Haukur fer yfir málið á Facebook-síðu sinni. Hann segir breytinguna líklega til að hafa áhrif á skattskýrslu Þórarins Inga og líklega til að auka eignarhlut hans í Kjarnafæði Norðlenska hf. Þetta mun hafa legið ljóst fyrir þegar búvörulögin voru samþykkt, það er að Þórarinn Ingi hafi sinnt hagsmunaskráningu sinni.
„Komið hefur fram – og er haft eftir fjármálaráðherra – að nóg sé að upplýsa um hagsmuni sína varðandi þingmál, þeir kalli ekki á nokkrar aðgerðir. Það er rangt,“ segir Haukur og nefnir til stuðnings því áliti sínu Hæfisreglur stjórnsýslulaga eftir Pál Hreinsson, sem kallar þetta „að hafa siðferðilegra hagsmuna að gæta“ (bls. 551).
Augljóst brot gegn siðareglum
Að sögn Hauks hafa almennar hæfisreglur ekki borist til Alþingis þannig að ekki virðir þingið þær í störfum sínum.
„Alþingi hefur eina „hæfisreglu“ sem er í 78. gr. þingskaparlaga og bannar þingmönnum að „greiða atkvæði með fjárveitingu til sjálfs sín.“ Þeir mega sem sagt taka þátt í meðferð málsins, takmörkunin er aðeins varðandi atkvæðagreiðsluna.“
Haukur segir ljóst að Þórarinn Ingi brjóti þá hæfisreglu augljóslega ekki. Og því verði ekki séð að hann fremji lögbrot með þátttöku sinni í meðferð búvörulaganna eða við atkvæðagreiðsluna. En hitt er að Alþingi hefur sett sér siðareglur.
„Þær brýtur formaðurinn hins vegar augljóslega,“ segir Haukur og bendir sérstaklega á fimmtu grein þar sem segir að þingmenn skuli „ekki nýta opinbera stöðu sína til persónulegs ávinninga fyrir sig eða aðra.“ Þórarinn Ingi hafi jafnframt „frumkvæðisskyldu“ sem varðar hagsmunaárekstra sína þar sem segir að þingmenn eigi að „efla og styðja grundvallarreglur þessar með því að sýna frumkvæði og fordæmi.“
Áfellisdómur kann að hafa víðtæk áhrif á þingmann
Haukur segir Alþingi hafa þær skyldur að taka ásakanir sem berast og varða 5. grein siðareglnanna til sérstakrar athugunar. Forsætisnefnd eigi að skipa ráðgefandi nefnd sem fjalli um erindi sem þinginu berist og varða siðareglur.
Í ráðgjafanefndinni eigi þau Ásta R. Jóhannesdóttir (formaður), Margrét Vala Kristjánsdóttir og Róbert H. Haraldsson sæti.
Haukur velkist ekki í vafa um hvernig þetta mál fer. Fram til þessa hafi álit siðareglna haft lítil sýnileg áhrif á þingsetu og jafnvel störf þingmanna sem hafa gerst sekir um að brjóta siðareglur.
„Í slíku áliti felst þó áfellisdómur, sem kann að hafa víðtækari áhrif á þingmanninn, feril hans og störf og stjórnmálaflokkinn sem hann situr á Alþingi fyrir, en ætla má við yfirborðslega skoðun.“
