Segir afsögn ótengda umdeildri starfsemi Úrvinnslusjóðs Kjartan Kjartansson skrifar 23. nóvember 2021 14:02 Laufey Helga Guðmundsdóttir segir það hafa verið sitt síðasta verk hjá Úrvinnslusjóði að skrifa undir ársreikninga síðustu ára sem hafi ekki verið skilað. Fráfarandi stjórnarformaður Úrvinnslusjóðs segir afsögn sína ekki tengjast starfsemi sjóðsins. Ríkisendurskoðun vinnur nú að skýrslu um úttekt sína á starfseminni en sjóðurinn hefur sætt gagnrýni fyrir að ofmeta stórlega hversu hátt hlutfalls íslensks plasts er endurunnið. Úrvinnslusjóði er ætlað að hvetja til endurvinnslu úrgangs. Hann sýslar með svonefnt úrvinnslugjald sem er greitt af öllum vörum í plast- og pappírsumbúðum sem eru fluttar inn til landsins. Úrvinnslugjaldið er nýtt til að greiða fyrir meðhöndlun og endurnýtingu varanna eða umbúðanna eftir að þær hafa þjónað upphaflegum tilgangi sínum. Þannig fá fyrirtæki sem endurvinna plast til dæmis ákveðna upphæð fyrir hvert kíló sem er endurunnið en lægri upphæð sé plastið brennt til orkuframleiðslu. Gagnrýnt hefur verið að allt plast sem er flutt frá Íslandi teljist endurunnið í bókum Úrtvinnslusjóðs, óháð hversu mikið af því er raunverulega endurunnið.Vísir/Getty Undanfarin misseri hefur verið deilt á sjóðinn, meðal annars vegna þess að hann hefur ekki skilað ársskýrslum í meira en fimm ár. Alþingi samþykkti því að biðja ríkisendurskoðanda um úttekt og skýrslu um starfsemi sjóðsins í vor. Úttektin er enn í vinnslu. Laufey Helga Guðmundsdóttir sagði af sér sem stjórnarformaður Úrvinnslusjóðs í síðustu viku þrátt fyrir að enn væru tvö ár eftir að skipunartíma hennar. Í Facebook-færslu sem hún skrifaði í gær fullyrðir hún að afsögnin sé „alls ótengd“ starfsemi sjóðsins. „Að gefnu tilefni langar mig að taka fram að ég baðst lausnar sem stjórnarformaður Úrvinnslusjóðs að eigin ósk vegna anna við önnur störf,“ segir í færslu hennar. Eitt síðasta verk hennar sem stjórnarformaður hafi verið að skrifa undir ársreikninga sjóðsins fyrir árin 2017 til 2020. Segir hún að ekki hafi verið hægt að gera það fyrr þar sem framsetning ársreikninga sjóðsins hjá Fjársýslu ríkisins hafi stangast á við sérlög um Úrvinnslusjóð. Lögum um úrvinnslugjald hafi verið breytt í júní og því sé nú hægt að afgreiða ársreikninga. Rangar tölur um hlutfall endurvinnslu Í umfjöllun Stundarinnar um Úrvinnslusjóð kemur fram að tölur hans um endurvinnslu eigi sér ekki stoð í raunveruleikanum. Allt plast sem fyrirtæki flytji úr landi teljist endurunnið, óháð því hversu hátt hlutfall þess sé raunverulega endurunnið. Fyrirkomulagið skapi þannig ekki hvata til að endurvinna plast heldur að það sé flutt úr landi. Úrvinnslusjóður hafi ekki leiðrétt tölur sínar eftir að í ljós kom að Swerec, sænskt plastendurvinnslufyrirtæki sem tekur meðal annars við plasti frá Sorpu, Terra og Íslenska gámafélaginu, hefði orðið uppvíst að svindli. Úrvinnslusjóður hafi ekki sóst eftir skaðabótum frá fyrirtækinu ólíkt því sem gerðist með norska og sænska viðskiptavini sænska fyrirtækisins. Rannsókn norskra yfirvalda bendi til þess að aðeins um 19% af plasti sem var sent til Swerec hafi verið endurunnið en afgangurinn hafi verið brenndur eða sendur til annarra landa. Þrátt fyrir þetta gera tölur Úrvinnslusjóðs ráð fyrir að allt plast sem var sent úr landi hafi verið endurunnið, alls um helmingur af öllu plasti á landinu. Í Facebook-færslu sinni sagðist Laufey Helga ekki geta svarað fyrir atvik sem áttu sér stað áður en hún tók sæti í stjórn Úrvinnslusjóðs í ágúst árið 2019. Stjórn sjóðsins hafi þó unnið að því að auka hlutfall plasts sem fer til endurvinnslu og meðal annars hækkað verulega endurgjald fyrir endurvinnslu plastumbúða í október í fyrra. Nýleg lagabreyting geri ráð fyrir að Úrvinnslusjóður tryggi að fullnægjandi gögn um ráðstöfun úrgangs liggi fyrir áður en greiðslur eru inntar af hendi til fyrirtækja. „Hjá sjóðnum er nú unnið ötullega að því að endurskoða skilmála þjónustuaðila í samræmi við þetta,“ skrifar hún. Úttekt gæti lokið í vor Ekki liggur fyrir hvenær úttekt ríkisendurskoðanda á Úrvinnslusjóði lýkur, að því er segir í skriflegu svari embættisins við fyrirspurn Vísis. Spurningar hafi verið lagðar fyrir stjórn og starfsfólk sjóðsins en einnig sé unnið að öflun ýmissa annara gagna og sjónarmiða. Líklegt sé þó að stjórnsýsluendurskoðun ljúki á vormánuðum 2022. Þá taki við umsagnartími þar sem þeir sem sæta athugun fá drög að skýrslum og greinargerðum til umsagnar. Væntanlega ljúki málinu endanlega á vormánuðum þegar ríkisendurskoðun sendir Alþingi skýrslu um athuganir sínar. Skýrsla og niðurstaða úttektarinnar verði gerð opinber eftir að þingnefnd hefur tekið málið fyrir. Stjórnsýsla Umhverfismál Mest lesið Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Innlent Engar upplýsingar fást um tengsl konunnar við barnið Innlent Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Innlent „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Innlent Baráttan um Bandaríkin: Hvað gerist eiginlega í nótt? Erlent Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Innlent Fleiri fréttir Ástand skapaðist vegna skorts á armböndum Keyrði utan vegar og hafnaði á öðrum bíl sem valt Ógnaði barnsmóður sinni með haglabyssu Engar upplýsingar fást um tengsl konunnar við barnið Bein útsending: Frambjóðendur ræða málefni fatlaðs fólks Fjörutíu prósent kjósenda Miðflokks vilja Trump „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Leikskólinn Mánagarður opinn á ný Bein útsending: Loftslagsmál rædd á Umhverfisþingi Frambjóðendur ræða áfengis- og vímuefnamál Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Bein útsending: Kosningafundur með formönnum flokkanna Fjárhagsáætlun borgarinnar kynnt og Kanar ganga að kjörborðinu Aukin hætta á skriðuföllum vegna rigningar Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Bein útsending: Kynna fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Stjórnarliðið freistar þess að rjúfa útboðsstopp í vegagerð Einn fluttur á sjúkrahús eftir árekstur Grasrótin að styrkjast eftir samstarf sem mögulega var of dýrkeypt Haustið 2008 að einhverju leyti „reyfarakennt“ Sex kílómetrar urðu átta í straumhörðum og ísköldum sjónum „Þetta var hræðilegt slys“ Hræðilegt slys og sögulegar kosningar Mögulega merki um að lítið magn kviku hafi verið á ferð Sjá meira
Úrvinnslusjóði er ætlað að hvetja til endurvinnslu úrgangs. Hann sýslar með svonefnt úrvinnslugjald sem er greitt af öllum vörum í plast- og pappírsumbúðum sem eru fluttar inn til landsins. Úrvinnslugjaldið er nýtt til að greiða fyrir meðhöndlun og endurnýtingu varanna eða umbúðanna eftir að þær hafa þjónað upphaflegum tilgangi sínum. Þannig fá fyrirtæki sem endurvinna plast til dæmis ákveðna upphæð fyrir hvert kíló sem er endurunnið en lægri upphæð sé plastið brennt til orkuframleiðslu. Gagnrýnt hefur verið að allt plast sem er flutt frá Íslandi teljist endurunnið í bókum Úrtvinnslusjóðs, óháð hversu mikið af því er raunverulega endurunnið.Vísir/Getty Undanfarin misseri hefur verið deilt á sjóðinn, meðal annars vegna þess að hann hefur ekki skilað ársskýrslum í meira en fimm ár. Alþingi samþykkti því að biðja ríkisendurskoðanda um úttekt og skýrslu um starfsemi sjóðsins í vor. Úttektin er enn í vinnslu. Laufey Helga Guðmundsdóttir sagði af sér sem stjórnarformaður Úrvinnslusjóðs í síðustu viku þrátt fyrir að enn væru tvö ár eftir að skipunartíma hennar. Í Facebook-færslu sem hún skrifaði í gær fullyrðir hún að afsögnin sé „alls ótengd“ starfsemi sjóðsins. „Að gefnu tilefni langar mig að taka fram að ég baðst lausnar sem stjórnarformaður Úrvinnslusjóðs að eigin ósk vegna anna við önnur störf,“ segir í færslu hennar. Eitt síðasta verk hennar sem stjórnarformaður hafi verið að skrifa undir ársreikninga sjóðsins fyrir árin 2017 til 2020. Segir hún að ekki hafi verið hægt að gera það fyrr þar sem framsetning ársreikninga sjóðsins hjá Fjársýslu ríkisins hafi stangast á við sérlög um Úrvinnslusjóð. Lögum um úrvinnslugjald hafi verið breytt í júní og því sé nú hægt að afgreiða ársreikninga. Rangar tölur um hlutfall endurvinnslu Í umfjöllun Stundarinnar um Úrvinnslusjóð kemur fram að tölur hans um endurvinnslu eigi sér ekki stoð í raunveruleikanum. Allt plast sem fyrirtæki flytji úr landi teljist endurunnið, óháð því hversu hátt hlutfall þess sé raunverulega endurunnið. Fyrirkomulagið skapi þannig ekki hvata til að endurvinna plast heldur að það sé flutt úr landi. Úrvinnslusjóður hafi ekki leiðrétt tölur sínar eftir að í ljós kom að Swerec, sænskt plastendurvinnslufyrirtæki sem tekur meðal annars við plasti frá Sorpu, Terra og Íslenska gámafélaginu, hefði orðið uppvíst að svindli. Úrvinnslusjóður hafi ekki sóst eftir skaðabótum frá fyrirtækinu ólíkt því sem gerðist með norska og sænska viðskiptavini sænska fyrirtækisins. Rannsókn norskra yfirvalda bendi til þess að aðeins um 19% af plasti sem var sent til Swerec hafi verið endurunnið en afgangurinn hafi verið brenndur eða sendur til annarra landa. Þrátt fyrir þetta gera tölur Úrvinnslusjóðs ráð fyrir að allt plast sem var sent úr landi hafi verið endurunnið, alls um helmingur af öllu plasti á landinu. Í Facebook-færslu sinni sagðist Laufey Helga ekki geta svarað fyrir atvik sem áttu sér stað áður en hún tók sæti í stjórn Úrvinnslusjóðs í ágúst árið 2019. Stjórn sjóðsins hafi þó unnið að því að auka hlutfall plasts sem fer til endurvinnslu og meðal annars hækkað verulega endurgjald fyrir endurvinnslu plastumbúða í október í fyrra. Nýleg lagabreyting geri ráð fyrir að Úrvinnslusjóður tryggi að fullnægjandi gögn um ráðstöfun úrgangs liggi fyrir áður en greiðslur eru inntar af hendi til fyrirtækja. „Hjá sjóðnum er nú unnið ötullega að því að endurskoða skilmála þjónustuaðila í samræmi við þetta,“ skrifar hún. Úttekt gæti lokið í vor Ekki liggur fyrir hvenær úttekt ríkisendurskoðanda á Úrvinnslusjóði lýkur, að því er segir í skriflegu svari embættisins við fyrirspurn Vísis. Spurningar hafi verið lagðar fyrir stjórn og starfsfólk sjóðsins en einnig sé unnið að öflun ýmissa annara gagna og sjónarmiða. Líklegt sé þó að stjórnsýsluendurskoðun ljúki á vormánuðum 2022. Þá taki við umsagnartími þar sem þeir sem sæta athugun fá drög að skýrslum og greinargerðum til umsagnar. Væntanlega ljúki málinu endanlega á vormánuðum þegar ríkisendurskoðun sendir Alþingi skýrslu um athuganir sínar. Skýrsla og niðurstaða úttektarinnar verði gerð opinber eftir að þingnefnd hefur tekið málið fyrir.
Stjórnsýsla Umhverfismál Mest lesið Vaktin: Forsetakosningar í Bandaríkjunum Erlent Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Innlent Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Innlent Engar upplýsingar fást um tengsl konunnar við barnið Innlent Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Innlent „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Innlent Baráttan um Bandaríkin: Hvað gerist eiginlega í nótt? Erlent Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Innlent Fleiri fréttir Ástand skapaðist vegna skorts á armböndum Keyrði utan vegar og hafnaði á öðrum bíl sem valt Ógnaði barnsmóður sinni með haglabyssu Engar upplýsingar fást um tengsl konunnar við barnið Bein útsending: Frambjóðendur ræða málefni fatlaðs fólks Fjörutíu prósent kjósenda Miðflokks vilja Trump „Við erum ógeðslega sár fyrir hönd barnanna okkar“ Leikskólinn Mánagarður opinn á ný Bein útsending: Loftslagsmál rædd á Umhverfisþingi Frambjóðendur ræða áfengis- og vímuefnamál Perlan þurfi að seljast fyrir áramót svo dæmið gangi upp Hagnast um hálfan milljarð og reiknar með þrefalt meira á næsta ári Bein útsending: Kosningafundur með formönnum flokkanna Fjárhagsáætlun borgarinnar kynnt og Kanar ganga að kjörborðinu Aukin hætta á skriðuföllum vegna rigningar Sakfelldur fyrir þátt í banaslysi en annar ökumaður aldrei fundist Bein útsending: Kynna fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar „Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum“ Flugslysið sem skók þjóðina og aldrei munu fást svör við Umboðsmaður barna segir verkföll kennara mismuna börnum Segja verkfall kennara skapa ójafnræði og óréttlæti Gera nú ráð fyrir 43 prósent meiri halla á ríkissjóði Stjórnarliðið freistar þess að rjúfa útboðsstopp í vegagerð Einn fluttur á sjúkrahús eftir árekstur Grasrótin að styrkjast eftir samstarf sem mögulega var of dýrkeypt Haustið 2008 að einhverju leyti „reyfarakennt“ Sex kílómetrar urðu átta í straumhörðum og ísköldum sjónum „Þetta var hræðilegt slys“ Hræðilegt slys og sögulegar kosningar Mögulega merki um að lítið magn kviku hafi verið á ferð Sjá meira