Kæri Jón Kaldal Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar 27. júní 2024 16:00 Jón Kaldal skrifar skoðanagrein í gær, þar sem hann fagnar því að frumvarp um lagareldi hafi ekki náð fram að ganga. Það er skiljanlegt að Jón, talsmaður Íslenska náttúruverndarsjóðsins, sé gagnrýninn á lagareldisfrumvarpið. Náttúruverndarsamtök spila mikilvægt hlutverk sem lýtur helst að því að veita aðhald og gagnrýna - ýta nálinni í rétta átt. Það er svo annars konar ábyrgð að vera kjörinn fulltrúi eða embættismaður og standa frammi fyrir viðamiklu verkefni sem lýtur að því að setja lagaramma utan um það ófremdarástand sem hefur ríkt í atvinnugreininni. VG var vissulega í ríkisstjórn þegar fiskeldisfrumvarpið, sem þáverandi sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra Kristján Þór Júlíusson lagði fram, náði fram að ganga. Það var lagt upp með það að lögin yrðu endurskoðuð að fimm árum liðnum. Matvælaráðherra VG tók frumkvæði að því að styrkja faglegar stoðir lagareldis með skýrslu BCG og stefnumótun, vinna sem hefur m.a. undirstrikað mikilvægi vandaðrar stjórnsýslu og sátt við náttúruna. Starfsfólk ráðuneytisins hefur síðan unnið ómælda vinnu við frumvarpið og þurft að sitja undir ómálefnalegri gagnrýni fyrir vikið. Það sem fylgir því að vera í embætti, hvort sem það er þingmaður eða innan ráðuneytis, er að vinna innan ákveðinna ramma sem krefst þess að finna málamiðlanir milli ólíkra sjónarmiða, finna leiðir til að ná markmiðunum. Það er mikilvægt að halda því til haga að þrátt fyrir allt, þá er líka ýmislegt sem hægt er að vera sammála um. Við Jón erum nefnilega sammála um margt. Við erum til dæmis sammála um að það sé nauðsynlegt að hverfa frá frjóum laxi í sjókvíum og að eldið verði í lokuðum kvíum. Frumvarpið innleiðir hvatakerfi sem ýta greininni í átt að því að framleiða ófrjóan lax og nýta lokaðar kvíar. Í meðferð nefndarinnar á frumvarpinu var það sérstaklega skoðað hvort raunhæft væri að setja sólarlagsákvæði um frjóan fisk í opnum kvíum. Tæknin er á fleygiferð og ég er viss um að innan fárra ára verður það raunhæft að setja slíkt ákvæði. Annað sem við Jón erum sammála um er mikilvægi þess að huga að velferð dýra. Við erum sammála um að ástandið er ekki boðlegt, afföllin eru of há. Það er mjög áhugavert að Jón nefni Noreg í samhengi affalla innan sjókvíeldis, því þrátt fyrir að vísindamenn hafi vissulega óskað eftir því að norsk stjórnvöld skikki norsk eldisfyrirtæki til að koma afföllum undir 5% á ári (10% á kynslóð), þá eru Norðmenn einmitt ekki með viðurlög vegna affalla, þar sem framleiðsluheimildir eru skertar ef afföll fara yfir ákveðið mark líkt og kveðið var á um í frumvarpinu. Það er því skrítið að hampa Noregi fyrir það. Eru 20% afföll á kynslóð, eða 10% á ársgrundvelli, hátt? Já, það er of hátt. Hins vegar er hugmyndin sú að markmiðið sé hvati fyrir fyrirtækin í áttina að 10% markmiðinu, enda eru líka hvatar fyrir fyrirtæki þar sem afföllin eru undir 10%. Friðun fjarða fyrir sjókvíaeldi er annað sem við Jón hljótum að vera sammála um. Það er mikilvægt að vernda viðkvæm náttúrusvæði og tryggja að sjókvíaeldi hafi ekki neikvæð áhrif á þessi svæði. Smitvarnarsvæði eru loks eitthvað sem dregur rekstaraðila til ábyrgðar og gerir það að verkum að sjúkdómar og sníkjudýr berist ekki auðveldlega milli eldisstöðva. Þetta er mikilvægt skref í átt að betri heilsu eldisdýra og að minnka áhættuna fyrir villta laxastofna. Eftirlit með hlutfalli kynþroska fiska er líka eitthvað sem ekki er gert í samanburðarlöndum okkar og er mikilvægt að halda kynþroska í lágmarki. En ég er líklega að tala fyrir daufum eyrum hér. Og ég skil það – það er ekki hlutverk Jóns að sjá jákvæðar hliðar frumvarpsins og ég skil og ber virðingu fyrir hans hlutverki að vera gagnrýninn. Þrátt fyrir að ég sýni Jóni skilning hvað þetta varðar, vil ég leggja áherslu á að VG hefur unnið hörðum höndum að því að bæta umhverfis- og dýravelferðarmál tengd sjókvíaeldi, og mun alltaf berjast fyrir náttúruvernd og vernd lífríkis Íslands. Mikið af vandamálunum eru arfur frá fyrri stefnumótun (og skort þar á) sem við höfum verið að vinna að breyta með því að meðal annars undirbyggja faglegan grunn lagastoðarinnar. Það að benda á þetta lagalega tómarúm er ekki að skorast undan ábyrgð, en það er heldur ekki að taka ábyrgð að láta sér fallast hendur og gera ekki neitt þegar hin fullkomna lausn er ekki í augsýn. Að því leiti þykir mér það sérstakt að kalla það áfangasigur að frumvarpið náði ekki fram að ganga. Það er líklega sama hvernig frumvarpið hefði komið út úr nefnd að hans mati, þar sem niðurstaðan hefði ekki verið að banna sjókvíaeldi. Ég þakka þó Jóni fyrir hans umsagnir og vinnu og tek gjarnan samtalið og efast reyndar ekki um að við munum fá fleiri tækifæri til að ræða þessi mál, en frábið mér þó frekara samtal á vettvangi skoðana á Vísi. Höfundur er þingmaður VG og nefndarmaður í Atvinnuveganefnd. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fiskeldi Alþingi Umhverfismál Vinstri græn Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Þetta er tómarúmið ykkar Eva Dögg Jón Kaldal Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun HSÍ er okkur öllum til skammar Björn B. Björnsson Skoðun Kæri Jón Kaldal Eva Dögg Davíðsdóttir Skoðun Er óverðtryggða lánið að ganga frá fjölskyldunni? Alma Björk Ástþórsdóttir Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason Skoðun Halldór 29.06.2024 Halldór Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson Skoðun Ógreindir víkingar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Nýr tækniskóli rís við Flensborgarhöfn í Hafnarfirði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Úr samkeppni í einokun? Sigríður Margrét Oddsdóttir,Anna Hrefna Ingimundarsdóttir skrifar Skoðun Að mála sig út í horn Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Verst fyrir fámennustu ríkin Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað getum við tekið á móti mörgum? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Yazan, Kant og siðleg breytni á Íslandi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Dauðinn og skattarnir skrifar Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hvers vegna getur ein greiðsla á ári frá TR verið góður kostur? Sigurjón Skúlason skrifar Skoðun Í gíslingu Ríkislögmanns, samtryggingar og spillingar Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Þegar andi Mussolini svífur yfir vötnunum og titlar verða langir Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Af málathöfnum Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Etanól í glansumbúðum Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Skoðun Kæri Jón Kaldal Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Fölsk vernd fæðingarorlofslaga fyrir verðandi feður? Erna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Gaza - hvað getum við gert? Guðrún María Jónsdóttir,Hulda María Einarsdóttir,Sunna Snædal,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Palestína og Vestur-Sahara – Tvær vonlausar aðskilnaðarhreyfingar Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Græn svæði Rúna Sif Stefánsdóttir skrifar Skoðun HSÍ er okkur öllum til skammar Björn B. Björnsson skrifar Skoðun Stór skref í átt að réttlæti Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Ógreindir víkingar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisátak Reykjavíkur á fullu skriði Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til Ásmundar Einars barnamálaráðherra Brynjar Bragi Einarsson skrifar Skoðun Sjókvíeldi: aðför gegn náttúrunni Daníel Þröstur Pálsson skrifar Skoðun Þarf heppni til að fæðingarorlof með fjölbura gangi upp? Margrét Finney Jónsdóttir skrifar Skoðun Árangursríkur þingvetur skilar samfélaginu í rétta átt Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun 100 ára afmæli lýðveldisins Íslands Margrét Tryggvadóttir skrifar Skoðun Skerðingargildra eldra fólks Viðar Eggertsson skrifar Skoðun Þetta er tómarúmið ykkar Eva Dögg Jón Kaldal skrifar Sjá meira
Jón Kaldal skrifar skoðanagrein í gær, þar sem hann fagnar því að frumvarp um lagareldi hafi ekki náð fram að ganga. Það er skiljanlegt að Jón, talsmaður Íslenska náttúruverndarsjóðsins, sé gagnrýninn á lagareldisfrumvarpið. Náttúruverndarsamtök spila mikilvægt hlutverk sem lýtur helst að því að veita aðhald og gagnrýna - ýta nálinni í rétta átt. Það er svo annars konar ábyrgð að vera kjörinn fulltrúi eða embættismaður og standa frammi fyrir viðamiklu verkefni sem lýtur að því að setja lagaramma utan um það ófremdarástand sem hefur ríkt í atvinnugreininni. VG var vissulega í ríkisstjórn þegar fiskeldisfrumvarpið, sem þáverandi sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra Kristján Þór Júlíusson lagði fram, náði fram að ganga. Það var lagt upp með það að lögin yrðu endurskoðuð að fimm árum liðnum. Matvælaráðherra VG tók frumkvæði að því að styrkja faglegar stoðir lagareldis með skýrslu BCG og stefnumótun, vinna sem hefur m.a. undirstrikað mikilvægi vandaðrar stjórnsýslu og sátt við náttúruna. Starfsfólk ráðuneytisins hefur síðan unnið ómælda vinnu við frumvarpið og þurft að sitja undir ómálefnalegri gagnrýni fyrir vikið. Það sem fylgir því að vera í embætti, hvort sem það er þingmaður eða innan ráðuneytis, er að vinna innan ákveðinna ramma sem krefst þess að finna málamiðlanir milli ólíkra sjónarmiða, finna leiðir til að ná markmiðunum. Það er mikilvægt að halda því til haga að þrátt fyrir allt, þá er líka ýmislegt sem hægt er að vera sammála um. Við Jón erum nefnilega sammála um margt. Við erum til dæmis sammála um að það sé nauðsynlegt að hverfa frá frjóum laxi í sjókvíum og að eldið verði í lokuðum kvíum. Frumvarpið innleiðir hvatakerfi sem ýta greininni í átt að því að framleiða ófrjóan lax og nýta lokaðar kvíar. Í meðferð nefndarinnar á frumvarpinu var það sérstaklega skoðað hvort raunhæft væri að setja sólarlagsákvæði um frjóan fisk í opnum kvíum. Tæknin er á fleygiferð og ég er viss um að innan fárra ára verður það raunhæft að setja slíkt ákvæði. Annað sem við Jón erum sammála um er mikilvægi þess að huga að velferð dýra. Við erum sammála um að ástandið er ekki boðlegt, afföllin eru of há. Það er mjög áhugavert að Jón nefni Noreg í samhengi affalla innan sjókvíeldis, því þrátt fyrir að vísindamenn hafi vissulega óskað eftir því að norsk stjórnvöld skikki norsk eldisfyrirtæki til að koma afföllum undir 5% á ári (10% á kynslóð), þá eru Norðmenn einmitt ekki með viðurlög vegna affalla, þar sem framleiðsluheimildir eru skertar ef afföll fara yfir ákveðið mark líkt og kveðið var á um í frumvarpinu. Það er því skrítið að hampa Noregi fyrir það. Eru 20% afföll á kynslóð, eða 10% á ársgrundvelli, hátt? Já, það er of hátt. Hins vegar er hugmyndin sú að markmiðið sé hvati fyrir fyrirtækin í áttina að 10% markmiðinu, enda eru líka hvatar fyrir fyrirtæki þar sem afföllin eru undir 10%. Friðun fjarða fyrir sjókvíaeldi er annað sem við Jón hljótum að vera sammála um. Það er mikilvægt að vernda viðkvæm náttúrusvæði og tryggja að sjókvíaeldi hafi ekki neikvæð áhrif á þessi svæði. Smitvarnarsvæði eru loks eitthvað sem dregur rekstaraðila til ábyrgðar og gerir það að verkum að sjúkdómar og sníkjudýr berist ekki auðveldlega milli eldisstöðva. Þetta er mikilvægt skref í átt að betri heilsu eldisdýra og að minnka áhættuna fyrir villta laxastofna. Eftirlit með hlutfalli kynþroska fiska er líka eitthvað sem ekki er gert í samanburðarlöndum okkar og er mikilvægt að halda kynþroska í lágmarki. En ég er líklega að tala fyrir daufum eyrum hér. Og ég skil það – það er ekki hlutverk Jóns að sjá jákvæðar hliðar frumvarpsins og ég skil og ber virðingu fyrir hans hlutverki að vera gagnrýninn. Þrátt fyrir að ég sýni Jóni skilning hvað þetta varðar, vil ég leggja áherslu á að VG hefur unnið hörðum höndum að því að bæta umhverfis- og dýravelferðarmál tengd sjókvíaeldi, og mun alltaf berjast fyrir náttúruvernd og vernd lífríkis Íslands. Mikið af vandamálunum eru arfur frá fyrri stefnumótun (og skort þar á) sem við höfum verið að vinna að breyta með því að meðal annars undirbyggja faglegan grunn lagastoðarinnar. Það að benda á þetta lagalega tómarúm er ekki að skorast undan ábyrgð, en það er heldur ekki að taka ábyrgð að láta sér fallast hendur og gera ekki neitt þegar hin fullkomna lausn er ekki í augsýn. Að því leiti þykir mér það sérstakt að kalla það áfangasigur að frumvarpið náði ekki fram að ganga. Það er líklega sama hvernig frumvarpið hefði komið út úr nefnd að hans mati, þar sem niðurstaðan hefði ekki verið að banna sjókvíaeldi. Ég þakka þó Jóni fyrir hans umsagnir og vinnu og tek gjarnan samtalið og efast reyndar ekki um að við munum fá fleiri tækifæri til að ræða þessi mál, en frábið mér þó frekara samtal á vettvangi skoðana á Vísi. Höfundur er þingmaður VG og nefndarmaður í Atvinnuveganefnd.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun ÖBÍ og Þroskahjálpar til ráðherra og þingmanna Alma Ýr Ingólfsdóttir,Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar
Skoðun Flug frá Keflavík til Köben tekur styttri tíma en meðaltími nauðgunar Guðný S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Gaza - hvað getum við gert? Guðrún María Jónsdóttir,Hulda María Einarsdóttir,Sunna Snædal,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Palestína og Vestur-Sahara – Tvær vonlausar aðskilnaðarhreyfingar Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun