Markaðstorg með raforku spretta upp Kjartan Kjartansson skrifar 15. apríl 2024 13:00 Ætlun Vonarskarðs er að halda vikuleg uppboð á rafmagni. Raforkumarkaðurinn hefur fram að þessu einkennst af árlegum risauppboðum. Vísir/Vilhelm Fyrsta íslenska raforkukauphöllin hefur starfsemi sína í dag. Landsvirkjun, langumsvifamesti aðilinn á raforkumarkaði, er ekki þátttakandi í kauphöllinni eins og sakir standa. Dótturfélag Landsnets opnar einnig uppboðsmarkað á næstu vikum. Níu af tíu raforkufyrirtækjum sem hafa leyfi til þess að taka þátt í reglulegum markaði með rafmagn á Ísland eiga í samvinnu við nýju kauphöllina. Aðeins Landsvirkjun stendur utan hennar en það er rakið til skerðingar á afhendingu orku sem fyrirtækið þarf nú að grípa til vegna slæmrar vatnsstöðu á hálendinu. Fyrirtækið Vonarskarð ehf. stendur að raforkukauphöllinni. Það er í eigu Björgvins Skúla Sigurðssonar, fyrrverandi framkvæmdastjóra hjá Landsvirkjun, og Kristínar Friðgeirsdóttur. Björgvin var framkvæmdastjóri markaðs- og viðskiptaþróunarsviðs Landsvirkjunar frá 2013 til 2017. Félagið vakti nokkra athygli í fyrra þegar það stóð fyrir fyrsta sameiginlega söluferli allra fyrirtækja á heildsölumarkaði með rafmagn. Slík viðskipti höfðu áður farið í gegnum orkufyrirtækin sjálf. Landsvirkjun, langstærsti söluaðilinn á heildsölumarkaðinum, fól Vonarskarði að sjá um söluferli fyrir sig eitt skipti, haustið 2022. Raforkueftirlit Orkustofnunar hóf rannsókn á Vonarskarði eftir söluferlið og fréttaflutning af því síðasta sumar. Hún beindist að því hvort að starfsemi þess væri þess eðlis að hún krefðist raforkuviðskiptaleyfis. Björgvin segir í samtali við Vísi að rannsóknin hafi tekið fimm mánuði og tafið stofnun kauphallarinnar. Niðurstaðan hafi verið að Vonarskarð hefði ekki þurft frekari leyfi fyrir söluferlinu. Vonarskarð fékk leyfi frá umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytinu til reksturs raforkumarkaðar í desember. Björgvin Skúli Sigurðsson, framkvæmdastjóri Vonarskarðs sem rekur raforkukauphöll. Landsvirkjun endurskoðar stöðuna þegar vorar Björgvin segir að sameiginlega söluferlið í fyrra hafi verið nokkurs konar generalprufa fyrir kauphöllina sem hafi gengið fullkomlega upp. „Núna er þetta orðið þannig að það er verið að opna formlegan vettvang sem verður starfandi til að byrja með næstu mánuðina en svo náttúrulega þróum við hann áfram,“ segir hann. Ætlunin er að halda vikuleg uppboð á rafmagni í nýju kauphöllinni. Það er verulega breyting á markaði sem hefur að miklu leyti snúist um árlegt söluferli Landsvirkjunar. Björgvin segist vonast til þess að sá risi á markaðinum byrji að taka þátt í kauphöllinni jafnvel strax í næsta mánuði. Ragnhildur Sverrisdóttir, upplýsingafulltrúi Landsvirkjunar, segir fyrirtækið halda að sér höndum á meðan það er ekki aflögufært um raforku. Mögulega þátttaka í raforkukauphöll verði endurskoðuð þegar vatnsbúskapurinn tekur við sér ef ástæða þykir til. Það gæti gerist í maí eða júní. Ragnhildur Sverrisdóttir, upplýsingafulltrúi Landsvirkjunar. Segir fyrirkomulagið geta sparað opinberum aðilum milljónir Raforkuviðskiptaleyfi kauphallarinnar þýðir að opinber fyrirtæki, sem hafa skyldu til þess að bjóða út raforkukaup sín, geta nýtt sér þjónustu hennar í stað þess að bjóða kaupin út. „Það getur sparað opinberum fyrirtækjum einhverjar milljónir á ári,“ segir Björgvin. Kauphöllin hefur tekjur sínar af þátttökugjaldi sem orkufyrirtækin greiða fyrir aðgang að markaðinum. „Keppnin hjá Vonarskarði hefur verið að gera þetta eins ódýrt eins og mögulegt er en þó þannig að þetta virki fyrir alla,“ segir Björgvin. Dótturfélag Landsnets með eigin markaðstorg á næstu vikum Vonarskarð situr ekki lengi eitt að uppboðsmarkaði með rafmagn. Elma, dóttufélag Landsnets, er einnig tilbúið með uppboðsmarkað fyrir raforkusamninga til lengri tíma. Félagið fékk viðskiptaleyfi til reksturs raforkumarkaðar á sama tíma og Vonarskarð. Katrín Olga Jóhannesdóttir, framkvæmdastjóri Elmu, segir unnið að gerð samstarfssamninga við orkufyrirtæki og stefnt sé að því að að halda fyrsta uppboðið innan örfárra vikna. Viðskipti á langtímasamningamarkaðinum fara fram á milli aðila á rafrænu markaðstorgi þar sem Elma kemur viðskiptunum á með sjálfvirkum hætti. Öðru máli gegnir um fyrirhugaðan uppboðsmarkað með svonefndar skammtímavörur, kaup á rafmagni innan dags eða með skömmum fyrirvara. Katrín Olga Jóhannesdóttir, framkvæmdastjóri Elmu. Katrín Olga segir að flóknara mál sé að koma skammtímamarkaðinum á koppinn. Á þeim markaði sé Elma svonefndur miðlægur mótaðili í viðskiptunum líkt og kauphöllin er á fjármálamarkaði. Enn sé unnið að því að velja samstarfsaðila og móta reglur. „Því skiptir máli að leikreglurnar séu eins skýrar á þessu markaðstorgi og þau eru á markaðstorgi með fjármálagjörninga. Þess vegna er þetta kannski flóknara og tekur lengri tíma,“ segir framkvæmdastjóri Elmu en stefnt er að því að skammtímamarkaðurinn fari af stað í kringum næstu áramót. Spurð að því hvort að nóg pláss sé fyrir tvo viðskiptavettvanga fyrir raforku á Íslandi segir Katrín Olga að það verði að koma í ljós. „Það voru tveir aðilar sem fengu leyfi og við bara vinnum eftir því. Það er bara mjög eðlilegt að það sé unnið eftir því umhverfi sem okkur er skaffað,“ segir hún. Orkumál Landsvirkjun Mest lesið Seðlabankinn hafi ekki önnur úrræði en að lækka vexti Viðskipti innlent Litlu fyrirtækin: Upplifa sjálfbærni sem aukavinnu og vesen Atvinnulíf Tónleikastöðum fækkar: „Þetta er bara sorgleg þróun“ Viðskipti innlent Temu kaupin geti hæglega orðið að fíkn Neytendur Verðstríð að hefjast á matvörumarkaði Neytendur Susan Wojcicki er látin Viðskipti erlent Spá áframhaldandi óbreyttum stýrivöxtum í næstu viku Viðskipti innlent Google leiðin: Fjögur atvinnuviðtöl yfirdrifið nóg Atvinnulíf „Allt að því galið“ að taka ekki þátt í séreignarsparnaði Viðskipti innlent Ummæli Trump vekja áhyggjur af sjálfstæði seðlabanka Viðskipti erlent Fleiri fréttir Seðlabankinn hafi ekki önnur úrræði en að lækka vexti Tónleikastöðum fækkar: „Þetta er bara sorgleg þróun“ Spá áframhaldandi óbreyttum stýrivöxtum í næstu viku Tryggja sér 650 milljóna króna fjármögnun „Allt að því galið“ að taka ekki þátt í séreignarsparnaði Þórhallur ráðinn fjármálastjóri SORPU Ætla að lækka verð með ungverskum tannlæknum Hefja sölu áfengis á næstu tveimur vikum Atvinnuleysi mest á Suðurnesjum og minnst á Norðurlandi vestra Afnám tolla myndi gera út af við íslenskan landbúnað Bjóða upp á langlægsta verðið en samkeppnisaðilar óttast ekkert Upplifunin verði eins og að fara í búð í útlöndum Kominn tími til að Hopp og Zolo fái samkeppni Evrópska rafhlaupahjólaleigan Bolt opnar á Íslandi í dag Stórt skref stigið í yfirtöku JBT á Marel Klara nýr forstöðumaður hjá RSV „Komin í hóp fullorðnu félaganna“ Play mætt á aðalmarkað Kauphallar Meiri harka í framkvæmdum en áður og fleiri mál fyrir dóm Stefnir í helmingshækkun fasteignaskatta á atvinnuhúsnæði Allt að 43 prósent lægra matvöruverð án tolla Ein og hálf milljón í sekt vegna leyfislausrar Airbnb útleigu Gjaldþrotið nam 780 milljónum króna Stefna að því að opna Starbucks á fyrri hluta næsta árs Frá Bjarna Benediktssyni til Bestseller Play í Kauphöllina Skemmtistaðurinn 22 opnaður á nýjan leik Starbucks kemur til Íslands Starbucks opnar á Íslandi Á von á nokkrum tilboðum í næstu viku Sjá meira
Níu af tíu raforkufyrirtækjum sem hafa leyfi til þess að taka þátt í reglulegum markaði með rafmagn á Ísland eiga í samvinnu við nýju kauphöllina. Aðeins Landsvirkjun stendur utan hennar en það er rakið til skerðingar á afhendingu orku sem fyrirtækið þarf nú að grípa til vegna slæmrar vatnsstöðu á hálendinu. Fyrirtækið Vonarskarð ehf. stendur að raforkukauphöllinni. Það er í eigu Björgvins Skúla Sigurðssonar, fyrrverandi framkvæmdastjóra hjá Landsvirkjun, og Kristínar Friðgeirsdóttur. Björgvin var framkvæmdastjóri markaðs- og viðskiptaþróunarsviðs Landsvirkjunar frá 2013 til 2017. Félagið vakti nokkra athygli í fyrra þegar það stóð fyrir fyrsta sameiginlega söluferli allra fyrirtækja á heildsölumarkaði með rafmagn. Slík viðskipti höfðu áður farið í gegnum orkufyrirtækin sjálf. Landsvirkjun, langstærsti söluaðilinn á heildsölumarkaðinum, fól Vonarskarði að sjá um söluferli fyrir sig eitt skipti, haustið 2022. Raforkueftirlit Orkustofnunar hóf rannsókn á Vonarskarði eftir söluferlið og fréttaflutning af því síðasta sumar. Hún beindist að því hvort að starfsemi þess væri þess eðlis að hún krefðist raforkuviðskiptaleyfis. Björgvin segir í samtali við Vísi að rannsóknin hafi tekið fimm mánuði og tafið stofnun kauphallarinnar. Niðurstaðan hafi verið að Vonarskarð hefði ekki þurft frekari leyfi fyrir söluferlinu. Vonarskarð fékk leyfi frá umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytinu til reksturs raforkumarkaðar í desember. Björgvin Skúli Sigurðsson, framkvæmdastjóri Vonarskarðs sem rekur raforkukauphöll. Landsvirkjun endurskoðar stöðuna þegar vorar Björgvin segir að sameiginlega söluferlið í fyrra hafi verið nokkurs konar generalprufa fyrir kauphöllina sem hafi gengið fullkomlega upp. „Núna er þetta orðið þannig að það er verið að opna formlegan vettvang sem verður starfandi til að byrja með næstu mánuðina en svo náttúrulega þróum við hann áfram,“ segir hann. Ætlunin er að halda vikuleg uppboð á rafmagni í nýju kauphöllinni. Það er verulega breyting á markaði sem hefur að miklu leyti snúist um árlegt söluferli Landsvirkjunar. Björgvin segist vonast til þess að sá risi á markaðinum byrji að taka þátt í kauphöllinni jafnvel strax í næsta mánuði. Ragnhildur Sverrisdóttir, upplýsingafulltrúi Landsvirkjunar, segir fyrirtækið halda að sér höndum á meðan það er ekki aflögufært um raforku. Mögulega þátttaka í raforkukauphöll verði endurskoðuð þegar vatnsbúskapurinn tekur við sér ef ástæða þykir til. Það gæti gerist í maí eða júní. Ragnhildur Sverrisdóttir, upplýsingafulltrúi Landsvirkjunar. Segir fyrirkomulagið geta sparað opinberum aðilum milljónir Raforkuviðskiptaleyfi kauphallarinnar þýðir að opinber fyrirtæki, sem hafa skyldu til þess að bjóða út raforkukaup sín, geta nýtt sér þjónustu hennar í stað þess að bjóða kaupin út. „Það getur sparað opinberum fyrirtækjum einhverjar milljónir á ári,“ segir Björgvin. Kauphöllin hefur tekjur sínar af þátttökugjaldi sem orkufyrirtækin greiða fyrir aðgang að markaðinum. „Keppnin hjá Vonarskarði hefur verið að gera þetta eins ódýrt eins og mögulegt er en þó þannig að þetta virki fyrir alla,“ segir Björgvin. Dótturfélag Landsnets með eigin markaðstorg á næstu vikum Vonarskarð situr ekki lengi eitt að uppboðsmarkaði með rafmagn. Elma, dóttufélag Landsnets, er einnig tilbúið með uppboðsmarkað fyrir raforkusamninga til lengri tíma. Félagið fékk viðskiptaleyfi til reksturs raforkumarkaðar á sama tíma og Vonarskarð. Katrín Olga Jóhannesdóttir, framkvæmdastjóri Elmu, segir unnið að gerð samstarfssamninga við orkufyrirtæki og stefnt sé að því að að halda fyrsta uppboðið innan örfárra vikna. Viðskipti á langtímasamningamarkaðinum fara fram á milli aðila á rafrænu markaðstorgi þar sem Elma kemur viðskiptunum á með sjálfvirkum hætti. Öðru máli gegnir um fyrirhugaðan uppboðsmarkað með svonefndar skammtímavörur, kaup á rafmagni innan dags eða með skömmum fyrirvara. Katrín Olga Jóhannesdóttir, framkvæmdastjóri Elmu. Katrín Olga segir að flóknara mál sé að koma skammtímamarkaðinum á koppinn. Á þeim markaði sé Elma svonefndur miðlægur mótaðili í viðskiptunum líkt og kauphöllin er á fjármálamarkaði. Enn sé unnið að því að velja samstarfsaðila og móta reglur. „Því skiptir máli að leikreglurnar séu eins skýrar á þessu markaðstorgi og þau eru á markaðstorgi með fjármálagjörninga. Þess vegna er þetta kannski flóknara og tekur lengri tíma,“ segir framkvæmdastjóri Elmu en stefnt er að því að skammtímamarkaðurinn fari af stað í kringum næstu áramót. Spurð að því hvort að nóg pláss sé fyrir tvo viðskiptavettvanga fyrir raforku á Íslandi segir Katrín Olga að það verði að koma í ljós. „Það voru tveir aðilar sem fengu leyfi og við bara vinnum eftir því. Það er bara mjög eðlilegt að það sé unnið eftir því umhverfi sem okkur er skaffað,“ segir hún.
Orkumál Landsvirkjun Mest lesið Seðlabankinn hafi ekki önnur úrræði en að lækka vexti Viðskipti innlent Litlu fyrirtækin: Upplifa sjálfbærni sem aukavinnu og vesen Atvinnulíf Tónleikastöðum fækkar: „Þetta er bara sorgleg þróun“ Viðskipti innlent Temu kaupin geti hæglega orðið að fíkn Neytendur Verðstríð að hefjast á matvörumarkaði Neytendur Susan Wojcicki er látin Viðskipti erlent Spá áframhaldandi óbreyttum stýrivöxtum í næstu viku Viðskipti innlent Google leiðin: Fjögur atvinnuviðtöl yfirdrifið nóg Atvinnulíf „Allt að því galið“ að taka ekki þátt í séreignarsparnaði Viðskipti innlent Ummæli Trump vekja áhyggjur af sjálfstæði seðlabanka Viðskipti erlent Fleiri fréttir Seðlabankinn hafi ekki önnur úrræði en að lækka vexti Tónleikastöðum fækkar: „Þetta er bara sorgleg þróun“ Spá áframhaldandi óbreyttum stýrivöxtum í næstu viku Tryggja sér 650 milljóna króna fjármögnun „Allt að því galið“ að taka ekki þátt í séreignarsparnaði Þórhallur ráðinn fjármálastjóri SORPU Ætla að lækka verð með ungverskum tannlæknum Hefja sölu áfengis á næstu tveimur vikum Atvinnuleysi mest á Suðurnesjum og minnst á Norðurlandi vestra Afnám tolla myndi gera út af við íslenskan landbúnað Bjóða upp á langlægsta verðið en samkeppnisaðilar óttast ekkert Upplifunin verði eins og að fara í búð í útlöndum Kominn tími til að Hopp og Zolo fái samkeppni Evrópska rafhlaupahjólaleigan Bolt opnar á Íslandi í dag Stórt skref stigið í yfirtöku JBT á Marel Klara nýr forstöðumaður hjá RSV „Komin í hóp fullorðnu félaganna“ Play mætt á aðalmarkað Kauphallar Meiri harka í framkvæmdum en áður og fleiri mál fyrir dóm Stefnir í helmingshækkun fasteignaskatta á atvinnuhúsnæði Allt að 43 prósent lægra matvöruverð án tolla Ein og hálf milljón í sekt vegna leyfislausrar Airbnb útleigu Gjaldþrotið nam 780 milljónum króna Stefna að því að opna Starbucks á fyrri hluta næsta árs Frá Bjarna Benediktssyni til Bestseller Play í Kauphöllina Skemmtistaðurinn 22 opnaður á nýjan leik Starbucks kemur til Íslands Starbucks opnar á Íslandi Á von á nokkrum tilboðum í næstu viku Sjá meira