Engum duldist hvað á gekk í Auschwitz Guðsteinn Bjarnason skrifar 12. mars 2016 07:00 Reinhold Hanning er orðinn 94 ára og hefur verið í hjólastól við réttarhöldin, þótt upphaflega hafi hann gengið inn í réttarsalinn í síðasta mánuði. Fréttablaðið/EPA „Þegar maður er þarna í tvö ár, þá áttar maður sig alveg á því hvað er í gangi,“ sagði Jakob Wendel, 92 ára gamall fyrrverandi fangavörður í Auschwitz við réttarhöld yfir félaga sínum, hinum 94 ára gamla Reinhold Hanning. Báðir voru þeir kornungir félagar í hinum alræmdu SS-sveitum þýskra nasista. Réttarhöldin hófust í síðasta mánuði í borginni Detmold, og almennt er talið að þetta séu líklega síðustu réttarhöldin yfir þýskum nasista vegna glæpa frá tímum seinni heimsstyrjaldarinnar. Hanning er sakaður um að hafa átt hlutdeild í að myrða að minnsta kosti 170 þúsund manns. Hann er þó ekki sakaður um að hafa tekið beinan þátt í neinu morði, heldur hafi hann stöðu sinnar vegna sem fangavörður verið meðsekur. Sjálfur hefur Hanning ekkert viljað tjá sig við réttarhöldin, en í gær var Wendel kallaður til vitnis og sá hann enga ástæðu til annars en að segja frá því sem hann upplifði í útrýmingarbúðunum. „Ég var vörður,“ sagði hann. „Við stóðum þarna til að hindra að einhver færi að flýja. Ef svo færi, þá áttum við auðvitað að skjóta. En fólkið var svo hrætt. Það flúði ekki nokkur maður.“ Wendel var sjálfur dreginn fyrir dómstól árið 2014 en málið var fellt niður vegna þess að hann hlaut fimm ára fangelsisdóm í Póllandi árið 1946 og lauk afplánun hans. Árið 2014 sagðist hann hafa góða samvisku vegna þess að hann hefði ekki gert neitt rangt: „Ég var fórnarlamb stjórnarinnar líka.“ Önnur vitni í réttarsalnum í gær sáu hins vegar enga ástæðu til að fyrirgefa þeim Hanning og Wendel nokkurn skapaðan hlut. „Það voru menn eins og þú sem gerðuð helvítið í Auschwitz mögulegt. Menn sem horfðu á og hjálpuðuð til án þess að spyrja spurninga,“ sagði Angela Orosz Richt-Bein í réttarsalnum. Hún fæddist í Auschwitz, þrátt fyrir að læknirinn alræmdi, Josef Mengele, hefði gert ljótar tilraunir á móður hennar, meðal annars sprautað ætandi efnum beint inn í leg hennar meðan á meðgöngunni stóð. Mest lesið „Ef hann hefði verið einn þá hefði þetta getað farið miklu verr“ Innlent Íslensk flugáhöfn horfði á ljónaárás rétt við hótelið Innlent Af hverju er barnið mitt alltaf að segja Skibidi toilet? Innlent Handtekinn eftir hliðarkeyrslu á talsverðum hraða Innlent „Þegar hægrið fær að ráða ferðinni óheft og án alls taumhalds fer illa“ Innlent Sneri aftur á vettvang banatilræðisins Erlent Mótmælendur hindruðu för lögreglubíls í forgangsakstri Innlent Fagna löngu tímabærri breytingu Innlent Fannst hann þvingaður til að afsala sér hundinum Innlent Vilhjálmur Hjálmarsson kjörinn varaformaður ÖBÍ Innlent Fleiri fréttir Sneri aftur á vettvang banatilræðisins Engum verði vísað út við myndbirtingu Minnst sextán látnir í aurskriðum í Bosníu og Hersegóvínu Einn af leiðtogum Hamas lést í loftárás á Líbanon Minnst sjötíu í valnum eftir árás glæpamanna Versnandi ástand í Pokrovsk Trump sagði Pence að hann yrði fyrirlitinn og talinn heimskur Gerðu árás á landamærastöð þar sem tugir þúsunda hafa flúið Obama leggur land undir fót fyrir Harris í næstu viku Sýknaðir af alvarlegustu ákærunum vegna dauða Nichols Hvaldímír drapst af völdum bakteríusýkingar 21 árs konu bjargað á Gasa tíu árum eftir að henni var rænt Arftaki Nasrallah sagður drepinn í árás Ísraela Vita um tvo Íslendinga í Líbanon Segja íbúum tuttugu og fimm þorpa að flýja Hringmyrkvi sýnilegur yfir syðsta oddi Suður-Ameríku Fyrsta heimsókn Rutte til Úkraínu Íhuga árásir á olíuvinnslur og kjarnorkustöðvar í Íran Nýnasisti sagðist ekki hafa stungið börn vegna rasisma Rússar reyndu að skjóta niður ísraelskar stýriflaugar Slökkva á tækjum næstvíðförlasta geimfarsins til að lengja líf þess Lét sér fátt um finnast að Pence væri í hættu Forsetinn neitar að undirrita lög gegn hinsegin fólki Tekur einarða afstöðu með þungunarrofi og sjálfræði kvenna Læknir játar sök í tengslum við dauða Matthew Perry Starfsfólk farið að þjást af „laxaastma“ Fimm látnir í Beirút eftir loftárás á heilsugæslu Maðurinn á bak við Tripp Trapp-stólinn látinn Verulegar líkur á að stórt stríð brjótist út í Miðausturlöndum Þrír ungir Svíar handteknir vegna sprenginganna í Kaupmannahöfn Sjá meira
„Þegar maður er þarna í tvö ár, þá áttar maður sig alveg á því hvað er í gangi,“ sagði Jakob Wendel, 92 ára gamall fyrrverandi fangavörður í Auschwitz við réttarhöld yfir félaga sínum, hinum 94 ára gamla Reinhold Hanning. Báðir voru þeir kornungir félagar í hinum alræmdu SS-sveitum þýskra nasista. Réttarhöldin hófust í síðasta mánuði í borginni Detmold, og almennt er talið að þetta séu líklega síðustu réttarhöldin yfir þýskum nasista vegna glæpa frá tímum seinni heimsstyrjaldarinnar. Hanning er sakaður um að hafa átt hlutdeild í að myrða að minnsta kosti 170 þúsund manns. Hann er þó ekki sakaður um að hafa tekið beinan þátt í neinu morði, heldur hafi hann stöðu sinnar vegna sem fangavörður verið meðsekur. Sjálfur hefur Hanning ekkert viljað tjá sig við réttarhöldin, en í gær var Wendel kallaður til vitnis og sá hann enga ástæðu til annars en að segja frá því sem hann upplifði í útrýmingarbúðunum. „Ég var vörður,“ sagði hann. „Við stóðum þarna til að hindra að einhver færi að flýja. Ef svo færi, þá áttum við auðvitað að skjóta. En fólkið var svo hrætt. Það flúði ekki nokkur maður.“ Wendel var sjálfur dreginn fyrir dómstól árið 2014 en málið var fellt niður vegna þess að hann hlaut fimm ára fangelsisdóm í Póllandi árið 1946 og lauk afplánun hans. Árið 2014 sagðist hann hafa góða samvisku vegna þess að hann hefði ekki gert neitt rangt: „Ég var fórnarlamb stjórnarinnar líka.“ Önnur vitni í réttarsalnum í gær sáu hins vegar enga ástæðu til að fyrirgefa þeim Hanning og Wendel nokkurn skapaðan hlut. „Það voru menn eins og þú sem gerðuð helvítið í Auschwitz mögulegt. Menn sem horfðu á og hjálpuðuð til án þess að spyrja spurninga,“ sagði Angela Orosz Richt-Bein í réttarsalnum. Hún fæddist í Auschwitz, þrátt fyrir að læknirinn alræmdi, Josef Mengele, hefði gert ljótar tilraunir á móður hennar, meðal annars sprautað ætandi efnum beint inn í leg hennar meðan á meðgöngunni stóð.
Mest lesið „Ef hann hefði verið einn þá hefði þetta getað farið miklu verr“ Innlent Íslensk flugáhöfn horfði á ljónaárás rétt við hótelið Innlent Af hverju er barnið mitt alltaf að segja Skibidi toilet? Innlent Handtekinn eftir hliðarkeyrslu á talsverðum hraða Innlent „Þegar hægrið fær að ráða ferðinni óheft og án alls taumhalds fer illa“ Innlent Sneri aftur á vettvang banatilræðisins Erlent Mótmælendur hindruðu för lögreglubíls í forgangsakstri Innlent Fagna löngu tímabærri breytingu Innlent Fannst hann þvingaður til að afsala sér hundinum Innlent Vilhjálmur Hjálmarsson kjörinn varaformaður ÖBÍ Innlent Fleiri fréttir Sneri aftur á vettvang banatilræðisins Engum verði vísað út við myndbirtingu Minnst sextán látnir í aurskriðum í Bosníu og Hersegóvínu Einn af leiðtogum Hamas lést í loftárás á Líbanon Minnst sjötíu í valnum eftir árás glæpamanna Versnandi ástand í Pokrovsk Trump sagði Pence að hann yrði fyrirlitinn og talinn heimskur Gerðu árás á landamærastöð þar sem tugir þúsunda hafa flúið Obama leggur land undir fót fyrir Harris í næstu viku Sýknaðir af alvarlegustu ákærunum vegna dauða Nichols Hvaldímír drapst af völdum bakteríusýkingar 21 árs konu bjargað á Gasa tíu árum eftir að henni var rænt Arftaki Nasrallah sagður drepinn í árás Ísraela Vita um tvo Íslendinga í Líbanon Segja íbúum tuttugu og fimm þorpa að flýja Hringmyrkvi sýnilegur yfir syðsta oddi Suður-Ameríku Fyrsta heimsókn Rutte til Úkraínu Íhuga árásir á olíuvinnslur og kjarnorkustöðvar í Íran Nýnasisti sagðist ekki hafa stungið börn vegna rasisma Rússar reyndu að skjóta niður ísraelskar stýriflaugar Slökkva á tækjum næstvíðförlasta geimfarsins til að lengja líf þess Lét sér fátt um finnast að Pence væri í hættu Forsetinn neitar að undirrita lög gegn hinsegin fólki Tekur einarða afstöðu með þungunarrofi og sjálfræði kvenna Læknir játar sök í tengslum við dauða Matthew Perry Starfsfólk farið að þjást af „laxaastma“ Fimm látnir í Beirút eftir loftárás á heilsugæslu Maðurinn á bak við Tripp Trapp-stólinn látinn Verulegar líkur á að stórt stríð brjótist út í Miðausturlöndum Þrír ungir Svíar handteknir vegna sprenginganna í Kaupmannahöfn Sjá meira