Sjaldan býr einn þá tveir deila Elísabet Guðrúnar- og Jónsdóttir skrifar 27. apríl 2022 10:00 Hópbúseta, þegar margir aðilar sem eru ekki endilega tengdir fjölskylduböndum deila heimili að einhverju eða öllu leyti, hefur marga kosti fram yfir hefðbundna einangraða búsetu. Hún auðveldar fólki að deila kostnaði og eykur möguleika á samvinnu og félagslegum tengslum. Það getur verið hagkvæmt að deila rýmum og heimilistækjum auk þess sem það sparar pláss og minnkar sóun. Við þekkjum útfærslur á þessu nú þegar í takmarkaðri mynd, en í mörgum fjölbýlishúsum eru sameiginleg þvottahús og hjólageymslur. Fyrir utan það er búseta þar sem fólk deilir rýmum með öðrum vanalega hugsuð sem óákjósanlegt örþrifaráð fyrir lágtekjuhópa og nemendur, og er húsnæði því ekki hannað með slíkt í huga. Að deila rými með öðrum er ekki vandamálið Á langri þrautagöngu minni á leigumarkaði öðlaðist ég mikla reynslu af því að búa með öðru fólki, oft í þröngum og erfiðum aðstæðum. Erfiðleikarnir stöfuðu þó ekki af því að það væri á einhvern hátt slæmt að búa með öðrum. Vandamálin voru afurð þess að ekki er gert ráð fyrir hópbúsetu í samfélaginu. Ein algeng útfærsla hópbúsetu er herbergjaleiga þar sem svefnherbergi eru leigð stök til eins eða fleiri einstaklinga. Reynsla mín af því fyrirkomulagi er sú að oftast er baðherbergisaðstaða, sorptunnufjöldi, eldhússtærð og ískápapláss allt miðað út frá þörfum meðalstórrar barnafjölskyldu og dugir því ekki þeim fjölda fullorðinna einstaklinga sem deila heimilinu. Önnur útfærsla hópbúsetu sem ég hef kynnst er þegar hópur fólks leigir saman heila íbúð. Þar geta auðveldlega komið upp vandamál tengd því að einungis ein manneskja er ábyrg fyrir leigusamningnum, sem skapar mikið ójafnvægi í samvistinni ef aðilar eru ekki jafn samstíga og hjón með tvö komma eitt barn og hund. Svona þarf þetta ekki að vera. Hvar er fjölbreytnin? Eins og áður var nefnt þá þekkjum við sameiginleg þvottahús og hjólageymslur. Þegar ég bjó á Ásbrú kynntist ég annars konar sameiginlegu innirými í fjölbýli. Á jarðhæð blokkanna þar er salur sem tilheyrir öllum íbúum hússins. Þar geta börn leikið sér, afmælis- og fermingarveislur verið haldnar eða fólk hreinlega hangsað saman. Þetta opnaði huga minn fyrir því hvaða aðrir möguleikar gætu verið fýsilegir. Hvers vegna eru ekki fleiri leiðir til að búa en að leigja eða kaupa heila íbúð sem verður að innihalda allt? Af hverju eru ekki fleiri valkostir? Af hverju eru ekki til íbúðir hannaðar fyrir marga fullorðna til að deila heimilishaldi? Fjölbýlishús með litlum íbúðum en helling af sameiginlegu rými til tómstundaiðkunar og félagslífs, fyrir börn og fullorðin? Eða sameiginleg skrifstofu- og samvinnurými í fjölbýli? Hvað með fjölbýlishús þar sem er rekið mötuneyti, fyrir fólk sem vildi verja tíma sínum og kröftum öðruvísi en að sjá um matarinnkaup og matreiðslu? Hvað með vinnu-/verkstæðisaðstöðu fyrir lista- og handverksfólk í fjölbýli? Það ætti ekki að þurfa að vera lúxus einungis fyrir þau sem hafa kost á því að kaupa eign sem fylgir einkabílskúr. Þarf ekki að vera bara tímabundið úrræði Hópbúseta eins og hún birtist í samfélaginu í dag er hugsuð sem tímabundið úrræði til þess að fólk geti búið einhversstaðar á meðan það klárar nám eða kemst á betri stað fjárhagslega. Fyrirkomulagið er álitið óákjósanlegt og því eigi það að vera markmið allra í hópbúsetu að flytja í einangraða íbúð, rétt eins og það á að vera markmið allra á leigumarkaði að kaupa. Þetta þarf ekki að vera raunin, ef regluverk og húsnæði væri hannað með mismunandi búsetuform í huga þá væru þau ákjósanlegir valkostir. Ánægjulegt hefur verið að sjá nýlega uppbyggingu óhagnaðardrifinna leigufélaga, sem Reykjavíkurborg hefur lagt áherslu á samstarf við á kjörtímabilinu. Sú uppbygging er merki um að hér séu að verða til fleiri búsetuvalkostir, í formi öruggrar langtímaleigu, en það er ekki nóg. Það er stefna Pírata í Reykjavík að stuðla að fjölbreyttri húsnæðisuppbyggingu sem tekur mið af framtíðarmöguleikum og hentar þörfum mismunandi samfélagshópa, meðal annars með því að stuðla að möguleikum til hópbúsetu. Heimili framtíðarinnar eru allskonar Ljóst er að ýmsu þarf að breyta í regluverkinu til að frelsi fólk til að búa á óhefðbundinn hátt sé ekki skert. Ég fagnaði því ákaft þegar Björn Leví lagði fram tillögu um endurskoðun hjúskaparlaga. Ég vil kalla eftir endurskoðun á þeim með tilliti til fjölbreytni mannlífsins, ásamt endurskoðun á lögum um húsaleigu til að bæta réttarstöðu fólks á leigumarkaði. Við ættum að skoða byggingarreglugerðir með tilliti til möguleika á fjölbreyttari búsetuformum, svo húsnæðisuppbygging geti komið til móts við þarfir og langanir allra þeirra sem leita að húsnæði og lífsstíl við sitt hæfi. Lifnaðarhættir fólks hafa breyst og munu þróast áfram. Látum ekki regluverkið sitja eftir. Við eigum ekki öll að þurfa að troða okkur í sama mót ellegar fara torfærar krókaleiðir til að búa eins og við viljum. Fögnum fjölbreytileikanum og veitum fólki tækifæri til að blómstra á þann hátt sem það kýs. Höfundur er í fimmta sæti á lista Pírata í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Píratar Skoðun: Kosningar 2022 Reykjavík Borgarstjórn Húsnæðismál Fjölskyldumál Sveitarstjórnarkosningar 2022 Mest lesið Samfélag án Pírata Lenya Rún Taha Karim Skoðun Það er allt í lagi að vera þú sjálfur Kári Stefánsson Skoðun Foreldrar, ömmur og afar þessa lands - áskorun til ykkar! Ragnheiður Stephensen Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Þarf ég að flytja úr landi? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir Skoðun Bannað að lækna sykursýki II Lukka Pálsdóttir Skoðun Helvítis fokking fokk!! Er ekki nóg komið? Maríanna H. Helgadóttir Skoðun Borgið lausnargjaldið Ólafur Hauksson Skoðun Hver er munurinn á Viðreisn og Samfylkingu? Soffía Svanhvít Árnadóttir Skoðun Þegar Skagamenn glöddu lítið hjarta María Rut Kristinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Stöndum með trans börnum og foreldrum þeirra! Birna Guðmundsdóttir,Elín Oddný Sigurðardóttir,Ynda Eldborg skrifar Skoðun Ég á ‘etta, ég má ‘etta Jón Ármann Steinsson skrifar Skoðun Dómsmálið sem gæti kippt grunninum undan Heidelberg-verksmiðjunni Jón Hjörleifur Stefánsson skrifar Skoðun Viljum við sósíalisma? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Það er allt í lagi að vera þú sjálfur Kári Stefánsson skrifar Skoðun Rjúfum kyrrstöðu í vegaframkvæmdum um allt land G.Svana Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsa bænda Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Hvenær á að skattleggja lífeyri? Inn eða út? Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Glasið er hálffullt Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Skilvirkari og einfaldari stjórnsýsla í þágu almennings Guðlaugur Þór Þórðarson skrifar Skoðun Gervilíf Geir Gunnar Markússon skrifar Skoðun Málsvari hinsegin samfélagsins og mannréttinda Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Framtíð til sölu Júlíus Kristjánsson skrifar Skoðun Kona, vertu ekki fyrir! Elín Björg Jónsdóttir,Halldóra Sigríður Sveinsdóttir,Hrafnhildur Lilja Harðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir Evrópu í orkumálum stangast á við okkar hagsmuni Magnús Gehringer skrifar Skoðun Eitt lag enn með Lilju Hópur óperusöngvara skrifar Skoðun Skaðsemi vindtúrbínuvera á íslenska náttúru Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hver er munurinn á Viðreisn og Samfylkingu? Soffía Svanhvít Árnadóttir skrifar Skoðun Kennarinn sem hvarf Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Hamborgarhryggur - minnst viðeigandi jólamaturinn Óskar H. Valtýsson skrifar Skoðun Annarra manna peningar eru peningar okkar allra Davíð Þór Jónsson skrifar Skoðun Fasismi er að trenda – erum við að sofna á verðinum? Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Ehf-gatið og leiðir til að loka því Matthias Harksen skrifar Skoðun Heilbrigðisvandamál heilbrigðiskerfisins Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Heimilislæknir ----- þverfaglegt heilsugæsluteymi! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Til friðarsinna á Íslandi Saga Unnsteinsdóttir skrifar Skoðun Að segja satt skiptir máli Þórunn Sveinbjörnsdóttir skrifar Skoðun Jöfnuður í heilbrigðisþjónustu fyrir öll börn – óháð búsetu Sif Huld Albertsdóttir skrifar Skoðun Að drepa eða drepast!? og þar fór það Bakir Anwar Nassar skrifar Skoðun Jane Goodall hvetur íslensk stjórnvöld til að hætta hvalveiðum Jane Goodall skrifar Sjá meira
Hópbúseta, þegar margir aðilar sem eru ekki endilega tengdir fjölskylduböndum deila heimili að einhverju eða öllu leyti, hefur marga kosti fram yfir hefðbundna einangraða búsetu. Hún auðveldar fólki að deila kostnaði og eykur möguleika á samvinnu og félagslegum tengslum. Það getur verið hagkvæmt að deila rýmum og heimilistækjum auk þess sem það sparar pláss og minnkar sóun. Við þekkjum útfærslur á þessu nú þegar í takmarkaðri mynd, en í mörgum fjölbýlishúsum eru sameiginleg þvottahús og hjólageymslur. Fyrir utan það er búseta þar sem fólk deilir rýmum með öðrum vanalega hugsuð sem óákjósanlegt örþrifaráð fyrir lágtekjuhópa og nemendur, og er húsnæði því ekki hannað með slíkt í huga. Að deila rými með öðrum er ekki vandamálið Á langri þrautagöngu minni á leigumarkaði öðlaðist ég mikla reynslu af því að búa með öðru fólki, oft í þröngum og erfiðum aðstæðum. Erfiðleikarnir stöfuðu þó ekki af því að það væri á einhvern hátt slæmt að búa með öðrum. Vandamálin voru afurð þess að ekki er gert ráð fyrir hópbúsetu í samfélaginu. Ein algeng útfærsla hópbúsetu er herbergjaleiga þar sem svefnherbergi eru leigð stök til eins eða fleiri einstaklinga. Reynsla mín af því fyrirkomulagi er sú að oftast er baðherbergisaðstaða, sorptunnufjöldi, eldhússtærð og ískápapláss allt miðað út frá þörfum meðalstórrar barnafjölskyldu og dugir því ekki þeim fjölda fullorðinna einstaklinga sem deila heimilinu. Önnur útfærsla hópbúsetu sem ég hef kynnst er þegar hópur fólks leigir saman heila íbúð. Þar geta auðveldlega komið upp vandamál tengd því að einungis ein manneskja er ábyrg fyrir leigusamningnum, sem skapar mikið ójafnvægi í samvistinni ef aðilar eru ekki jafn samstíga og hjón með tvö komma eitt barn og hund. Svona þarf þetta ekki að vera. Hvar er fjölbreytnin? Eins og áður var nefnt þá þekkjum við sameiginleg þvottahús og hjólageymslur. Þegar ég bjó á Ásbrú kynntist ég annars konar sameiginlegu innirými í fjölbýli. Á jarðhæð blokkanna þar er salur sem tilheyrir öllum íbúum hússins. Þar geta börn leikið sér, afmælis- og fermingarveislur verið haldnar eða fólk hreinlega hangsað saman. Þetta opnaði huga minn fyrir því hvaða aðrir möguleikar gætu verið fýsilegir. Hvers vegna eru ekki fleiri leiðir til að búa en að leigja eða kaupa heila íbúð sem verður að innihalda allt? Af hverju eru ekki fleiri valkostir? Af hverju eru ekki til íbúðir hannaðar fyrir marga fullorðna til að deila heimilishaldi? Fjölbýlishús með litlum íbúðum en helling af sameiginlegu rými til tómstundaiðkunar og félagslífs, fyrir börn og fullorðin? Eða sameiginleg skrifstofu- og samvinnurými í fjölbýli? Hvað með fjölbýlishús þar sem er rekið mötuneyti, fyrir fólk sem vildi verja tíma sínum og kröftum öðruvísi en að sjá um matarinnkaup og matreiðslu? Hvað með vinnu-/verkstæðisaðstöðu fyrir lista- og handverksfólk í fjölbýli? Það ætti ekki að þurfa að vera lúxus einungis fyrir þau sem hafa kost á því að kaupa eign sem fylgir einkabílskúr. Þarf ekki að vera bara tímabundið úrræði Hópbúseta eins og hún birtist í samfélaginu í dag er hugsuð sem tímabundið úrræði til þess að fólk geti búið einhversstaðar á meðan það klárar nám eða kemst á betri stað fjárhagslega. Fyrirkomulagið er álitið óákjósanlegt og því eigi það að vera markmið allra í hópbúsetu að flytja í einangraða íbúð, rétt eins og það á að vera markmið allra á leigumarkaði að kaupa. Þetta þarf ekki að vera raunin, ef regluverk og húsnæði væri hannað með mismunandi búsetuform í huga þá væru þau ákjósanlegir valkostir. Ánægjulegt hefur verið að sjá nýlega uppbyggingu óhagnaðardrifinna leigufélaga, sem Reykjavíkurborg hefur lagt áherslu á samstarf við á kjörtímabilinu. Sú uppbygging er merki um að hér séu að verða til fleiri búsetuvalkostir, í formi öruggrar langtímaleigu, en það er ekki nóg. Það er stefna Pírata í Reykjavík að stuðla að fjölbreyttri húsnæðisuppbyggingu sem tekur mið af framtíðarmöguleikum og hentar þörfum mismunandi samfélagshópa, meðal annars með því að stuðla að möguleikum til hópbúsetu. Heimili framtíðarinnar eru allskonar Ljóst er að ýmsu þarf að breyta í regluverkinu til að frelsi fólk til að búa á óhefðbundinn hátt sé ekki skert. Ég fagnaði því ákaft þegar Björn Leví lagði fram tillögu um endurskoðun hjúskaparlaga. Ég vil kalla eftir endurskoðun á þeim með tilliti til fjölbreytni mannlífsins, ásamt endurskoðun á lögum um húsaleigu til að bæta réttarstöðu fólks á leigumarkaði. Við ættum að skoða byggingarreglugerðir með tilliti til möguleika á fjölbreyttari búsetuformum, svo húsnæðisuppbygging geti komið til móts við þarfir og langanir allra þeirra sem leita að húsnæði og lífsstíl við sitt hæfi. Lifnaðarhættir fólks hafa breyst og munu þróast áfram. Látum ekki regluverkið sitja eftir. Við eigum ekki öll að þurfa að troða okkur í sama mót ellegar fara torfærar krókaleiðir til að búa eins og við viljum. Fögnum fjölbreytileikanum og veitum fólki tækifæri til að blómstra á þann hátt sem það kýs. Höfundur er í fimmta sæti á lista Pírata í Reykjavík.
Skoðun Stöndum með trans börnum og foreldrum þeirra! Birna Guðmundsdóttir,Elín Oddný Sigurðardóttir,Ynda Eldborg skrifar
Skoðun Dómsmálið sem gæti kippt grunninum undan Heidelberg-verksmiðjunni Jón Hjörleifur Stefánsson skrifar
Skoðun Kona, vertu ekki fyrir! Elín Björg Jónsdóttir,Halldóra Sigríður Sveinsdóttir,Hrafnhildur Lilja Harðardóttir skrifar