Líf í skugga flugvallar – upplifun íbúa Haukur Magnússon, Margrét Manda Jónsdóttir og Martin Swift skrifa 18. nóvember 2024 14:45 Í hjarta Reykjavíkur, þar sem ævintýri borgarlífsins og náttúrunnar mætast, búa íbúar við lífsgæðaskerðingu vegna stóraukinnar starfsemi Reykjavíkurflugvallar. Þetta á sérstaklega við um íbúa í hverfum sem liggja í nágrenni flugvallarins, svo sem við Hlíðar, Miðbæ, Vesturbæ og Kópavog en einnig þau hverfi sem liggja undir fluglínum. Hverfi höfuðborgarsvæðisins hafa hvert um sig sína kosti og galla og jákvætt að þau hafi hvert sitt sérkenni svo íbúar geti valið sér bústað eftir því hvort þau meti lífsgæði sem nálægð við miðborgina og helstu stofnanir eða nálægð við stærri útivistarsvæði í jaðri þéttbýlisins. Eins er eðlilegt að borgin taki breytingum og þróist eftir því sem íbúum fjölgar og innviðir þróast. Við eigum þó að gera þá sjálfsögðu kröfu að byggðin þróist á forsendum aukinna lífsgæða. Aukin umsvif í flugi kemur niður á lífsgæðum íbúa í nágrenni flugvallarins og mikilvægt að vega ábata við umferðina í samhengi við skerðingu í lífsgæðum og heilsu íbúa. Hávaðamengun skerðir lífsgæði Flugumferðin skapar samfelldan hávaða sem truflar daglegt líf íbúa. Það er eðlilegt en óheppilegt að umferðin er mest á góðviðrisdögum og um helgar þegar fólk flykkist í útiveru heimavið eða á nálægum útivistarsvæðum. Nærri flugvellinum eru miklar náttúruperlur á við Ægissíðuna, Fossvogsdalinn, Nauthólsvík og Öskjuhlíðina en linnulítil umferð óþarfa flugumferðar skerðir gæði þeirra verulega. Drunur frá flugvélum og þyrlum við flugtak og lendingu — eða bara í útsýnisflugi yfir borginni eins og dæmi eru um — brjóta upp gæðastundir íbúa eins og að vera úti í fjöru, á róló, á fótboltaæfingu, í göngutúr með hundinn eða að ditta að húsinu. Hávaðinn er truflandi og stundum ærandi. Áhrifin eru ekki síst á börn sem eiga sum erfitt með að einbeita sér eða leika í friði á útileiksvæðum og ekki má gleyma að neikvæð áhrif hávaðamengunar hverfa ekki þótt börn taki ekki eftir áreitinu. Sumstaðar er vart hægt að láta börn sofa úti við vegna þess að þau eru reglulega vakin af dynjandi hávaða frá flugumferð, með neikvæðum áhrifum á heilsu og vellíðan bæði barna og fullorðinna. Loftmengun – ósýnilegur skaðvaldur Hávaðamengunin er þó ekki eina vandamálið. Flugumferð veldur loftmengun sem hefur áhrif á heilsu íbúa. Þessi mengun safnast saman yfir hverfin og dregur úr loftgæðum í borgarlandslaginu. Þetta er sérstaklega slæmt fyrir viðkvæma hópa eins og börn, aldraða, og þá sem eiga við heilsufarsvanda að stríða. Íbúar hafa áhyggjur af áhrifum loftmengunar á heilsu sína og umhverfi, en einnig á umhverfisáhrifin almennt þar sem flugið er stórtækur losunarvaldur gróðurhúsalofttegunda. Aðventan undir fluglínum Núna er aðventan handan við hornið þar sem íbúar vilja njóta gæðastunda með fjölskyldum og vinum. Samkvæmt nýjustu mælingum jarðfræðinga má einnig vænta nýs eldgos á Reykjanesskaganum. Í fyrri gosum hafa þyrlufyrirtæki keppst við að selja þyrluferðir að gosunum, þetta hefur verið hálfgerð vertíð og eftirspurnin svo mikil að Reykjavíkurflugvöllur hefur varla ráðið við þessa starfsemisaukningu. Íbúar hafa kvartað sáran og sést það vel á aðsendum kvörtunum til Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur. Jólasveinaskemmtanir og ýmsar uppákomur eins og tendrun ljósa á Oslóartrénu eru mikilvæg augnablik í lífi margra fjölskyldna. Íbúar eiga að geta haldið aðventuna hátíðlega án þess að þurfa að búast við viðvarandi slætti þyrluspaða. Þörf fyrir lausnir Það er ljóst að ástandið kallar á breyttar áherslur. Íbúar sem velja að búa í þessum hverfum gera það með þeim tilgangi að njóta borgarlífsins í sátt við umhverfi sitt. Þeir vilja ganga eða hjóla í stað þess að vera háðir bílum, en flugumferðin undirstrikar skort á samhæfðum lausnum sem stuðla að betri borgarumhverfi og lífsgæðum. Stjórnmálafólk og stjórn(endur) flugvallarins verða að taka tillit til þarfa og áhyggja íbúanna í stað þess að sniðganga þær í þágu annarra hagsmunahópa. Starfsemi flugvallarins verður að þróast í takt við daglegt líf íbúa, með það að markmiði að draga úr neikvæðum áhrifum á lífsgæði og lýðheilsu. Ráðafólk þarf að hlusta á raddir íbúa og íhuga hvernig höfuðborgarsvæðið getur orðið að mannvænna borgarumhverfi. Það krefst umræðu um að aðlaga starfsemi flugvallarins í samtali við íbúa. Reykjavíkurflugvöllur er sannarlega mikilvægur hluti innviða borgarinnar, en það má ekki koma niður á heilsu og lífsgæðum þeirra sem búa í nágrenni hans. Til að skapa betri framtíð fyrir alla þarf að tryggja opið samráð við íbúa sem búa í grennd við flugvöllinn. Höfundar eru meðlimir í samtökunum Hjóðmörk. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Reykjavíkurflugvöllur Kópavogur Reykjavík Umhverfismál Fréttir af flugi Mest lesið Opið bréf til Einars Þorsteinssonar og Hildar Björnsdóttur - Hafið þið enga sómakennd? Linda Ósk Sigurðardóttir Skoðun Áfastur plasttappi lýðræðisins Þórður Snær Júlíusson Skoðun Halldór 22.02.2025 Halldór Opið bréf til bæjarstjóra Kópavogs Ágústa Dröfn Kristleifsdóttir Skoðun Söngvakeppnin og hömlulaus áfengisdýrkun Björn Sævar Einarsson Skoðun Stjórn Sambands íslenskra sveitarfélaga er sama um menntun barna en hvað með foreldra? Helga C Reynisdóttir Skoðun Háskóli Íslands fyrir öll - Rektorsframboð Silju Báru Ólöf Bjarki Antons og Atli María Kjeld Skoðun Harka af sér og halda áfram Hulda Jónsdóttir Tölgyes Skoðun Góðir vegir – Aukin lífsgæði og blómlegt atvinnulíf Edda Rut Björnsdóttir Skoðun Um Varasjóð VR Flosi Eiríksson Skoðun Skoðun Skoðun Áslaug Arna er leiðtoginn sem Sjálfstæðisflokkurinn þarf Hafrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Aðgát skal höfð... Hildur Þöll Ágústsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til Einars Þorsteinssonar og Hildar Björnsdóttur - Hafið þið enga sómakennd? Linda Ósk Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sameinumst – stétt með stétt Sævar Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til bæjarstjóra Kópavogs Ágústa Dröfn Kristleifsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Sambands íslenskra sveitarfélaga er sama um menntun barna en hvað með foreldra? Helga C Reynisdóttir skrifar Skoðun Söngvakeppnin og hömlulaus áfengisdýrkun Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Íþróttastarf fyrir alla Guðmundur Sigurbergsson,Ingvar Sverrisson,Hrafnkell Marínósson skrifar Skoðun Á hlóðum Mennta- og barnamálaráðuneytisins Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að verja friðinn Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun 12 spor ríkisstjórnarinnar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Færni í nýsköpun krefst þjálfunar Ingibjörg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður áttar sig á gildi fullveldisins Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Góðir vegir – Aukin lífsgæði og blómlegt atvinnulíf Edda Rut Björnsdóttir skrifar Skoðun Háskóli Íslands fyrir öll - Rektorsframboð Silju Báru Ólöf Bjarki Antons og Atli María Kjeld skrifar Skoðun Áfastur plasttappi lýðræðisins Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Um Varasjóð VR Flosi Eiríksson skrifar Skoðun Töfrakista tækifæranna Hrefna Óskarsdóttir skrifar Skoðun Dómskerfið reynir að þegja alla gagnrýni á sig í hel Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Frelsið er yndislegt þegar það hentar Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Borgaralegt og hernaðarlegt Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Áskorun til Reykjavíkurborgar um matvæli í leik- og grunnskólum Anna Laufey Stefánsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind er síðasta von íslensks heilbrigðiskerfis – munum við grípa tækifærið? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Við erum ennþá hvalveiðiþjóð, hvenær ætlar ríkisstjórnin að grípa í taumana? Micah Garen skrifar Skoðun Vegna umfjöllunar Kveiks um kynferðislega áreitni á vinnustöðum Andri Valur Ívarsson,Anna Rós Sigmundsdóttir,Dagný Aradóttir Pind,Hrannar Már Gunnarsson,Jenný Þórunn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Grafið undan grunngildum Sólveig Anna Jónsdóttir skrifar Skoðun Samúð Jón Steinar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Allskonar núansar Lilja Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Íslensk framleiðsla á undanhaldi - hver græðir? Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Magnús Karl Magnússon – öflugur málsvari Háskóla Íslands Arna Hauksdóttir,Þórarinn Guðjónsson skrifar Sjá meira
Í hjarta Reykjavíkur, þar sem ævintýri borgarlífsins og náttúrunnar mætast, búa íbúar við lífsgæðaskerðingu vegna stóraukinnar starfsemi Reykjavíkurflugvallar. Þetta á sérstaklega við um íbúa í hverfum sem liggja í nágrenni flugvallarins, svo sem við Hlíðar, Miðbæ, Vesturbæ og Kópavog en einnig þau hverfi sem liggja undir fluglínum. Hverfi höfuðborgarsvæðisins hafa hvert um sig sína kosti og galla og jákvætt að þau hafi hvert sitt sérkenni svo íbúar geti valið sér bústað eftir því hvort þau meti lífsgæði sem nálægð við miðborgina og helstu stofnanir eða nálægð við stærri útivistarsvæði í jaðri þéttbýlisins. Eins er eðlilegt að borgin taki breytingum og þróist eftir því sem íbúum fjölgar og innviðir þróast. Við eigum þó að gera þá sjálfsögðu kröfu að byggðin þróist á forsendum aukinna lífsgæða. Aukin umsvif í flugi kemur niður á lífsgæðum íbúa í nágrenni flugvallarins og mikilvægt að vega ábata við umferðina í samhengi við skerðingu í lífsgæðum og heilsu íbúa. Hávaðamengun skerðir lífsgæði Flugumferðin skapar samfelldan hávaða sem truflar daglegt líf íbúa. Það er eðlilegt en óheppilegt að umferðin er mest á góðviðrisdögum og um helgar þegar fólk flykkist í útiveru heimavið eða á nálægum útivistarsvæðum. Nærri flugvellinum eru miklar náttúruperlur á við Ægissíðuna, Fossvogsdalinn, Nauthólsvík og Öskjuhlíðina en linnulítil umferð óþarfa flugumferðar skerðir gæði þeirra verulega. Drunur frá flugvélum og þyrlum við flugtak og lendingu — eða bara í útsýnisflugi yfir borginni eins og dæmi eru um — brjóta upp gæðastundir íbúa eins og að vera úti í fjöru, á róló, á fótboltaæfingu, í göngutúr með hundinn eða að ditta að húsinu. Hávaðinn er truflandi og stundum ærandi. Áhrifin eru ekki síst á börn sem eiga sum erfitt með að einbeita sér eða leika í friði á útileiksvæðum og ekki má gleyma að neikvæð áhrif hávaðamengunar hverfa ekki þótt börn taki ekki eftir áreitinu. Sumstaðar er vart hægt að láta börn sofa úti við vegna þess að þau eru reglulega vakin af dynjandi hávaða frá flugumferð, með neikvæðum áhrifum á heilsu og vellíðan bæði barna og fullorðinna. Loftmengun – ósýnilegur skaðvaldur Hávaðamengunin er þó ekki eina vandamálið. Flugumferð veldur loftmengun sem hefur áhrif á heilsu íbúa. Þessi mengun safnast saman yfir hverfin og dregur úr loftgæðum í borgarlandslaginu. Þetta er sérstaklega slæmt fyrir viðkvæma hópa eins og börn, aldraða, og þá sem eiga við heilsufarsvanda að stríða. Íbúar hafa áhyggjur af áhrifum loftmengunar á heilsu sína og umhverfi, en einnig á umhverfisáhrifin almennt þar sem flugið er stórtækur losunarvaldur gróðurhúsalofttegunda. Aðventan undir fluglínum Núna er aðventan handan við hornið þar sem íbúar vilja njóta gæðastunda með fjölskyldum og vinum. Samkvæmt nýjustu mælingum jarðfræðinga má einnig vænta nýs eldgos á Reykjanesskaganum. Í fyrri gosum hafa þyrlufyrirtæki keppst við að selja þyrluferðir að gosunum, þetta hefur verið hálfgerð vertíð og eftirspurnin svo mikil að Reykjavíkurflugvöllur hefur varla ráðið við þessa starfsemisaukningu. Íbúar hafa kvartað sáran og sést það vel á aðsendum kvörtunum til Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur. Jólasveinaskemmtanir og ýmsar uppákomur eins og tendrun ljósa á Oslóartrénu eru mikilvæg augnablik í lífi margra fjölskyldna. Íbúar eiga að geta haldið aðventuna hátíðlega án þess að þurfa að búast við viðvarandi slætti þyrluspaða. Þörf fyrir lausnir Það er ljóst að ástandið kallar á breyttar áherslur. Íbúar sem velja að búa í þessum hverfum gera það með þeim tilgangi að njóta borgarlífsins í sátt við umhverfi sitt. Þeir vilja ganga eða hjóla í stað þess að vera háðir bílum, en flugumferðin undirstrikar skort á samhæfðum lausnum sem stuðla að betri borgarumhverfi og lífsgæðum. Stjórnmálafólk og stjórn(endur) flugvallarins verða að taka tillit til þarfa og áhyggja íbúanna í stað þess að sniðganga þær í þágu annarra hagsmunahópa. Starfsemi flugvallarins verður að þróast í takt við daglegt líf íbúa, með það að markmiði að draga úr neikvæðum áhrifum á lífsgæði og lýðheilsu. Ráðafólk þarf að hlusta á raddir íbúa og íhuga hvernig höfuðborgarsvæðið getur orðið að mannvænna borgarumhverfi. Það krefst umræðu um að aðlaga starfsemi flugvallarins í samtali við íbúa. Reykjavíkurflugvöllur er sannarlega mikilvægur hluti innviða borgarinnar, en það má ekki koma niður á heilsu og lífsgæðum þeirra sem búa í nágrenni hans. Til að skapa betri framtíð fyrir alla þarf að tryggja opið samráð við íbúa sem búa í grennd við flugvöllinn. Höfundar eru meðlimir í samtökunum Hjóðmörk.
Opið bréf til Einars Þorsteinssonar og Hildar Björnsdóttur - Hafið þið enga sómakennd? Linda Ósk Sigurðardóttir Skoðun
Stjórn Sambands íslenskra sveitarfélaga er sama um menntun barna en hvað með foreldra? Helga C Reynisdóttir Skoðun
Háskóli Íslands fyrir öll - Rektorsframboð Silju Báru Ólöf Bjarki Antons og Atli María Kjeld Skoðun
Skoðun Opið bréf til Einars Þorsteinssonar og Hildar Björnsdóttur - Hafið þið enga sómakennd? Linda Ósk Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Stjórn Sambands íslenskra sveitarfélaga er sama um menntun barna en hvað með foreldra? Helga C Reynisdóttir skrifar
Skoðun Íþróttastarf fyrir alla Guðmundur Sigurbergsson,Ingvar Sverrisson,Hrafnkell Marínósson skrifar
Skoðun Háskóli Íslands fyrir öll - Rektorsframboð Silju Báru Ólöf Bjarki Antons og Atli María Kjeld skrifar
Skoðun Áskorun til Reykjavíkurborgar um matvæli í leik- og grunnskólum Anna Laufey Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Gervigreind er síðasta von íslensks heilbrigðiskerfis – munum við grípa tækifærið? Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Við erum ennþá hvalveiðiþjóð, hvenær ætlar ríkisstjórnin að grípa í taumana? Micah Garen skrifar
Skoðun Vegna umfjöllunar Kveiks um kynferðislega áreitni á vinnustöðum Andri Valur Ívarsson,Anna Rós Sigmundsdóttir,Dagný Aradóttir Pind,Hrannar Már Gunnarsson,Jenný Þórunn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Magnús Karl Magnússon – öflugur málsvari Háskóla Íslands Arna Hauksdóttir,Þórarinn Guðjónsson skrifar
Opið bréf til Einars Þorsteinssonar og Hildar Björnsdóttur - Hafið þið enga sómakennd? Linda Ósk Sigurðardóttir Skoðun
Stjórn Sambands íslenskra sveitarfélaga er sama um menntun barna en hvað með foreldra? Helga C Reynisdóttir Skoðun
Háskóli Íslands fyrir öll - Rektorsframboð Silju Báru Ólöf Bjarki Antons og Atli María Kjeld Skoðun