Leggjast yfir umdeilt gjald sem færðist aftur yfir á almenning Kolbeinn Tumi Daðason skrifar 18. janúar 2024 09:00 Guðmundur Ingi Ásmundsson er forstjóri Landsnets. Vísir/Arnar Hæstiréttur ætlar að leggjast yfir deilur Landsvirkjunar við Landsnet um innheimtu Landsnets á svonefndu aflgjaldi. Héraðsdómur og Landsréttur hafa þegar úrskurðað gjaldið ólögmætt. Forsaga málsins er sú að Landsnet gerði þá breytingu í apríl 2022 að krefja orkuframleiðendur um fyrrnefnt aflgjald fyrir að mata orku inn á kerfi Landsnets. Hluti af flutningsgjaldi var færður yfir á raforkuframleiðendur í samræmi við kostnað af innmötun orku. Ágreiningurinn lýtur að því hvort heimild sé í raforkulögum til að innheimta aflgjaldið. Hæstiréttur taldi málið fordæmisgefandi og samþykkti því málskotsbeiðni Landsnets að taka málið fyrir. Kostnaður færðist til neytenda Landsvirkjun er langstærsti orkuframleiðandi landsins og taldi gjaldið ekki samræmast lögum. Fyrirtækið stefndi Landsneti og hafði betur bæði fyrir héraðsdómi og Landsrétti. Vegna niðurstöðu dómsins breytti Landsnet uppbyggingu flutningsgjaldskrár sinnar þannig að aflgjaldið svonefnda lendir aftur á notendum raforku. Kostnaður vegna innmötunar þeirra færðist því frá framleiðendunum og til notenda sem hluti af flutnings- og dreifikostnaði. Í tilkynningu frá RARIK, sem er opinbert hlutafélag í eigu ríkisins, segir að hækkun Landsnets á RARIK feli í sér 3-5 prósenta verðhækkun fyrir viðskiptavini RARIK. RARIK er með um 90% hlutdeild í dreifikerfi raforku í sveitum landsins og selur raforku í gegnum dótturfélagið Orkusöluna. Tækifæri til lægra verðs hjá Landsvirkjun Stærsti hluti þeirrar raforku sem RARIK dreifir til viðskiptavina sinna kemur frá flutningskerfi Landsnets. RARIK greiðir Landsneti fyrir þá raforku í samræmi við gjaldskrá Landsnets. Núna um áramót hækkar sú gjaldskrá um 14,5% sem hefur áhrif á alla raforkunotendur á Íslandi. Helminginn af 14,5 prósenta hækkuninni megi leiða til fyrrnefnds dómsmáls sem leiði til þess að Landsnet fái ekki tekjur með aflgjaldinu. Hinn helminginn til endurmats Landsnets á flutningsskrá í samræmi við tekjumörk fyrirtækisins. RARIK segir breytinguna þýða að þær virkjanir sem mati raforku inn á flutningskerfið greiði nú lægri gjöld til Landsnets en annars væri. Orkuframleiðendur á borð við Landsvirkjun ættu því að geta lækkað heildsöluverð til sölufyrirætkja sem starfi á smásölumarkaði til samræmis. „Með því skapast einnig tækifæri fyrir sölufyrirtækin að bjóða sínum viðskiptavinum lækkað verð á raforkunni.“ Fréttin hefur verið uppfærð. Orkumál Dómsmál Mest lesið Seðlabankinn hafi ekki önnur úrræði en að lækka vexti Viðskipti innlent Litlu fyrirtækin: Upplifa sjálfbærni sem aukavinnu og vesen Atvinnulíf Tónleikastöðum fækkar: „Þetta er bara sorgleg þróun“ Viðskipti innlent Temu kaupin geti hæglega orðið að fíkn Neytendur Verðstríð að hefjast á matvörumarkaði Neytendur Spá áframhaldandi óbreyttum stýrivöxtum í næstu viku Viðskipti innlent Susan Wojcicki er látin Viðskipti erlent Google leiðin: Fjögur atvinnuviðtöl yfirdrifið nóg Atvinnulíf „Allt að því galið“ að taka ekki þátt í séreignarsparnaði Viðskipti innlent Ummæli Trump vekja áhyggjur af sjálfstæði seðlabanka Viðskipti erlent Fleiri fréttir Temu kaupin geti hæglega orðið að fíkn Verðstríð að hefjast á matvörumarkaði Sleppur við sektir eftir auglýsingu um hundrað prósent lán Orðrómur um Appelsín ósannur Bjórinn á rúmlega tvö þúsund krónur í erfiðum rekstri Íslenskt súkkulaðistykki ódýrara í Svíþjóð en á Íslandi Tælenskt hveiti úr umferð Dæmi um fimmtíu prósenta hækkun á matvöru Rukkaður um 2800 króna aukagjald í Reynisfjöru Gapandi hissa að sjá túrista skipta á milli sín mat: „Ég sárlega vorkenndi þeim“ Horfurnar versna hjá Play sem kippir afkomuspá úr gildi „Við erum ekki að fara að vinna“ Ódýrara að velja erlenda gjaldmiðilinn í posum erlendis Áföstu tapparnir stóðust ekki gæðapróf Dýr smjörvi á Egilsstöðum vekur mikla athygli Ólöglegt bleikiefni í hveitinu Búið að afvopna neytendur Ósáttur með sætin og fær milljón endurgreidda Helmingaði kostnaðinn við matarinnkaup Í áfalli yfir dýrari dekkjum og Hlöllabát Sjá meira
Forsaga málsins er sú að Landsnet gerði þá breytingu í apríl 2022 að krefja orkuframleiðendur um fyrrnefnt aflgjald fyrir að mata orku inn á kerfi Landsnets. Hluti af flutningsgjaldi var færður yfir á raforkuframleiðendur í samræmi við kostnað af innmötun orku. Ágreiningurinn lýtur að því hvort heimild sé í raforkulögum til að innheimta aflgjaldið. Hæstiréttur taldi málið fordæmisgefandi og samþykkti því málskotsbeiðni Landsnets að taka málið fyrir. Kostnaður færðist til neytenda Landsvirkjun er langstærsti orkuframleiðandi landsins og taldi gjaldið ekki samræmast lögum. Fyrirtækið stefndi Landsneti og hafði betur bæði fyrir héraðsdómi og Landsrétti. Vegna niðurstöðu dómsins breytti Landsnet uppbyggingu flutningsgjaldskrár sinnar þannig að aflgjaldið svonefnda lendir aftur á notendum raforku. Kostnaður vegna innmötunar þeirra færðist því frá framleiðendunum og til notenda sem hluti af flutnings- og dreifikostnaði. Í tilkynningu frá RARIK, sem er opinbert hlutafélag í eigu ríkisins, segir að hækkun Landsnets á RARIK feli í sér 3-5 prósenta verðhækkun fyrir viðskiptavini RARIK. RARIK er með um 90% hlutdeild í dreifikerfi raforku í sveitum landsins og selur raforku í gegnum dótturfélagið Orkusöluna. Tækifæri til lægra verðs hjá Landsvirkjun Stærsti hluti þeirrar raforku sem RARIK dreifir til viðskiptavina sinna kemur frá flutningskerfi Landsnets. RARIK greiðir Landsneti fyrir þá raforku í samræmi við gjaldskrá Landsnets. Núna um áramót hækkar sú gjaldskrá um 14,5% sem hefur áhrif á alla raforkunotendur á Íslandi. Helminginn af 14,5 prósenta hækkuninni megi leiða til fyrrnefnds dómsmáls sem leiði til þess að Landsnet fái ekki tekjur með aflgjaldinu. Hinn helminginn til endurmats Landsnets á flutningsskrá í samræmi við tekjumörk fyrirtækisins. RARIK segir breytinguna þýða að þær virkjanir sem mati raforku inn á flutningskerfið greiði nú lægri gjöld til Landsnets en annars væri. Orkuframleiðendur á borð við Landsvirkjun ættu því að geta lækkað heildsöluverð til sölufyrirætkja sem starfi á smásölumarkaði til samræmis. „Með því skapast einnig tækifæri fyrir sölufyrirtækin að bjóða sínum viðskiptavinum lækkað verð á raforkunni.“ Fréttin hefur verið uppfærð.
Orkumál Dómsmál Mest lesið Seðlabankinn hafi ekki önnur úrræði en að lækka vexti Viðskipti innlent Litlu fyrirtækin: Upplifa sjálfbærni sem aukavinnu og vesen Atvinnulíf Tónleikastöðum fækkar: „Þetta er bara sorgleg þróun“ Viðskipti innlent Temu kaupin geti hæglega orðið að fíkn Neytendur Verðstríð að hefjast á matvörumarkaði Neytendur Spá áframhaldandi óbreyttum stýrivöxtum í næstu viku Viðskipti innlent Susan Wojcicki er látin Viðskipti erlent Google leiðin: Fjögur atvinnuviðtöl yfirdrifið nóg Atvinnulíf „Allt að því galið“ að taka ekki þátt í séreignarsparnaði Viðskipti innlent Ummæli Trump vekja áhyggjur af sjálfstæði seðlabanka Viðskipti erlent Fleiri fréttir Temu kaupin geti hæglega orðið að fíkn Verðstríð að hefjast á matvörumarkaði Sleppur við sektir eftir auglýsingu um hundrað prósent lán Orðrómur um Appelsín ósannur Bjórinn á rúmlega tvö þúsund krónur í erfiðum rekstri Íslenskt súkkulaðistykki ódýrara í Svíþjóð en á Íslandi Tælenskt hveiti úr umferð Dæmi um fimmtíu prósenta hækkun á matvöru Rukkaður um 2800 króna aukagjald í Reynisfjöru Gapandi hissa að sjá túrista skipta á milli sín mat: „Ég sárlega vorkenndi þeim“ Horfurnar versna hjá Play sem kippir afkomuspá úr gildi „Við erum ekki að fara að vinna“ Ódýrara að velja erlenda gjaldmiðilinn í posum erlendis Áföstu tapparnir stóðust ekki gæðapróf Dýr smjörvi á Egilsstöðum vekur mikla athygli Ólöglegt bleikiefni í hveitinu Búið að afvopna neytendur Ósáttur með sætin og fær milljón endurgreidda Helmingaði kostnaðinn við matarinnkaup Í áfalli yfir dýrari dekkjum og Hlöllabát Sjá meira