Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar 26. mars 2024 15:00 Menningar- og viðskiptaráðherra birti nýverið drög að frumvarpi um breytingar á lögum um listamannalaun í samráðsgátt stjórnarráðsins. Drögin fela í sér fyrstu efnislegu endurskoðunina á listamannalaunakerfinu frá setningu núgildandi laga árið 2009. Að mati Bandalags íslenskra listamanna, BÍL, er löngu tímabært að ráðast í slíkar breytingar sem fela í sér rökréttar og eðlilegar endurbætur á listamannalaunum. Það er enda eðlilegt að kerfið endurspegli á hverjum tíma íslenska samfélagsgerð því með þeim hætti stuðla lögin að því markmiði sem listamannalaunum er ætlað: Að efla listsköpun í landinu. Líkt og fram kemur í frumvarpinu eru þær breytingar sem lagðar eru til í samræmi við stefnu stjórnvalda. Sú stefna birtist í sáttmála stjórnarflokkanna um ríkisstjórnarsamstarf, þ.e. að vinna að því að styrkja faglega starfslauna- og verkefnasjóði listamanna. Í því felst sérstök áhersla á að starfslaunin tryggi betur afkomu þeirra sem starfa við listir og skapandi greinar. BÍL ítrekar því stuðning sinn við þær breytingar sem lagðar eru til í drögunum. Þær eru mikilvægar til að auka veg listsköpunar í landinu, bæta hag þeirra sem leggja listina fyrir sig og góð fjárfesting fyrir þjóðina. Tillögur mennta- og viðskiptaráðherra að breytingum á lögum um listamannalaun munu ótvírætt og eindregið efla listsköpun í landinu og verða því vonandi að lögum eins fljótt og auðið er. Hroðvirknisleg vinnubrögð Viðskiptaráðs Í samráðsgátt stjórnarráðsins vegna framangreinds frumvarps er reyndar að finna eina umsögn sem stingur í stúf við þau vönduðu vinnubrögð sem einkenna frumvarp ráðherra. Það er umsögn Viðskiptaráðs. Ekki verður hjá því komist að benda á nokkur atriði vegna hennar. Í fyrsta lagi skal þess getið að í upphaflegri umsögn Viðskiptaráðs kom fram að útgjöld til menningarmála á Íslandi yrðu aukin um 70% ef áform ráðherra næðu fram að ganga. Þá fullyrðingu varð Viðskiptaráð að draga til baka og leiðrétta, enda er hún kolröng. Ef til vill verða slíkar leiðréttingar fleiri, ef önnur atriði í umsögn Viðskiptaráðs hafa verið jafn hroðvirknislega unnin. Hitt stendur eftir að Viðskiptaráð virðist ekki hafa treyst sér til að leiðrétta upphaflegu töluna sem sett var fram. Þá væri ágætt ef ráðið myndi taka fram hvort það sé að miða við hækkun í hlutfalli við menningarmál ein og sér samkvæmt vef Eurostat, eða menningarmál, afþreyingu og trúmál, samkvæmt sama vef. Af einhverjum ástæðum sér Viðskiptaráð nefnilega ekkert áhugavert við að notast við síðarnefnda viðmiðið í umsögn sinni, þótt flest öllum öðrum á Íslandi þyki það skakkt viðmið. Margir hafa bent á að tónninn í umsögn Viðskiptaráðs er á þá lund að ráðinu finnst hvorki mikilvægt að auka veg listsköpunar á Íslandi né bæta hag þeirra sem leggja listgreinar fyrir sig. Af þeim sökum er rétt að spyrja: Er þessi umsögn unnin með vitund og vilja stjórnar Viðskiptaráðs? Er það vilji stjórnarmanna Viðskiptaráðs að ráðast að grunni menningarstarfsemi hér á landi, afkomu listamanna? Menningarstarf hér á landi er aðdráttarafl þvert á listgreinar. Ferðamenn og erlendir sérfræðingar sem hingað koma sækja í listir. Menningin er andlit okkar út á við. Það er hróður hennar sem er borinn fram erlendis, hvort sem er á vegum Íslandsstofu, sendiráða landsins eða flugfélagsins sem á fulltrúa í framkvæmdastjórn Viðskiptaráðs. Að þessu hefði betur mátt huga áður en umsögn Viðskiptaráðs var send í samráðsgátt. Þvert á móti bendir hún til þess að Viðskiptaráð ætli sér að tala niður mikilvægi lista, þvert gegn hagsmunum stórra fyrirtækja á Íslandi, listamanna og þjóðarinnar allrar. Ég vil skora á stjórn Viðskiptaráðs að upplýsa hvort umrædd umsögn sé unnin með vitund og vilja stjórnarinnar og endurspegli þau gildi sem fyrirtækin sem stjórnarfólk stýrir hafa að leiðarljósi. Það er forvitnilegt fyrir okkur sem störfum við listir að vita hvað þeim fyrirtækjum sem skipa stjórn Viðskiptaráðs finnst um afkomu listamanna og afrakstur vinnu þeirra sem er menningarstarf hér á landi. Að lokum vil ég láta þess getið að menningin er ein mikilvægasta eign Íslands. Hún er lifandi brunnur gilda og sjálfsmyndar þjóðfélags og því að tilheyra arfleifð. Menning stuðlar að vellíðan, félagslegri samheldni og inngildingu. Menningargeirinn og skapandi greinar geta einnig örvað hagvöxt, skapað atvinnu og stuðlað að alþjóðlegum viðskiptum. Þetta eru reyndar ekki mín orð. Þetta er staðfærsla á þeirri afstöðu sem Eurostat virðist bera til menningar; umfjöllun á síðu tölfræðivefsins um hagtölur menningar. Þess væri óskandi að Viðskiptaráð hefði lagt jafn mikla vinnu í að lesa sér til um hvað þar kemur fram um menningu, og tileinkað sér sams konar viðhorf til hennar, áður en það lagði á sig þá fyrirhöfn að tína til tölur af vefnum til að níða skóinn af frumvarpi ráðherra. Umsögnin hefði þá síður orðið Viðskiptaráði til skammar. Höfundur er forseti Bandalags íslenskra listamanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Menning Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Alþingi Mest lesið Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Hvers vegna er ungbarnadauði lægstur á Íslandi? Þórður Þórkelsson Skoðun Skoðun Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Sjá meira
Menningar- og viðskiptaráðherra birti nýverið drög að frumvarpi um breytingar á lögum um listamannalaun í samráðsgátt stjórnarráðsins. Drögin fela í sér fyrstu efnislegu endurskoðunina á listamannalaunakerfinu frá setningu núgildandi laga árið 2009. Að mati Bandalags íslenskra listamanna, BÍL, er löngu tímabært að ráðast í slíkar breytingar sem fela í sér rökréttar og eðlilegar endurbætur á listamannalaunum. Það er enda eðlilegt að kerfið endurspegli á hverjum tíma íslenska samfélagsgerð því með þeim hætti stuðla lögin að því markmiði sem listamannalaunum er ætlað: Að efla listsköpun í landinu. Líkt og fram kemur í frumvarpinu eru þær breytingar sem lagðar eru til í samræmi við stefnu stjórnvalda. Sú stefna birtist í sáttmála stjórnarflokkanna um ríkisstjórnarsamstarf, þ.e. að vinna að því að styrkja faglega starfslauna- og verkefnasjóði listamanna. Í því felst sérstök áhersla á að starfslaunin tryggi betur afkomu þeirra sem starfa við listir og skapandi greinar. BÍL ítrekar því stuðning sinn við þær breytingar sem lagðar eru til í drögunum. Þær eru mikilvægar til að auka veg listsköpunar í landinu, bæta hag þeirra sem leggja listina fyrir sig og góð fjárfesting fyrir þjóðina. Tillögur mennta- og viðskiptaráðherra að breytingum á lögum um listamannalaun munu ótvírætt og eindregið efla listsköpun í landinu og verða því vonandi að lögum eins fljótt og auðið er. Hroðvirknisleg vinnubrögð Viðskiptaráðs Í samráðsgátt stjórnarráðsins vegna framangreinds frumvarps er reyndar að finna eina umsögn sem stingur í stúf við þau vönduðu vinnubrögð sem einkenna frumvarp ráðherra. Það er umsögn Viðskiptaráðs. Ekki verður hjá því komist að benda á nokkur atriði vegna hennar. Í fyrsta lagi skal þess getið að í upphaflegri umsögn Viðskiptaráðs kom fram að útgjöld til menningarmála á Íslandi yrðu aukin um 70% ef áform ráðherra næðu fram að ganga. Þá fullyrðingu varð Viðskiptaráð að draga til baka og leiðrétta, enda er hún kolröng. Ef til vill verða slíkar leiðréttingar fleiri, ef önnur atriði í umsögn Viðskiptaráðs hafa verið jafn hroðvirknislega unnin. Hitt stendur eftir að Viðskiptaráð virðist ekki hafa treyst sér til að leiðrétta upphaflegu töluna sem sett var fram. Þá væri ágætt ef ráðið myndi taka fram hvort það sé að miða við hækkun í hlutfalli við menningarmál ein og sér samkvæmt vef Eurostat, eða menningarmál, afþreyingu og trúmál, samkvæmt sama vef. Af einhverjum ástæðum sér Viðskiptaráð nefnilega ekkert áhugavert við að notast við síðarnefnda viðmiðið í umsögn sinni, þótt flest öllum öðrum á Íslandi þyki það skakkt viðmið. Margir hafa bent á að tónninn í umsögn Viðskiptaráðs er á þá lund að ráðinu finnst hvorki mikilvægt að auka veg listsköpunar á Íslandi né bæta hag þeirra sem leggja listgreinar fyrir sig. Af þeim sökum er rétt að spyrja: Er þessi umsögn unnin með vitund og vilja stjórnar Viðskiptaráðs? Er það vilji stjórnarmanna Viðskiptaráðs að ráðast að grunni menningarstarfsemi hér á landi, afkomu listamanna? Menningarstarf hér á landi er aðdráttarafl þvert á listgreinar. Ferðamenn og erlendir sérfræðingar sem hingað koma sækja í listir. Menningin er andlit okkar út á við. Það er hróður hennar sem er borinn fram erlendis, hvort sem er á vegum Íslandsstofu, sendiráða landsins eða flugfélagsins sem á fulltrúa í framkvæmdastjórn Viðskiptaráðs. Að þessu hefði betur mátt huga áður en umsögn Viðskiptaráðs var send í samráðsgátt. Þvert á móti bendir hún til þess að Viðskiptaráð ætli sér að tala niður mikilvægi lista, þvert gegn hagsmunum stórra fyrirtækja á Íslandi, listamanna og þjóðarinnar allrar. Ég vil skora á stjórn Viðskiptaráðs að upplýsa hvort umrædd umsögn sé unnin með vitund og vilja stjórnarinnar og endurspegli þau gildi sem fyrirtækin sem stjórnarfólk stýrir hafa að leiðarljósi. Það er forvitnilegt fyrir okkur sem störfum við listir að vita hvað þeim fyrirtækjum sem skipa stjórn Viðskiptaráðs finnst um afkomu listamanna og afrakstur vinnu þeirra sem er menningarstarf hér á landi. Að lokum vil ég láta þess getið að menningin er ein mikilvægasta eign Íslands. Hún er lifandi brunnur gilda og sjálfsmyndar þjóðfélags og því að tilheyra arfleifð. Menning stuðlar að vellíðan, félagslegri samheldni og inngildingu. Menningargeirinn og skapandi greinar geta einnig örvað hagvöxt, skapað atvinnu og stuðlað að alþjóðlegum viðskiptum. Þetta eru reyndar ekki mín orð. Þetta er staðfærsla á þeirri afstöðu sem Eurostat virðist bera til menningar; umfjöllun á síðu tölfræðivefsins um hagtölur menningar. Þess væri óskandi að Viðskiptaráð hefði lagt jafn mikla vinnu í að lesa sér til um hvað þar kemur fram um menningu, og tileinkað sér sams konar viðhorf til hennar, áður en það lagði á sig þá fyrirhöfn að tína til tölur af vefnum til að níða skóinn af frumvarpi ráðherra. Umsögnin hefði þá síður orðið Viðskiptaráði til skammar. Höfundur er forseti Bandalags íslenskra listamanna.
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun