Hækkun á móti skertum lífeyri Óli Kristján Ármannsson skrifar 3. október 2015 09:00 Lögreglumenn mótmæla við Stjórnarráðið í gærmorgun. Landssamband lögreglumanna er í samfloti með SFR – stéttarfélagi í almannaþjónustu og Sjúkraliðafélaginu í kjaraviðræðum við ríkið, en þær sigldu í strand í síðasta mánuði. Verkföll hefjast hjá hinum félögunum 15. þessa mánaðar. vísir/pjetur Á vettvangi svonefnds SALEK-hóps er rædd sú hugmynd að litið verði svo á að með kjarabótum sem opinberir starfsmenn fá hafi þeir fengið greiðslu fyrir þá skerðingu sem yrði á lífeyrisréttindum þeirra við samræmingu réttinda á almenna og opinbera markaðnum. Með því móti mætti mögulega réttlæta að aðrir hópar opinberra starfsmanna sem eftir eiga að semja fái viðlíka hækkun og mælt er um í niðurstöðu gerðardóms um kjör félagsfólks BHM og hjúkrunarfræðinga. Gangi þetta eftir yrðu lífeyrisiðgjöld jöfnuð upp á við þannig að þau yrðu þau sömu og hjá lífeyrissjóði ríkisins nú 15,5 prósent, í stað 12 prósenta á almenna markaðnum. (Launafólk bæði á almenna og opinbera markaðnum greiðir 4 prósent launa sinna í lífeyri, en svo bætir vinnuveitandinn því við sem upp á vantar, sem nú eru 8 prósent á almenna markaðnum og 11,5 hjá hinu opinbera.) Á móti myndi ríkisábyrgð á lífeyrisskuldbindingum opinberra starfsmanna falla niður og réttur til töku lífeyris eftir aldri færast í sama horf og á almenna markaðnum, eða í 67 ár. Í ofanálag eru svo uppi hugmyndir um að fresta töku lífeyris enn frekar þannig að hann færist á nokkrum árum í að verða 70 ár. Með þessu móti er talið að vinna mætti á móti þensluáhrifum launahækkana sem á endanum gætu ýtt undir gengisfall krónu, ná núllpunkti í höfrungahlaupi launakrafna verkalýðsfélaga og leggja grunn að nýju vinnumarkaðsfyrirkomulagi að norrænni fyrirmynd. Samtök atvinnulífsins hafa lengi talað fyrir upptöku slíks kerfis. Hér hafi miklar hækkanir og sveiflur í launaþróun í gegnum árin skilað fólki minni kaupmáttaraukningu yfir lengri tímabil en til dæmis í Svíþjóð, þar sem hækkanir hafi verið hóflegar og í takt við efnahagsþróun. Slík aðferðafræði stuðli líka að stöðugleika, öndvert við þróunina hér sem ýtt hafi undir verðbólgu og á endanum gengisfall krónunnar. Heimildir blaðsins herma þó að flókið gæti orðið að láta hugmyndir þessar ganga upp í miðri samningalotu þar sem stórir hópar hafi þegar sótt kjarabætur. Alls sé óvíst að opinberir starfsmenn séu ginnkeyptir fyrir því að með fengnum kjarabótum hafi þeir fengið bætur fyrir fyrirséða skerðingu lífeyrisréttinda. Fari þeir hópar fram á frekari bætur fyrir breytinguna sé um leið ljóst að verkalýðsfélög á almenna markaðnum vilji fá sinn hlut bættan og sætti sig ekki við minni hækkanir á launum en opinber félög hafi fengið.Þórunn SveinbjarnardóttirAllir vita að finna þurfi lausn „Ég held að allir geri sér grein fyrir því að það þarf að finna lausn og hún þarf að vera þannig að hagsmunir þeirra sem eiga réttindi í opinbera kerfinu verði tryggðir,“ segir Þórunn Sveinbjarnardóttir, formaður BHM. Þá megi ekki heldur gleyma hagsmunum komandi kynslóða. „Ef við ætlum að breyta lífeyriskerfinu þá er þar ekki síður um að tefla hagsmuni þeirra sem á eftir okkur koma.“ Hitt sé annað mál hvort og hvernig það verkefni að búa hér til eitt lífeyriskerfi sé hluti af því að búa til nýtt vinnumarkaðslíkan. BHM líti svo á að í grunninn sé um aðskilin mál að ræða. „Ég er ekki þeirrar skoðunar að þetta þurfi endilega að gerast á sama tíma, eða að náist ekki niðurstaða í lífeyrismálin innan einhvers tiltekins tíma þá sé ekki hægt að vinna að nýju samningalíkani.“ Með skilyrðum um að eitt þurfi að vera komið á undan öðru séu settar upp óþarfa hindranir. Þórunn segir málið snúast um að búa til traust milli aðila vinnumarkaðarins og ríkisvaldsins og það taki tíma – nýju vinnumarkaðslíkani verði ekki hent upp á tveimur vikum. „Ný vinnubrögð og reglur sem allir ætla að lúta þurfa að vera þannig að þær þoli bæði ríkisstjórnarskipti og mannaskipti í forystu hvort sem er hjá atvinnurekendum eða verkalýðshreyfingu. Það er verkefnið hvað líkanið margumrædda varðar.“ Mest lesið Þrír af hverjum fjórum sitja eftir með sárt ennið Innlent Ósáttur með sætin og fær milljón endurgreidda Innlent „Ef þið haldið mér áfram í fangelsi þá verður vandamál“ Innlent „Pabbi er að senda þér skilaboð og mamma vill fá að sjá hvað stendur“ Innlent Íris segir RÚV henda blautri og kaldri tusku í andlit sjómanna Innlent Íbúí í Holtunum smitaðist af hermannaveiki Innlent Sá fyrsti sem kallar eftir því að Biden stígi til hliðar Erlent Skipverji á strandveiðibát í bráðri hættu Innlent Íslandsbankahúsið rústir einar Innlent Maður á þrítugsaldri stunginn til bana í Kaupmannahöfn Erlent Fleiri fréttir Öldrun heimilislækna og fólksfjölgun valda læknaskorti Sjómenn „arfavitlausir“ og Lilja biður Stefán um frest Læknaskortur og sjávarháski Ætlaði með allt of ungt barn í ferð og heimtaði endurgreiðslu Vagg og velta á Fáskrúðsfirði „Ef þið haldið mér áfram í fangelsi þá verður vandamál“ „Við erum að klæða vegi sem eiga að vera malbikaðir“ Íris segir RÚV henda blautri og kaldri tusku í andlit sjómanna Faglært starfsfólk og eftirlit skorti í búsetuúrræðum fyrir börn Skipverji á strandveiðibát í bráðri hættu Ósáttur með sætin og fær milljón endurgreidda Þrír af hverjum fjórum sitja eftir með sárt ennið „Pabbi er að senda þér skilaboð og mamma vill fá að sjá hvað stendur“ Komu fótbrotnum göngumanni til bjargar Íbúí í Holtunum smitaðist af hermannaveiki Stjórnarflokkarnir geti allir haft áhyggjur Íslandsbankahúsið rústir einar Hafnaði utanvegar í Vatnsskarði Umræðan verði að vera málefnaleg Lítið fylgi Framsóknar og kynjaðar paprikur Lenti með höfuðið á malbikinu þegar maður tók fram úr bílalest Landris nú hraðara en fyrir síðasta eldgos Hjálmar segist ekki kærður því það sé ekkert að kæra Tveir góðkunningjar flúðu lögregluna á hlaupahjóli „Nöturlegt“ ef Barnasáttmálinn grípur ekki Yazan Handtóku fjóra eftir að kókaín var sótt á pósthús Fatasöfnunargámar Rauða krossins fjarlægðir á næstu dögum Loka sundhöllinni vegna skorts á leiðbeinendum Ríkisstjórnin líði fyrir efnahagsástandið Yazan vísað úr landi eftir Verslunarmannahelgi Sjá meira
Á vettvangi svonefnds SALEK-hóps er rædd sú hugmynd að litið verði svo á að með kjarabótum sem opinberir starfsmenn fá hafi þeir fengið greiðslu fyrir þá skerðingu sem yrði á lífeyrisréttindum þeirra við samræmingu réttinda á almenna og opinbera markaðnum. Með því móti mætti mögulega réttlæta að aðrir hópar opinberra starfsmanna sem eftir eiga að semja fái viðlíka hækkun og mælt er um í niðurstöðu gerðardóms um kjör félagsfólks BHM og hjúkrunarfræðinga. Gangi þetta eftir yrðu lífeyrisiðgjöld jöfnuð upp á við þannig að þau yrðu þau sömu og hjá lífeyrissjóði ríkisins nú 15,5 prósent, í stað 12 prósenta á almenna markaðnum. (Launafólk bæði á almenna og opinbera markaðnum greiðir 4 prósent launa sinna í lífeyri, en svo bætir vinnuveitandinn því við sem upp á vantar, sem nú eru 8 prósent á almenna markaðnum og 11,5 hjá hinu opinbera.) Á móti myndi ríkisábyrgð á lífeyrisskuldbindingum opinberra starfsmanna falla niður og réttur til töku lífeyris eftir aldri færast í sama horf og á almenna markaðnum, eða í 67 ár. Í ofanálag eru svo uppi hugmyndir um að fresta töku lífeyris enn frekar þannig að hann færist á nokkrum árum í að verða 70 ár. Með þessu móti er talið að vinna mætti á móti þensluáhrifum launahækkana sem á endanum gætu ýtt undir gengisfall krónu, ná núllpunkti í höfrungahlaupi launakrafna verkalýðsfélaga og leggja grunn að nýju vinnumarkaðsfyrirkomulagi að norrænni fyrirmynd. Samtök atvinnulífsins hafa lengi talað fyrir upptöku slíks kerfis. Hér hafi miklar hækkanir og sveiflur í launaþróun í gegnum árin skilað fólki minni kaupmáttaraukningu yfir lengri tímabil en til dæmis í Svíþjóð, þar sem hækkanir hafi verið hóflegar og í takt við efnahagsþróun. Slík aðferðafræði stuðli líka að stöðugleika, öndvert við þróunina hér sem ýtt hafi undir verðbólgu og á endanum gengisfall krónunnar. Heimildir blaðsins herma þó að flókið gæti orðið að láta hugmyndir þessar ganga upp í miðri samningalotu þar sem stórir hópar hafi þegar sótt kjarabætur. Alls sé óvíst að opinberir starfsmenn séu ginnkeyptir fyrir því að með fengnum kjarabótum hafi þeir fengið bætur fyrir fyrirséða skerðingu lífeyrisréttinda. Fari þeir hópar fram á frekari bætur fyrir breytinguna sé um leið ljóst að verkalýðsfélög á almenna markaðnum vilji fá sinn hlut bættan og sætti sig ekki við minni hækkanir á launum en opinber félög hafi fengið.Þórunn SveinbjarnardóttirAllir vita að finna þurfi lausn „Ég held að allir geri sér grein fyrir því að það þarf að finna lausn og hún þarf að vera þannig að hagsmunir þeirra sem eiga réttindi í opinbera kerfinu verði tryggðir,“ segir Þórunn Sveinbjarnardóttir, formaður BHM. Þá megi ekki heldur gleyma hagsmunum komandi kynslóða. „Ef við ætlum að breyta lífeyriskerfinu þá er þar ekki síður um að tefla hagsmuni þeirra sem á eftir okkur koma.“ Hitt sé annað mál hvort og hvernig það verkefni að búa hér til eitt lífeyriskerfi sé hluti af því að búa til nýtt vinnumarkaðslíkan. BHM líti svo á að í grunninn sé um aðskilin mál að ræða. „Ég er ekki þeirrar skoðunar að þetta þurfi endilega að gerast á sama tíma, eða að náist ekki niðurstaða í lífeyrismálin innan einhvers tiltekins tíma þá sé ekki hægt að vinna að nýju samningalíkani.“ Með skilyrðum um að eitt þurfi að vera komið á undan öðru séu settar upp óþarfa hindranir. Þórunn segir málið snúast um að búa til traust milli aðila vinnumarkaðarins og ríkisvaldsins og það taki tíma – nýju vinnumarkaðslíkani verði ekki hent upp á tveimur vikum. „Ný vinnubrögð og reglur sem allir ætla að lúta þurfa að vera þannig að þær þoli bæði ríkisstjórnarskipti og mannaskipti í forystu hvort sem er hjá atvinnurekendum eða verkalýðshreyfingu. Það er verkefnið hvað líkanið margumrædda varðar.“
Mest lesið Þrír af hverjum fjórum sitja eftir með sárt ennið Innlent Ósáttur með sætin og fær milljón endurgreidda Innlent „Ef þið haldið mér áfram í fangelsi þá verður vandamál“ Innlent „Pabbi er að senda þér skilaboð og mamma vill fá að sjá hvað stendur“ Innlent Íris segir RÚV henda blautri og kaldri tusku í andlit sjómanna Innlent Íbúí í Holtunum smitaðist af hermannaveiki Innlent Sá fyrsti sem kallar eftir því að Biden stígi til hliðar Erlent Skipverji á strandveiðibát í bráðri hættu Innlent Íslandsbankahúsið rústir einar Innlent Maður á þrítugsaldri stunginn til bana í Kaupmannahöfn Erlent Fleiri fréttir Öldrun heimilislækna og fólksfjölgun valda læknaskorti Sjómenn „arfavitlausir“ og Lilja biður Stefán um frest Læknaskortur og sjávarháski Ætlaði með allt of ungt barn í ferð og heimtaði endurgreiðslu Vagg og velta á Fáskrúðsfirði „Ef þið haldið mér áfram í fangelsi þá verður vandamál“ „Við erum að klæða vegi sem eiga að vera malbikaðir“ Íris segir RÚV henda blautri og kaldri tusku í andlit sjómanna Faglært starfsfólk og eftirlit skorti í búsetuúrræðum fyrir börn Skipverji á strandveiðibát í bráðri hættu Ósáttur með sætin og fær milljón endurgreidda Þrír af hverjum fjórum sitja eftir með sárt ennið „Pabbi er að senda þér skilaboð og mamma vill fá að sjá hvað stendur“ Komu fótbrotnum göngumanni til bjargar Íbúí í Holtunum smitaðist af hermannaveiki Stjórnarflokkarnir geti allir haft áhyggjur Íslandsbankahúsið rústir einar Hafnaði utanvegar í Vatnsskarði Umræðan verði að vera málefnaleg Lítið fylgi Framsóknar og kynjaðar paprikur Lenti með höfuðið á malbikinu þegar maður tók fram úr bílalest Landris nú hraðara en fyrir síðasta eldgos Hjálmar segist ekki kærður því það sé ekkert að kæra Tveir góðkunningjar flúðu lögregluna á hlaupahjóli „Nöturlegt“ ef Barnasáttmálinn grípur ekki Yazan Handtóku fjóra eftir að kókaín var sótt á pósthús Fatasöfnunargámar Rauða krossins fjarlægðir á næstu dögum Loka sundhöllinni vegna skorts á leiðbeinendum Ríkisstjórnin líði fyrir efnahagsástandið Yazan vísað úr landi eftir Verslunarmannahelgi Sjá meira