Segir afsögn ótengda umdeildri starfsemi Úrvinnslusjóðs Kjartan Kjartansson skrifar 23. nóvember 2021 14:02 Laufey Helga Guðmundsdóttir segir það hafa verið sitt síðasta verk hjá Úrvinnslusjóði að skrifa undir ársreikninga síðustu ára sem hafi ekki verið skilað. Fráfarandi stjórnarformaður Úrvinnslusjóðs segir afsögn sína ekki tengjast starfsemi sjóðsins. Ríkisendurskoðun vinnur nú að skýrslu um úttekt sína á starfseminni en sjóðurinn hefur sætt gagnrýni fyrir að ofmeta stórlega hversu hátt hlutfalls íslensks plasts er endurunnið. Úrvinnslusjóði er ætlað að hvetja til endurvinnslu úrgangs. Hann sýslar með svonefnt úrvinnslugjald sem er greitt af öllum vörum í plast- og pappírsumbúðum sem eru fluttar inn til landsins. Úrvinnslugjaldið er nýtt til að greiða fyrir meðhöndlun og endurnýtingu varanna eða umbúðanna eftir að þær hafa þjónað upphaflegum tilgangi sínum. Þannig fá fyrirtæki sem endurvinna plast til dæmis ákveðna upphæð fyrir hvert kíló sem er endurunnið en lægri upphæð sé plastið brennt til orkuframleiðslu. Gagnrýnt hefur verið að allt plast sem er flutt frá Íslandi teljist endurunnið í bókum Úrtvinnslusjóðs, óháð hversu mikið af því er raunverulega endurunnið.Vísir/Getty Undanfarin misseri hefur verið deilt á sjóðinn, meðal annars vegna þess að hann hefur ekki skilað ársskýrslum í meira en fimm ár. Alþingi samþykkti því að biðja ríkisendurskoðanda um úttekt og skýrslu um starfsemi sjóðsins í vor. Úttektin er enn í vinnslu. Laufey Helga Guðmundsdóttir sagði af sér sem stjórnarformaður Úrvinnslusjóðs í síðustu viku þrátt fyrir að enn væru tvö ár eftir að skipunartíma hennar. Í Facebook-færslu sem hún skrifaði í gær fullyrðir hún að afsögnin sé „alls ótengd“ starfsemi sjóðsins. „Að gefnu tilefni langar mig að taka fram að ég baðst lausnar sem stjórnarformaður Úrvinnslusjóðs að eigin ósk vegna anna við önnur störf,“ segir í færslu hennar. Eitt síðasta verk hennar sem stjórnarformaður hafi verið að skrifa undir ársreikninga sjóðsins fyrir árin 2017 til 2020. Segir hún að ekki hafi verið hægt að gera það fyrr þar sem framsetning ársreikninga sjóðsins hjá Fjársýslu ríkisins hafi stangast á við sérlög um Úrvinnslusjóð. Lögum um úrvinnslugjald hafi verið breytt í júní og því sé nú hægt að afgreiða ársreikninga. Rangar tölur um hlutfall endurvinnslu Í umfjöllun Stundarinnar um Úrvinnslusjóð kemur fram að tölur hans um endurvinnslu eigi sér ekki stoð í raunveruleikanum. Allt plast sem fyrirtæki flytji úr landi teljist endurunnið, óháð því hversu hátt hlutfall þess sé raunverulega endurunnið. Fyrirkomulagið skapi þannig ekki hvata til að endurvinna plast heldur að það sé flutt úr landi. Úrvinnslusjóður hafi ekki leiðrétt tölur sínar eftir að í ljós kom að Swerec, sænskt plastendurvinnslufyrirtæki sem tekur meðal annars við plasti frá Sorpu, Terra og Íslenska gámafélaginu, hefði orðið uppvíst að svindli. Úrvinnslusjóður hafi ekki sóst eftir skaðabótum frá fyrirtækinu ólíkt því sem gerðist með norska og sænska viðskiptavini sænska fyrirtækisins. Rannsókn norskra yfirvalda bendi til þess að aðeins um 19% af plasti sem var sent til Swerec hafi verið endurunnið en afgangurinn hafi verið brenndur eða sendur til annarra landa. Þrátt fyrir þetta gera tölur Úrvinnslusjóðs ráð fyrir að allt plast sem var sent úr landi hafi verið endurunnið, alls um helmingur af öllu plasti á landinu. Í Facebook-færslu sinni sagðist Laufey Helga ekki geta svarað fyrir atvik sem áttu sér stað áður en hún tók sæti í stjórn Úrvinnslusjóðs í ágúst árið 2019. Stjórn sjóðsins hafi þó unnið að því að auka hlutfall plasts sem fer til endurvinnslu og meðal annars hækkað verulega endurgjald fyrir endurvinnslu plastumbúða í október í fyrra. Nýleg lagabreyting geri ráð fyrir að Úrvinnslusjóður tryggi að fullnægjandi gögn um ráðstöfun úrgangs liggi fyrir áður en greiðslur eru inntar af hendi til fyrirtækja. „Hjá sjóðnum er nú unnið ötullega að því að endurskoða skilmála þjónustuaðila í samræmi við þetta,“ skrifar hún. Úttekt gæti lokið í vor Ekki liggur fyrir hvenær úttekt ríkisendurskoðanda á Úrvinnslusjóði lýkur, að því er segir í skriflegu svari embættisins við fyrirspurn Vísis. Spurningar hafi verið lagðar fyrir stjórn og starfsfólk sjóðsins en einnig sé unnið að öflun ýmissa annara gagna og sjónarmiða. Líklegt sé þó að stjórnsýsluendurskoðun ljúki á vormánuðum 2022. Þá taki við umsagnartími þar sem þeir sem sæta athugun fá drög að skýrslum og greinargerðum til umsagnar. Væntanlega ljúki málinu endanlega á vormánuðum þegar ríkisendurskoðun sendir Alþingi skýrslu um athuganir sínar. Skýrsla og niðurstaða úttektarinnar verði gerð opinber eftir að þingnefnd hefur tekið málið fyrir. Stjórnsýsla Umhverfismál Mest lesið Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Vaktin: Totur farnar að teygja sig til norðurs Innlent Eldri maður á gamalli Corollu ógnaði ekki lífi hjóna á nýjum Ram Innlent Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Innlent Segir íbúafundinn ekki hafa verið nægilega upplýsandi Innlent „Allt athafnasvæði Bláa lónsins er innan varnargarða“ Innlent Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Innlent Með hundruð kílóa af þýfi heima hjá sér Innlent Ákærður fyrir að nauðga og myrða þrettán ára stúlku Erlent Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Innlent Fleiri fréttir Hörð viðbrögð við vaxtahækkunum Boða verkföll í tíu leikskólum í desember Í beinni frá gosstöðvum, undrun á vegferð seðlabankans og lokasprettur Atburðarás gærdagsins í myndum Eldri maður á gamalli Corollu ógnaði ekki lífi hjóna á nýjum Ram Virkni í þremur gígum og mest í miðjunni Mikill meirihluti vill ekki sjá sjókvíaeldi í Seyðisfirði Segir íbúafundinn ekki hafa verið nægilega upplýsandi FA klagar Willum Þór til umboðsmanns Með hundruð kílóa af þýfi heima hjá sér Bílar og byggingariðnaður losar mest í Reykjavík „Allt athafnasvæði Bláa lónsins er innan varnargarða“ Rokk og ról í Rockville holunni frestast fram í janúar Framsókn með þriggja prósenta fylgi í borginni Gist í um tuttugu húsum í Grindavík Njarðvíkuræðin heldur sem stendur og vaxtakjörin útskýrð á mannamáli Útkall vegna reyks við Borgarholtsbraut Ekki þörf enn á að stækka varnargarða við Bláa lónið Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Meirihluti styður verkfallsaðgerðir kennara Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Stöðug virkni í nótt og og litlar breytingar Hótaði heimilismönnum með skærum Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Gætu kosið strategískt þegar svo margir flokkar eru á mörkunum Funda áfram hjá sáttasemjara á morgun „Fólki er frekar misboðið“ Gosið gætið varað í nokkrar vikur Endalok goshrinunnar teygist inn á mitt næsta ár Bílaplan á bólakafi, könnun og frambjóðanda misboðið Sjá meira
Úrvinnslusjóði er ætlað að hvetja til endurvinnslu úrgangs. Hann sýslar með svonefnt úrvinnslugjald sem er greitt af öllum vörum í plast- og pappírsumbúðum sem eru fluttar inn til landsins. Úrvinnslugjaldið er nýtt til að greiða fyrir meðhöndlun og endurnýtingu varanna eða umbúðanna eftir að þær hafa þjónað upphaflegum tilgangi sínum. Þannig fá fyrirtæki sem endurvinna plast til dæmis ákveðna upphæð fyrir hvert kíló sem er endurunnið en lægri upphæð sé plastið brennt til orkuframleiðslu. Gagnrýnt hefur verið að allt plast sem er flutt frá Íslandi teljist endurunnið í bókum Úrtvinnslusjóðs, óháð hversu mikið af því er raunverulega endurunnið.Vísir/Getty Undanfarin misseri hefur verið deilt á sjóðinn, meðal annars vegna þess að hann hefur ekki skilað ársskýrslum í meira en fimm ár. Alþingi samþykkti því að biðja ríkisendurskoðanda um úttekt og skýrslu um starfsemi sjóðsins í vor. Úttektin er enn í vinnslu. Laufey Helga Guðmundsdóttir sagði af sér sem stjórnarformaður Úrvinnslusjóðs í síðustu viku þrátt fyrir að enn væru tvö ár eftir að skipunartíma hennar. Í Facebook-færslu sem hún skrifaði í gær fullyrðir hún að afsögnin sé „alls ótengd“ starfsemi sjóðsins. „Að gefnu tilefni langar mig að taka fram að ég baðst lausnar sem stjórnarformaður Úrvinnslusjóðs að eigin ósk vegna anna við önnur störf,“ segir í færslu hennar. Eitt síðasta verk hennar sem stjórnarformaður hafi verið að skrifa undir ársreikninga sjóðsins fyrir árin 2017 til 2020. Segir hún að ekki hafi verið hægt að gera það fyrr þar sem framsetning ársreikninga sjóðsins hjá Fjársýslu ríkisins hafi stangast á við sérlög um Úrvinnslusjóð. Lögum um úrvinnslugjald hafi verið breytt í júní og því sé nú hægt að afgreiða ársreikninga. Rangar tölur um hlutfall endurvinnslu Í umfjöllun Stundarinnar um Úrvinnslusjóð kemur fram að tölur hans um endurvinnslu eigi sér ekki stoð í raunveruleikanum. Allt plast sem fyrirtæki flytji úr landi teljist endurunnið, óháð því hversu hátt hlutfall þess sé raunverulega endurunnið. Fyrirkomulagið skapi þannig ekki hvata til að endurvinna plast heldur að það sé flutt úr landi. Úrvinnslusjóður hafi ekki leiðrétt tölur sínar eftir að í ljós kom að Swerec, sænskt plastendurvinnslufyrirtæki sem tekur meðal annars við plasti frá Sorpu, Terra og Íslenska gámafélaginu, hefði orðið uppvíst að svindli. Úrvinnslusjóður hafi ekki sóst eftir skaðabótum frá fyrirtækinu ólíkt því sem gerðist með norska og sænska viðskiptavini sænska fyrirtækisins. Rannsókn norskra yfirvalda bendi til þess að aðeins um 19% af plasti sem var sent til Swerec hafi verið endurunnið en afgangurinn hafi verið brenndur eða sendur til annarra landa. Þrátt fyrir þetta gera tölur Úrvinnslusjóðs ráð fyrir að allt plast sem var sent úr landi hafi verið endurunnið, alls um helmingur af öllu plasti á landinu. Í Facebook-færslu sinni sagðist Laufey Helga ekki geta svarað fyrir atvik sem áttu sér stað áður en hún tók sæti í stjórn Úrvinnslusjóðs í ágúst árið 2019. Stjórn sjóðsins hafi þó unnið að því að auka hlutfall plasts sem fer til endurvinnslu og meðal annars hækkað verulega endurgjald fyrir endurvinnslu plastumbúða í október í fyrra. Nýleg lagabreyting geri ráð fyrir að Úrvinnslusjóður tryggi að fullnægjandi gögn um ráðstöfun úrgangs liggi fyrir áður en greiðslur eru inntar af hendi til fyrirtækja. „Hjá sjóðnum er nú unnið ötullega að því að endurskoða skilmála þjónustuaðila í samræmi við þetta,“ skrifar hún. Úttekt gæti lokið í vor Ekki liggur fyrir hvenær úttekt ríkisendurskoðanda á Úrvinnslusjóði lýkur, að því er segir í skriflegu svari embættisins við fyrirspurn Vísis. Spurningar hafi verið lagðar fyrir stjórn og starfsfólk sjóðsins en einnig sé unnið að öflun ýmissa annara gagna og sjónarmiða. Líklegt sé þó að stjórnsýsluendurskoðun ljúki á vormánuðum 2022. Þá taki við umsagnartími þar sem þeir sem sæta athugun fá drög að skýrslum og greinargerðum til umsagnar. Væntanlega ljúki málinu endanlega á vormánuðum þegar ríkisendurskoðun sendir Alþingi skýrslu um athuganir sínar. Skýrsla og niðurstaða úttektarinnar verði gerð opinber eftir að þingnefnd hefur tekið málið fyrir.
Stjórnsýsla Umhverfismál Mest lesið Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Vaktin: Totur farnar að teygja sig til norðurs Innlent Eldri maður á gamalli Corollu ógnaði ekki lífi hjóna á nýjum Ram Innlent Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Innlent Segir íbúafundinn ekki hafa verið nægilega upplýsandi Innlent „Allt athafnasvæði Bláa lónsins er innan varnargarða“ Innlent Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Innlent Með hundruð kílóa af þýfi heima hjá sér Innlent Ákærður fyrir að nauðga og myrða þrettán ára stúlku Erlent Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Innlent Fleiri fréttir Hörð viðbrögð við vaxtahækkunum Boða verkföll í tíu leikskólum í desember Í beinni frá gosstöðvum, undrun á vegferð seðlabankans og lokasprettur Atburðarás gærdagsins í myndum Eldri maður á gamalli Corollu ógnaði ekki lífi hjóna á nýjum Ram Virkni í þremur gígum og mest í miðjunni Mikill meirihluti vill ekki sjá sjókvíaeldi í Seyðisfirði Segir íbúafundinn ekki hafa verið nægilega upplýsandi FA klagar Willum Þór til umboðsmanns Með hundruð kílóa af þýfi heima hjá sér Bílar og byggingariðnaður losar mest í Reykjavík „Allt athafnasvæði Bláa lónsins er innan varnargarða“ Rokk og ról í Rockville holunni frestast fram í janúar Framsókn með þriggja prósenta fylgi í borginni Gist í um tuttugu húsum í Grindavík Njarðvíkuræðin heldur sem stendur og vaxtakjörin útskýrð á mannamáli Útkall vegna reyks við Borgarholtsbraut Ekki þörf enn á að stækka varnargarða við Bláa lónið Bein útsending: Heilbrigðisstarfsfólk grillar frambjóðendur Meirihluti styður verkfallsaðgerðir kennara Jafnast ekki út að vera með annan fótinn í hrauni og hinn í ís Stöðug virkni í nótt og og litlar breytingar Hótaði heimilismönnum með skærum Sigmundur hafi viljað í kennslustund með nemendum Gætu kosið strategískt þegar svo margir flokkar eru á mörkunum Funda áfram hjá sáttasemjara á morgun „Fólki er frekar misboðið“ Gosið gætið varað í nokkrar vikur Endalok goshrinunnar teygist inn á mitt næsta ár Bílaplan á bólakafi, könnun og frambjóðanda misboðið Sjá meira