Skoðun

Út skaltu ekki

Dagur Skírnir Óðinsson og Þórður Jóhannsson skrifar
Fyrir tæpu hálfu ári skrifuðum við grein þar sem að við veltum því upp hvort það væri stefna íslenskra stjórnvalda að fækka námsmönnum erlendis.

Viðbrögðin stóðu á sér, engin svör bárust og þögnin var ærandi þangað til tilkynnt var um nýjar úthlutunarreglur Lánasjóðs íslenskra námsmanna (LÍN) fyrir námsárið 2016-2017. Þar með var svarið komið, skerðing framfærslulána um allt að 20 prósent.

Með öðrum orðum þá á markvisst að fækka námsmönnum erlendis. Það á ekki einu sinni að gefa núverandi námsmönnum erlendis tækifæri til að klára nám sitt áður en til hnífsins kemur.

Nemandi í London sem var í sambandi við SÍNE sér fram á að þurfa að hætta í námi til þess að koma heim og vinna fyrir þeim peningum sem hún hefur fengið lánaða nú þegar. (Ferðalánin voru skorin niður fyrir tveimur árum)

Annar nemi í London sér fram á að þurfa að taka lán á mikið hærri vöxtum hjá nýja einkarekna lánasjóðnum, Framtíðinni, eigi hann að geta klárað gráðuna sína.

Læknanemi í Slóvakíu sér fram á að þurfa að nota skert framfærslulán upp í skólagjöldin, þar sem þak er á því hversu mikið LÍN lánar fyrir skólagjöldum.

Gegn jafnrétti til náms

Um er að ræða einungis þrjú dæmi úr fjölmörgum raunasögum námsmanna erlendis sem hafa borist okkur síðustu vikur og mánuði. Þessi skerðing er ekkert annað en verulegur forsendubrestur fyrir námsmenn erlendis. Nýjar úthlutunarreglur eru í andstöðu við hugmyndir um jafnrétti til náms því í grunninn draga þær úr möguleikum þeirra efnaminni til að sækja sér menntun erlendis.

Það má að vissu leyti nota hugtakið Catch-22, fengið úr samnefndri bók eftir Joseph Heller, til þess að lýsa veruleikanum sem blasir við ungu fólki, og þá sér í lagi námsmönnum, í íslensku samfélagi í dag. Á lélegri íslensku lýsir hugtakið aðstæðum sem einstaklingur getur ekki flúið vegna þversagnarkenndra reglna. Í dæmaskyni mætti nefna eftirfarandi: Þú færð ekki vinnu því þú hefur ekki reynslu og þú færð ekki reynslu nema að þú hafir vinnu. Annað flóknari dæmi væri: Á meðan önnur hver frétt lýsir góðri afkomu bankanna og/eða ofsagróða sjávarútvegsfélaganna og Panama-skjölin fletta ofan af hverjum siðferðislega vafasama einstaklingi á fætur öðrum, sem geymir fúlgur fjár í stafrænum hvelfingum á Tortóla, þurfa íslenskir námsmenn erlendis (og reyndar bara námsmenn almennt, ekki má gleyma heilbrigðiskerfinu og öryrkjum og fátækum og?…?nei, nú erum við komin lagt út fyrir efnið. En samt ekki, því við búum í samfélagi og þetta helst allt saman í hendur) að sætta sig við alvarlegar skerðingar á námslánum sínum.

Það virðist vera stefna stjórnvalda að halda námsmönnum á þeim þekkingarspena sem þau sjálf útvega. Þekking erlendis frá er greinilega fallin í verði, búin að missa gildi sitt að mati stjórnvalda. Það má þó þakka þeim fyrir að vera loksins búin að koma hreint fram varðandi stefnu sína í málefnum námsmanna erlendis og menntamálum almennt.

Út skaltu ekki! (nema þú eigir ríka foreldra (sem skilja eðli og mikilvægi þekkingar)).

Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu þann 2. maí.




Skoðun

Sjá meira


×