Í skýrslu umhverfisverndarsamtakanna Transport & Environment kemur fram að rúmlega tvö hundruð skemmtiferðaskip sem sigla á milli hafna í Evrópu mengi meira en allir bílar álfunnar. Ísland kemst samkvæmt skýrslunni á topp tíu lista yfir Evrópulönd sem glíma við mestu mengun af völdum skipanna.
Borgir í Evrópu hafa gripið til aðgerða. Sem dæmi var í Feneyjum innleitt bann við því að skemmtiferðaskip leggist þar að bryggju, auk þess sem að borgaryfirvöld á Spáni hafa gert sambærilegar ráðstafanir.
Í sumar var fjallað um mengunarský yfir Akureyrarbæ sem kom frá skemmtiferðaskipi við höfnina. Íbúar sögðust í samtali við fréttastofu vera komnir með nóg af ástandinu. Faxaflóahafnir stefna á að ljúka uppbyggingu fyrir raftenginu skipanna í höfnum fyrirtækisins innan þriggja ára og á sú uppbygging að draga úr mengum um allt að helming.
Regluverk í kortunum
Sigrún Ágústsdóttir, forstjóri Umhverfisstofnunar segir regluverk í kortunum hjá Evrópusambandinu sem gæti tekið á mengunarvandanum.
„Það snýr að viðskiptakerfi um losunarheimildir í flugi og iðnaði. Það er verið að vinna að því að bæta skipum inn í og þá myndu skemmtiferðaskip falla undir það. Það er ekki komið til framkvæmda en er í kortunum,“ segir Sigrún.
Varðandi bann við komu skemmtiferðaskipa segir Sigrún:
„Þegar starfsemi er inni í þessu viðskiptakerfi, þá eru reglurnar almennt þannig að það verður ekki sett bann við losun tiltekinna efna og bann við starfseminni samtímis. Þannig að þetta regluverk ætti að grípa þetta. Það voru settar reglur hér um svartolíu á sínum tíma, síðan hefur verið rætt um áhrif skemmtiferðaskipa á náttúruverndarsvæði og við höfum skoðað nálgun Alaskabúa á það.“
Kerfið í Alaska snýr að því að þau skip sem hafi besta umhverisárangur fái að koma inn í þjóðgarðinn.
Takmörkun er hér á landi við komu skipa til Hornstranda, með vernaráætlun fyrir Hornstrandafriðland. Þar er farþegarhámark upp á 50 manns. Grundarfjarðabær hefur einnig sett reglur um hámarskfjölda farþega sem komi í land í einu.
Stórt viðfangsefni
Umhverfisstofnun hefur gefið út leiðbeiningar fyrir stjórnendur farþegaskipa sem er ætað að tryggja að ferðir skipanna fari ekki í bága við umhverfis- og náttúruverndarlöggjöf á Íslandi.
„Stjórnvöld umhverfismála átta sig alveg á því að það er veruleg losun frá skemmtiferðaskipum, og þá erum við bæði að tala um gróðurhúsalofttegundir og loftmengunarefni, sem skapa staðbundna mengun.“
Um sé að ræða annars vegar loftmengun sem hafi staðbundið neikvæð áhrif á heilsu, og hnattræna hlýnun.
„Þetta er mjög stórt viðfangsefni, það er engin spurning. Stjórnvöld hafa beint athygli að þessari losun og hún veldur áhyggjum.“
