Líka lausn að ráða er­lenda sér­fræðinga í fjarvinnu er­lendis frá

„Enda segjum við að okkar leið hraði það ferli að vörur komist á markað erlendis. Sem skiptir miklu máli fyrir útflutningstekjur þjóðarinnar.“

Leiðin sem Snæbjörn er að tala um felst í því að íslenskir aðilar leysi úr mannaflsmálum sínum með því að ráða erlenda sérfræðinga í verkefnin. Án þess að flytja þá heim.

„Sem einfaldar mjög margt. Því þá þarf ekki að aðstoða fólk við heimilisfesti og annað slíkt,“ segir Snæbjörn.

Fyrirséð er að íslensku Atvinnulífi mun vanta þúsundir erlendra sérfræðinga til starfa næstu árin. Nokkrir valkostir eru í stöðunni. Í dag og á morgun mun Atvinnulífið beina sjónum sínum að þeirri lausn að ráða sérfræðinga erlendis til að vinna verkefnin.

Austur Evrópa sterk

Snæbjörn er í forsvari fyrir norska fyrirtækið Itera, sem er skilgreint sem hugbúnaðarhús en þjónustar viðskiptavini sína meðal annars með því að manna stöður þegar það þarf.

„Þetta er ekki séríslenskt fyrirbæri að það vanti sérfræðinga. Önnur lönd eru í nákvæmlega sömu stöðu.“

Itera var stofnað árið 1993 og er með skrifstofur í Noregi, Svíþjóð, Danmörku, á Íslandi, í Slóvakíu, Póllandi, Úkraínu og Tékklandi .

Hugbúnaðarsérfræðingar Itera starfa þó í tuttugu löndum, þar sem þó nokkur umsvif Itera felast í því að leysa úr mannaflsmálum. Sem Snæbjörn segir oft geta verið góðan valkost fyrir íslenska aðila. 

„Við erum þá að manna verkefni að hluta til eða í heild sinni. Segjum til dæmis að það vanti fleiri í eitthvað teymi til að vinna í einhverju verkefni. Sem þó er tímabundið. Þá erum við aðili sem finnum sérfræðinga til viðbótar við þá sérfræðinga sem fyrir eru,“ segir Snæbjörn.

Að sögn Snæbjarnar, eru margir af erlendum hugbúnaðarsérfræðingum Itera starfsmenn frá Austur Evrópu. Snæbjörn segir skýringuna á þessu einfalda.

Menntunar- og þekkingarlega séð eru Austur Evrópuþjóðirnar eins og Úkraína, Litháen og fleiri þjóðir mjög sterkar þegar kemur að hugbúnaði og tækni. 

Enda er stærðfræði búin að vera styrkleiki þessara þjóða í menntakerfinu í áratugi. 

Grunnurinn þeirra í faginu er því gífurlega sterkur.“

Fjöldi hugbúnaðarsérfræðinga í Austur Evrópu sé líka gífurlegur og því sé framboðið til staðar þar af sérfræðingum, ólíkt því sem við þekkjum hér.

„Ef ég nefni Úkraínu sem dæmi, má benda á að þar starfa yfir 300.000 sérfræðingar sem veita þessa þjónustu.“

Kostnaðarliðurinn sé líka mikilvægur.

„Við getum selt sérfræðing frá Austur Evrópu út á hálfvirði miðað við launakjörin hér eða í Danmörku, þó aðila með sömu þekkingu og jafnvel öflugri,“ nefnir Snæbjörn sem dæmi.

Að spara í launum sé þó alls ekki það eina sem hægt er að horfa til.

„Indland er til dæmis nokkuð sérhæft líka þegar kemur að hugbúnaðagerð og forritun og þar er launakostnaður jafnvel enn lægri. Hins vegar spila þá aðrir þættir inn í eins og tímamismunurinn, sem er þá orðinn mun meiri. Eins þarf að huga að mannauðs- og mannréttindamálum. Sem margar Asíuþjóðir eru ekki þekktar fyrir að virða.“

Lærum mikið af erlendum sérfræðingum

Snæbjörn segir Itera vinna með fjölmörgum íslenskum aðilum sem nýta sér þá þjónustu að ráða erlenda sérfræðinga í tilfallandi verkefni. Þessi verkefni séu síðan af öllum stærðum og gerðum. Taki mislangan tíma, séu unnin ýmist með teymum á Íslandi eða sjálfstætt af þar tilbærum sérfræðingi erlendis.

Um þessar mundir eru um 50-60 starfsmenn Itera að vinna erlendis frá fyrir íslenska aðila. 

Margir þeirra frá Úkraínu. 

Þar eru starfstöðvarnar tvær og segir Snæbjörn stríðið í Úkraínu blessunarlega ekki hafa áhrif á dagleg störf starfsfólks Itera þar. Það sé góð tilfinning að vita af því, enda svo áríðandi fyrir Úkraínu að skapa störf og halda sem flestu gangandi sem hægt er.

„Í Covid fóru margir þar að vinna heiman frá sér í fjarvinnu. Eftir að stríðið braust út, hefur fólk hins vegar frekar verið að mæta á skrifstofuna okkar í Kief því þar gátum við fundið lausn á því að starfsfólk væri í öruggu netsambandi,“ segir Snæbjörn sem dæmi um breytingar sem hafa orðið hjá starfsfólki Itera í Úkraníu í heimsfaraldri og síðan stríði. 

En hvers konar aðilar eru að ráða erlenda sérfræðinga í verkefni hér?

„Við vinnum með stærri og smærri fyrirtækjum og stofnunum. Við vinnum líka mikið með fyrirtækjum í nýsköpun. Enda getur það skipt sköpum fyrir sprota að þróa sínar lausnir á markað sem hraðast og það með sem lægsta tilkostnaði. Það felast líka mikil verðmæti í því með tilliti til útflutningstekna þjóðarinnar að starfskraftar starfsmanna á Íslandi fari í að reyna að koma lausnunum í sölu, þótt aðrir séu fengnir til að vinna í sjálfri hugbúnaðargerðinni. Lausnin sjálf er sú sem skapar tekjurnar.“

Þekkingarfærslan er líka fyrir hendi.

„Segjum sem svo að banki ætli að endurskrifa heimabankann sinn og að áætlað sé að verkefnið taki tólf mánuði. Það geta verið ýmsar ástæður fyrir því að fá erlenda sérfræðinga með í slíkt verkefni. Bæði til að manna stöðurnar sem þarf en eins sjáum við oft ávinning af því að fá erlenda sérfræðinga til að starfa með þeim innlendu. Því betur sjá augu en auga.“

En hvað með menningarmun á milli þjóða?

„Ég held að sá munur væri meiri ef maður væri að ráða sérfræðinga frá til dæmis Indlandi eða Pakistan. Austur Evrópa er ekki svo ólík okkur og tímamismunurinn á milli okkar vel viðráðanlegur. Ég tek líka eftir því að oft eru erlendu starfsmennirnir okkar löngu orðnir hluti af teymum þeirra vinnustaða sem þeir eru að vinna með. Taka þátt í pub quiz eða bjórkvöldum og fleira sem staðið er fyrir með starfsmönnum á netinu.“

Snæbjörn segir okkur Íslendingana líka geta lært heilmikið af því að vinna með erlendum sérfræðingum.

Sérfræðingarnir í Austur Evrópu eru ekki bara mjög öflugir þekkingar- og hæfnislega séð heldur má líka segja að þetta sé hópur fólks sem almennt er agaðari í vinnubrögðum en við þekkjum. 

Að vera með mjög hæft fólk í teymisvinnu erlendis frá, getur því stuðlað að því að íslenskir aðilar öðlast sjálfir meiri þekkingu en eins líka ýmsa aðra jákvæða eiginleika.“

Annað sem Snæbjörn segir líka skipta miklu máli fyrir íslenska aðila er yfirbyggingin.

„Tækniþróunin er rosalega hröð og innan fárra ára verður ekkert íslenskt fyrirtæki sem ekki þarf einhverja aðkomu hugbúnaðarsérfræðinga. Sjálfvirknivæðingin og gervigreindin mun einfaldlega kalla á að okkur mun alltaf vanta fleiri og fleiri aðila með þessa þekkingu. Með því að ráða erlenda sérfræðinga erlendis í verkefnin, eru aðilar að leysa úr verkefnum þegar þess þarf, án þess að yfirbyggingin í rekstrinum bólgni út.“

Að mati Snæbjörns er enginn aðili á Íslandi undanskilinn því að geta nýtt sér þessa þjónustu. Bæði í einkageiranum og hjá hinu opinbera.

„Auðvitað felast viss verðmæti í því að viðkomandi sérfræðingar flytji til Íslands með fjölskyldur sínar og störfin séu því staðsett á Íslandi. Innviðirnir þurfa þá líka að vera til staðar og svo framvegis. Hjá Itera erum við hins vegar fyrst og fremst að leita lausna á því hvernig hægt er að hraða því ferli að vörur komist á markað,“ segir Snæbjörn og bætir við.

„Tökum sem dæmi sprotafyrirtæki sem hefur ekki bolmagn til að greiða þremur sérfræðingum laun á Íslandi. En hefur kannski bolmagn til að standa undir 1,5 stöðugildi. Þessi sproti getur fengið þrjá mjög hæfa erlenda sérfræðinga fyrir sama kostnað og þannig tryggt að lausnin sem verið er að þróa, komist sem fyrst í sölu á markaði. Þannig er unnið að því að hraða því ferli að lausnin skapi útflutningstekjur fyrir þjóðarbúið. Sem á endanum er það virði sem verið er að falast eftir.“