Innlent

Gervi­hnatta­myndir sýni víð­feðmt land­ris á Ís­landi

Oddur Ævar Gunnarsson skrifar
Þorvaldur Þórðarson eldfjallafræðingur hefur sínar kenningar um landris á Íslandi.
Þorvaldur Þórðarson eldfjallafræðingur hefur sínar kenningar um landris á Íslandi. Vísir/Vilhelm

Þorvaldur Þórðarson eldfjallafræðingur vill að stjórnvöld undirbúi sig undir allar mögulegar sviðsmyndir vegna eldgosa á Reykjanesi, meðal annars þá að Reykjanesbraut kunni að lokast. Gervihnattamyndir sýna víðfeðmt landris á Íslandi og grunar Þorvald að möttulstrókur undir landinu beri ábyrgð. Sé það rétt geti það bent til aukinnar gosvirkni um land allt.

Þetta er meðal þess sem fram kom í Bítinu á Bylgjunni í morgun. Þar veltir Þorvaldur því upp hvernig eigi að bregðast við komi til þess að Reykjanesbrautin muni fara undir hraun.

„Það er raunveruleg hætta á því en hún er kannski lítil. Við erum að tala um mjög litlar líkur. Þegar við erum að tala um líkur á svona atburðum þá er það yfirleitt í fjórða, fimmta og sjötta aukastaf.“

Þorvaldur segir að stjórnvöld þurfi þó að spyrja áleitinna spurninga um þennan viðburð. Meðal annars hvernig eigi að koma umferð frá Suðurnesjum og frá Keflavíkurflugvelli til Reykjavíkur en Þorvaldur segir að sér vitandi séu engar áætlanir til.

„En þetta er bara mjög raunhæf spurning. Ef til dæmis kemur upp gos á norðurhluta Sundhnjúkareinarinnar þá mun hraunið sennilega flæða til norðurs og þá er spurning hversu ötullega það flæðir í þá átt og hversu vel því er beint í þá áttina.“

Þorvaldur rifjar upp þegar hraun rann yfir heitavatnslögn þann 8. febrúar síðastliðinn. Hraunið hafi farið hratt frá gígunum og um farveg. Muni það gerast aftur og gjósa nokkuð duglega geti hraun náð til Reykjanesbrautarinnar á tiltölulega stuttum tíma.

„Við megum ekki alltaf reikna með því að hraunið breiði úr sér og að þetta taki langan tíma að fara. Ef það fer í farveg þá getur það farið langar vegalengdir tiltölulega fljótt.“

Óljóst hvað veldur víðfeðmu landrisi

Þá segir Þorvaldur að greining á nýlegum gervihnattarmyndum af öllu landinu leiði í ljós greinilegt og víðfeðmt landris. Af myndunum að dæma sé það mest undir og við Vatnajökul. Ýmsar kenningar séu um það hvers vegna þetta gerist og er ein að þetta geti verið vegna bráðnun jökla.

„Það er ein túlkunin. Ég held að við verðum að skoða aðra möguleika,“ segir Þorvaldur. Hann bendir á að ekkert augljóst landris sé í kringum Hofsjökul og Langjökul þó ljóst sé að þeir jöklar bráðni alveg jafn hratt og Vatnajökull.

Hvað er það þá?

„Þetta eru náttúrulega bara vangaveltur eins og er, en ég velti því fyrir mér hvort það geti verið möttulstrókurinn, sem kemur mjög djúpt að, úr iðrum jarðar upp undir Íslandi og er ástæðan fyrir því að Ísland stendur upp úr sjónum,“ segir Þorvaldur.

Möguleiki á aukinni gostíðni um land allt

Hann segir möttulstrókinn gríðarlega öflugt fyrirbæri sem lyfti Íslandi langt upp úr jörðu. Ef það sé aukning í virkni geti það verið skýringin.

„Ef það er aukning í honum, myndi það ekki þá valda auknu landrisi á Íslandi sem væri víðfeðmt og væri þá út frá miðju möttulstróksins sem er undir norðvestanverðum Vatnajökli?“

Hvað þýðir þetta?

„Þetta gæti þýtt það að ef þetta er rétt þá myndum við fá aukna kvikuvirkni undir Íslandi, sem getur þá leitt til aukinnar gostíðni og jafnvel til stærri gosa. Almennt séð yfir allt Ísland. Þetta er möguleiki sem við verðum að taka alvarlega og skoða vel.“


Tengdar fréttir

„Akkúrat þessi fyrirvari sem veldur okkur áhyggjum“

„Staðan er bara sú að við deilum áhyggjum Veðurstofunnar yfir því hvað geti gerst á næstu dögum,“ segir Hjördís Guðmundsdóttir samskiptastjóri almannavarna um stöðuna á Reykjanesi. Veðurstofan telur eldgos líklegt í vikunni sem nú fer í hönd og að byrjað gæti að gjósa með innan við hálftíma fyrirvara.

Sífellt erfiðara að sjá fyrir upphaf eldgoss

Fyrirvarinn á næsta eldgosi á Reykjanesi gæti orðið innan við hálftími að mati jarðeðlisfræðings. Merkin sem fylgst er með í aðdraganda eldgosa verði sífellt veikari eftir því sem atburðunum á svæðinu fjölgar.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×