiltölulega þröng og löng (nær niður á ~17 km dýpi) og flutningsgetan takmörkuð. Aukning í hraunflæði með tíma fyrstu sex vikurnar bendir til þess að rásin hafi víkkað heldur með tímanum, sennilega vegna rofs í veggjum hennar,“ segir í yfirlitinu. Þá er bent sérstaklega á að hegun gossins frá því í lok júní sé einkar athyglisverð. „Rennsli var heldur minna fyrri hluta mánaðarins en var í júní en virðist svo hafa aukist aftur samfara því að regla komst á kviðuvirknina um miðjan mánuðinn. Forsendur hafa því breyst frá því síðasta mat var gert.“ Þá segir sá sem skrifar skýrsluna, nánast mæðulega, að ekki sé hægt að segja til um hvenær þessu gosi lýkur. „Við þurfum bara að bíða og sjá.
Eldgos í Fagradalsfjalli Háskólar Vísindi Eldgos og jarðhræringar Mest lesið Tíu ára stúlku vísað úr strætó Innlent Banninu verður ekki flýtt Bílar Kolólöglegt og hættulegt brúnkulyf í tísku á samfélagsmiðlum Innlent Hjólhýsi brann í Húsafelli Innlent Kristján Loftsson skilur ekkert hvað hvalveiðar koma alls kyns samtökum við Innlent Parísarhjólið varla óvinsælt ef sextíu þúsund vilja taka snúning Innlent Stútar á rafhlaupahjólum handteknir og mega búast við sektum Innlent Hugsi yfir lausagöngu fjár við vegi eftir að ferðamaður ók á lamb Innlent Býst ekki við nýju eldgosi Innlent Séra Aldís Rut tekur við af verðandi biskup Innlent Fleiri fréttir Hugsi yfir lausagöngu fjár við vegi eftir að ferðamaður ók á lamb Séra Aldís Rut tekur við af verðandi biskup Parísarhjólið varla óvinsælt ef sextíu þúsund vilja taka snúning Rabarabarahátíð í gamla bænum á Blönduósi Býst ekki við nýju eldgosi Hyggst ekki flýta bílabanni og efasemdir um nýtt eldgos Stútar á rafhlaupahjólum handteknir og mega búast við sektum Hjólhýsi brann í Húsafelli Boða til samstöðufundar með Yazan Tíu ára stúlku vísað úr strætó Kristján Loftsson skilur ekkert hvað hvalveiðar koma alls kyns samtökum við Séra Sigfús Jón Árnason látinn Kolólöglegt og hættulegt brúnkulyf í tísku á samfélagsmiðlum Verðlagning landsbyggðarstrætó „glórulaus“ Landsvirkjun með hundraðasta frisbígolfvöll landsins Stórir viðburðir í hættu þegar miðbærinn stækkar „Maður þurfti að vakta að hann myndi ekki kveikja í okkur“ Reykspúandi flugsveit veltir sér yfir Akureyri Hélt fyrst að innbrotsþjófurinn væri sölumaður „Hótanir eru að færast nær fjölskyldum og heimilum“ Birta viðkvæmar upplýsingar um lögreglumenn á netinu „Stökk upp í rúm og sparkaði ítrekað í höfuðið á honum“ Fá svæði á líkama þar sem voru engir áverkar Flug frá Keflavík til Köben taki styttri tíma en meðaltími nauðgunar Þriggja ára dómi fyrir að nauðga eiginkonu snúið við Vestfirðingar segja ítrekuð svik í vegamálum óboðleg Dráttarbáturinn Hrafn Jökulsson standsettur Gamla fólkið þarf að greiða fyrir sundferðina Ferðamenn lentu í vandræðum á bíl keyrðum 250 þúsund kílómetra Þórkatla tekið við 400 eignum Sjá meira