Aldur og atvinnufærni: „Ég þekki ekkert þennan ENTER gaur“

Eitt sinn var ég að tala við unga athafnakonu sem rekur fyrirtæki en er af erlendu bergi brotin. Hún segir þá við mig að það sé stundum rosalega erfitt að vera ungur einstaklingur, sem á rætur í íslensku samfélagi en vera með fyrirtæki. Oft lendi maður þá í dauðadalnum svokallaða, eða Death Valley eins og það er notað á enskunni, þar sem maður er búin að nota allar bjargir og kemst ekki lengra,“ segir Hansína B. Einarsdóttir eigandi Skref fyrir skref.

Og þá fór ég allt í einu að hugsa: Hvers vegna erum við ekki að nýta þekkingu þessa tveggja hópa betur? 

Annars vegar unga fólkið sem til dæmis kann á tæknina jafn vel og að drekka vatn og er svo óhrætt við að takast á við hlutina. 

Hins vegar 55 ára plús hópinn sem býr yfir svo mikilli reynslu, tengslaneti og öðru en fær ekki vinnu vegna þess að litið er á kennitöluna þeirra eins og fólkið sé einhver úreltur andskoti,“ 

segir Hansína og útskýrir að tölur sýna að það eru þessir tveir hópar sem eiga hvað erfiðast að fá vinnu í atvinnuleit.

Úr varð verkefnið INTERGEN, sem Skref fyrir skref hannaði, sótti um styrk fyrir hjá ESB í samstarfi við sex önnur lönd, en þessi lönd eru: Frakkland, Bretland, Ítalía, Grikkland, Lettland og Finnland.

Skref fyrir skref, ásamt breska fyrirtækinu Apreca, leiddi INTERGEN verkefnið, sem tók þrjú ár en því lauk á sérstökum viðburði sem haldinn var í Sandgerði síðastliðinn föstudag.

„Það sem við gerðum í samstarfi við þessi lönd var að hanna, þróa og prófa kennslu- og þjálfunarefni fyrir þessa tvo aldurshópa til að auka atvinnufærnina þeirra,“ segir Hansína.

Peningar í potti ESB

Það þekkja margir til Hansínu, lengi vel sem forsvarsmann fyrirtækisins Skref fyrir skref, einn af stofnendum FKA og fleira en síðar sem eiganda hótel Glyms sem hún og eiginmaðurinn byggðu og ráku í um tíu ár í Hvalfirði.

Þau hættu hótelrekstri árið 2011 og Hansína hélt áfram með rekstur starfsþróunarfyrirtækisins Skref fyrir skref, sem hún viðurkennir reyndar að hafi svo sem aldrei alveg hætt.

Flest verkefnin hjá Skrefinu eins og Hansína kallar fyrirtækið, eru verkefni sem unnin eru með erlendum samstarfsaðilum. Því já; ótrúlegt en satt, Skref fyrir skref er eitt þeirra fyrirtækja sem hefur fengið fjöldann allan af styrkjum frá ESB fyrir verkefni sem unnin eru sem samstarfsverkefni landa á sviði fræðslu fyrir fullorðna.

Útgangspunkturinn er þá alltaf að auka á atvinnufærni fólks, þótt áherslur eða viðfangsefni verkefna séu mismunandi.

„Það má segja að boltinn hafi fyrst farið að rúlla hjá Skrefinu í þessum ESB sjóðaverkefnum í kjölfar verkefnis sem við stóðum að um síðustu aldamót og snerist um konur í stjórnendastörfum. Eftir að ég hætti með rekstur Glyms hringdi Rannís í mig og spurði hvers vegna ég skoðaði ekki Erasmus styrkina hjá ESB, en á Íslandi eru það aðallega háskólarnir sem eru að fá þessa styrki,“ segir Hansína og bætir við.

Það er heljarinnar vinna að fá svona styrki. Ég sótti um styrk í gegnum Rannis fyrsta árið árið 2015 og 2016, og síðan aftur 2019 og hlaut brautargengi með þau verkefni sem ég var að óska eftir styrkjum fyrir. 

Í dag er Skrefið að vinna í verkefnum með um 36 aðilum í flestum löndum Evrópu, þannig að þótt við séum búin að stýra mörgum ESB styrktarverkefnum, erum við líka samstarfsaðilar í verkefnum annarra.“

Nú hafa margir reynt við þessa styrki á Íslandi en fáum kannski tekist að komast í gegn, sérílagi mörgum sinnum. Í hverju felst galdurinn?

„Ætli það sé ekki orðsporið, góð umsögn og þessi faglega saga sem Skrefið hefur. Við erum fyrirtæki sem höfum sýnt að við kunnum og getum hlutina faglega, erum með afar færa samstarfsaðila og okkur er treystandi til að skila af okkur því sem okkur er treyst fyrir að gera með þessum styrkjum. Við höfum staðið okkur vel og fáum áhugaverð tilboð um samstarf, allt þetta held ég að skipti máli, “ svarar Hansína.

Þá segir Hansína það líka geta verið afar flókið ferli að finna réttu samstarfsaðilana í öðrum löndum til að vinna með. Það hafi til dæmis sýnt sig hjá ESB að ekki eru allir skráðir styrkþegar sem standa við það sem verið er að veita fjármuni í og þess vegna sé ESB að herða á reglunum til muna.

„Eitt er síðan að finna góða samstarfsaðila í öðrum löndum, sem hægt er að treysta faglega að standa við sitt. Hitt er síðan töluverð vinna að passa í upphafi að skýra verkefnið það vel út, að allir séu með sama skilninginn á því út á hvað verkefnið gengur og hverju því er ætlað að skila.“

„Ég þekki ekkert þennan ENTER gaur“

INTERGEN verkefnið fór af stað korter í Covid segir Hansína, sem þýðir að auðvitað litaðist það nokkuð af heimsfaraldrinum hvernig það var unnið.

„Við þurftum til dæmis að taka viðtöl við bæði stór og smá fyrirtæki í öllum þessum löndum til að reyna að draga fram þá eiginleika sem fyrirtæki eru helst að falast eftir hjá starfsmönnum í ráðningum, sjá hvort það væri eitthvað keimlíkt á milli landanna þótt menningarmunurinn sé mikill og reyna að átta okkur á því hvernig hægt væri að vinna með þessar niðurstöður að þjálfunarefni til að auka á atvinnufærni þeirra tveggja aldursópa sem við vorum að horfa á.“

Voru niðurstöðurnar ólíkar á milli landa?

„Nei, það var mjög athyglisvert að sjá að fyrirtæki í þessum löndum eru meira og minna að leita af því sama. Ég nefni sem dæmi stafræna þekkingu, færni til að leysa úr vandamálum, jákvætt hugarfar, færni til að takast á við breytingar, tungumálakunnátta og fleira. Menningarmunurinn kom meira í ljós á milli landa þegar lengra var komið með verkefnið?“

Hvað áttu við með því?

„Við bjuggum til fjölbreytt kennslu- og þjálfunarefni fyrir þessa tvo ólíku aldurshópa, allt frá því að vera lesefni yfir í skemmtileg myndbönd. Það sem sum löndin fóru hins vegar að hiksta á var að við vorum með kynjajafnrétti í efninu, eitthvað sem sum löndin sögðu bara: Ef við förum að sýna konu sem stjórnanda eða leiðbeinanda í þessu, þá er enginn að fara að hlusta á okkur….“

Þetta sagði Hansína hafa verið ákveðinn hausverk og áskorun að leysa úr. Allt hafi þetta þó unnist á endanum en oft séu það einmitt svona hlutir sem koma upp og kenna manni svo margt þegar kemur að því að samtvinna lönd og verkefni.

En hvað með þessa tvo ólíku aldurshópa: Var hægt að búa til sama efni fyrir 25 ára og yngri og 55 ára plús?

„Já það er svo skemmtilegt að þegar að á reynir, kemur í ljós að aldursmunur skiptir akkúrat engu máli þegar kemur að atvinnufærni. Því við viljum öll gera vel og að okkur gangi sem best í starfi. Ég myndi líkja þessu við frímerkjasafnara sem er 17 ára og hittir annan frímerkjasafnara sem er 77 ára. Þegar þessir tveir aðilar ræða saman kemur í ljós að aldurinn er algjörlega afstæður, því það sem sameinar þessa tvo einstaklinga er áhuginn á því að safna frímerkjum og báðir hafa ýmislegt til málanna að leggja.“

Þar sem Skrefið er staðsett í Sandgerði segir Hansína að fyrirtækið hafi unnið nokkuð með Vinnumálastofnun Suðurnesja og fólki í þessum aldurshópum sem var á skrá í atvinnuleit.

„Þetta var rosalega skemmtileg vinna því þarna hóuðum við saman fólki á sitthvorum endanum í aldurshópum, sem voru í atvinnuleit og saman töluðum við um það hvers konar efni myndi nýtast þeim í þjálfun. Þetta var vægast sagt yndislega skemmtilegt og oft margt fyndið sem kom upp. Því að það var alls ekki þannig að aldurinn væri nokkuð að skipta máli. Frekar að hóparnir tali ólík tungumál og nái því ekki alltaf að skilja hvorn annan,“ segir Hansína og hlær.

Ég man til dæmis eftir ungum afar tölvufærum manni og frábærum leiðbeinanda sem notaði oft frasa um Enter gaurinn, svo Enter, Enterinn þetta og Enterinn hitt. 

Á endanum sagði einn í eldri aldurshópnum:

„Ég bara veit ekki alveg um hvað þú ert að tala því að ég þekki ekkert þennan ENTER gaur.““