Á skjön við raunveruleikann Einar Örn Gunnarsson skrifar 25. ágúst 2016 07:00 Að undanförnu hafa birst greinar í fjölmiðlum, m.a. í Fréttablaðinu, eftir Gunnlaug Stefánsson frá Heydölum þar sem hann viðrar skoðanir sínar á uppbyggingu laxeldis í fjörðum landsins. Gunnlaugur lýsir yfir verulegum áhyggjum sínum af ástandi sem hann telur í einlægni sinni vera uppi. Mikilvægt er að menn eigi skoðanaskipti um mikilvæg málefni og fátt er hollara fyrir atvinnugreinar en að umræða sé virk um eðlisþætti þeirra og alla umgjörð. Til að slík umræða skili árangri og sé uppbyggileg þá er nauðsynlegt að hún sé upplýst og ígrunduð. Því miður hefur öll umfjöllun Gunnlaugs haft á sér sama yfirbragð sem einkennist af fjandsamlegu viðhorfi í garð laxeldis sem virðist eiga rót að rekja til verulegrar vanþekkingar hans á málaflokknum og eðli þeirrar starfsemi sem hér um ræðir. Við lestur greina sem tengjast nafni hans kemur fljótlega í ljós að grundvallarhugmyndir Gunnlaugs eru á skjön við raunveruleikann eins og sjá má í fullyrðingu hans um að í eldinu verði notast við „erfðabreyttan norskan lax“. Þeir sem kynnt hafa sér málið vita að ekki stendur til að notast við erfðabreyttan lax heldur kynbættan. Stór munur er þar á. Í viðtali í Bændablaðinu nú í sumar sagði Gunnlaugur: „Það tíðkast hvergi nema hér á landi að fyrirtækin hafa algjörlega frían aðgang að sjó, þau eru hér að setja upp ábatasama atvinnustarfsemi og hafa alveg frítt spil, helga sér svæði um alla firði án þess að greiða krónu fyrir.“ Gunnlaugi er það þyrnir í augum að félögin fái „frían aðgang að sjó“ til að setja upp ábátasama atvinnustarfsemi. Það er mikilvægt að hafa í huga að hér er um gríðarlega kostnaðarsama uppbyggingu einkaaðila á nýjum atvinnuvegi að ræða. Með tilkomu laxeldis skapast störf í hinum dreifðu byggðum, starfsemin styrkir innviði samfélaganna og er jafnframt gjaldeyrisskapandi. Félögin greiða þegar gjöld fyrir starfs- og rekstrarleyfi. Líti menn til Noregs þar sem öflugasta laxeldi í heimi er rekið þá voru veitt þar starfs- og rekstrarleyfi í áratugi gegn vægum greiðslum þar til eldið var orðið arðbær atvinnugrein þar í landi. Á það er jafnframt að líta að félögin hafa ekki „frítt spil“ til að „helga sér svæði“.Gagnsætt ferli Stofnanir ríkisins veita aðilum heimild til að nýta mjög afmörkuð hafsvæði að vel könnuðu máli og í kjölfar umfangsmikils ferlis þar sem fjöldi hámenntaðra sérfræðinga hefur aðkomu að málinu. Þetta er gagnsætt ferli þar sem fyrirhugaðar framkvæmdir eru kynntar opinberlega og öllum gefst kostur á að koma með athugasemdir. Í grein í Fréttablaðinu þann 6. ágúst segir Gunnlaugur: „Verið er að undirbúa risalaxeldi í austfirskum fjörðum upp á 75 þúsund tonn. Ef öll sú framleiðsla verður að veruleika, þá munu a.m.k. 75 þúsund laxar sleppa úr austfirskum kvíum á ári.“ Hér gætir misskilnings hjá Gunnlaugi því fyrir það fyrsta eru tölur um sleppingar sem hann vísar í úr samhengi við veruleikann. Sleppingar í norsku laxeldi eru 0,06% af heildarfjölda fiska en ekki einn lax fyrir hvert framleitt tonn. Á það er jafnframt að líta að þegar rætt er um sleppingar í laxeldi þá er litið til meðaltalstalna úr heildareldi og inni í þeim tölum eru heildarslysasleppingar. Það að rekin sé eldisstöð í firði þýðir alls ekki að það sleppi að jafnaði frá henni ákveðinn fjöldi fiska árlega í hlutfalli við framleiðslu. Í viðtali við Gunnlaug í Bændablaðinu segir hann: „Alþingismenn og íslensk umhverfissamtök, flest hver, sofa værum blundi og virðast láta sér þessa aðför að lífríki náttúrunnar í léttu rúmi liggja.“ Gæti verið að þessi sofandaháttur sem Gunnlaugur sakar aðra um eigi rót sína að rekja til þess að vel menntaðir sérfræðingar séu annarrar skoðunar en hann? Gæti verið að þeir sem kynnt hafa sér málin sjái ekki þá ógn sem leikmaðurinn Gunnlaugur upplifir?Þessi grein birtist upphaflega í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Óhæfur leiðtogi? Franklín Ernir Kristjánsson Skoðun Loksins, Gunnar Bragi! Einar G. Harðarson Skoðun Þau eru við, við erum þau Arnar Eggert Thoroddsen Skoðun Hvorki útlendingahatur né gestrisni Hildur Þórðardóttir Skoðun Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Ofboðslega frægur Sara Oskarsson Skoðun Innflytjendalandið Ísland – nokkrar staðreyndir Hallfríður Þórarinsdóttir Skoðun Kílómetragjald: Gjöf fyrir marga, refsiskattur fyrir aðra Ágústa Ágústsdóttir Skoðun Skynsemi Sigmundar Davíðs rýnd – Er ESB aðild/Evra tóm tjara? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Hallgrímur, málið snýst því miður ekki bara um kebab Snorri Másson Skoðun Skoðun Skoðun 300 milljónir á dag Aðalsteinn Leifsson skrifar Skoðun Hallgrímur, málið snýst því miður ekki bara um kebab Snorri Másson skrifar Skoðun Samfylkingin er Evrópuflokkur Hörður Filippusson skrifar Skoðun Ofboðslega frægur Sara Oskarsson skrifar Skoðun Fínmalað móberg til að lækka kolefnisspor sements á Íslandi og í Evrópu. Børge Johannes Wigum ,Sigríður Ósk Bjarnadóttir skrifar Skoðun Iðjuþjálfun fyrir öll! Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Ungt fólk mótar framtíð Norðurlanda Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Komum í veg fyrir menningarslys í fjárlögum Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta síðustu áratuga og virðing fyrir starfi kennara Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar Skoðun Við lifum lengur – Jákvæð áskorun fyrir lífeyrissjóði Magnús Helgason skrifar Skoðun Krabbameinsgreining og andleg líðan Helga Jóna Ósmann Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um „orðskrípið“ inngildingu Kjartan Þór Ingason skrifar Skoðun Öryggi og sjálfbærni í ferðaþjónustu: Hvað segir ný könnun? Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Innflytjendalandið Ísland – nokkrar staðreyndir Hallfríður Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Akademískt frelsi er í hættu – Tími til aðgerða Sigrún Ólafsdóttir,Baldvin Zarioh,Hjördís Sigursteinsdóttir skrifar Skoðun Óljós viðurkenning þrátt fyrir stefnu stjórnvalda Sandra B. Franks skrifar Skoðun Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson skrifar Skoðun Vaxandi stríðsátök, en með íslenskum vopnum? Eldur Smári Kristinsson skrifar Skoðun Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þau eru við, við erum þau Arnar Eggert Thoroddsen skrifar Skoðun Óhæfur leiðtogi? Franklín Ernir Kristjánsson skrifar Skoðun Loksins, Gunnar Bragi! Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Skynsemi Sigmundar Davíðs rýnd – Er ESB aðild/Evra tóm tjara? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Hvorki útlendingahatur né gestrisni Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson skrifar Skoðun Er ekki einokun Háskóla Íslands óviðunandi? Helga Dögg Sverrisdóttir skrifar Skoðun Kílómetragjald: Gjöf fyrir marga, refsiskattur fyrir aðra Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Róttækar og tafarlausar umbætur Arnar þór Jónsson,Kári Allansson skrifar Skoðun Afleiðingar ríkisafskipta: Af hverju skaðleg einokun er ekki til á frjálsum markaði Eiríkur Magnússon skrifar Skoðun Er verið að blekkja fólk? Reynir Böðvarsson skrifar Sjá meira
Að undanförnu hafa birst greinar í fjölmiðlum, m.a. í Fréttablaðinu, eftir Gunnlaug Stefánsson frá Heydölum þar sem hann viðrar skoðanir sínar á uppbyggingu laxeldis í fjörðum landsins. Gunnlaugur lýsir yfir verulegum áhyggjum sínum af ástandi sem hann telur í einlægni sinni vera uppi. Mikilvægt er að menn eigi skoðanaskipti um mikilvæg málefni og fátt er hollara fyrir atvinnugreinar en að umræða sé virk um eðlisþætti þeirra og alla umgjörð. Til að slík umræða skili árangri og sé uppbyggileg þá er nauðsynlegt að hún sé upplýst og ígrunduð. Því miður hefur öll umfjöllun Gunnlaugs haft á sér sama yfirbragð sem einkennist af fjandsamlegu viðhorfi í garð laxeldis sem virðist eiga rót að rekja til verulegrar vanþekkingar hans á málaflokknum og eðli þeirrar starfsemi sem hér um ræðir. Við lestur greina sem tengjast nafni hans kemur fljótlega í ljós að grundvallarhugmyndir Gunnlaugs eru á skjön við raunveruleikann eins og sjá má í fullyrðingu hans um að í eldinu verði notast við „erfðabreyttan norskan lax“. Þeir sem kynnt hafa sér málið vita að ekki stendur til að notast við erfðabreyttan lax heldur kynbættan. Stór munur er þar á. Í viðtali í Bændablaðinu nú í sumar sagði Gunnlaugur: „Það tíðkast hvergi nema hér á landi að fyrirtækin hafa algjörlega frían aðgang að sjó, þau eru hér að setja upp ábatasama atvinnustarfsemi og hafa alveg frítt spil, helga sér svæði um alla firði án þess að greiða krónu fyrir.“ Gunnlaugi er það þyrnir í augum að félögin fái „frían aðgang að sjó“ til að setja upp ábátasama atvinnustarfsemi. Það er mikilvægt að hafa í huga að hér er um gríðarlega kostnaðarsama uppbyggingu einkaaðila á nýjum atvinnuvegi að ræða. Með tilkomu laxeldis skapast störf í hinum dreifðu byggðum, starfsemin styrkir innviði samfélaganna og er jafnframt gjaldeyrisskapandi. Félögin greiða þegar gjöld fyrir starfs- og rekstrarleyfi. Líti menn til Noregs þar sem öflugasta laxeldi í heimi er rekið þá voru veitt þar starfs- og rekstrarleyfi í áratugi gegn vægum greiðslum þar til eldið var orðið arðbær atvinnugrein þar í landi. Á það er jafnframt að líta að félögin hafa ekki „frítt spil“ til að „helga sér svæði“.Gagnsætt ferli Stofnanir ríkisins veita aðilum heimild til að nýta mjög afmörkuð hafsvæði að vel könnuðu máli og í kjölfar umfangsmikils ferlis þar sem fjöldi hámenntaðra sérfræðinga hefur aðkomu að málinu. Þetta er gagnsætt ferli þar sem fyrirhugaðar framkvæmdir eru kynntar opinberlega og öllum gefst kostur á að koma með athugasemdir. Í grein í Fréttablaðinu þann 6. ágúst segir Gunnlaugur: „Verið er að undirbúa risalaxeldi í austfirskum fjörðum upp á 75 þúsund tonn. Ef öll sú framleiðsla verður að veruleika, þá munu a.m.k. 75 þúsund laxar sleppa úr austfirskum kvíum á ári.“ Hér gætir misskilnings hjá Gunnlaugi því fyrir það fyrsta eru tölur um sleppingar sem hann vísar í úr samhengi við veruleikann. Sleppingar í norsku laxeldi eru 0,06% af heildarfjölda fiska en ekki einn lax fyrir hvert framleitt tonn. Á það er jafnframt að líta að þegar rætt er um sleppingar í laxeldi þá er litið til meðaltalstalna úr heildareldi og inni í þeim tölum eru heildarslysasleppingar. Það að rekin sé eldisstöð í firði þýðir alls ekki að það sleppi að jafnaði frá henni ákveðinn fjöldi fiska árlega í hlutfalli við framleiðslu. Í viðtali við Gunnlaug í Bændablaðinu segir hann: „Alþingismenn og íslensk umhverfissamtök, flest hver, sofa værum blundi og virðast láta sér þessa aðför að lífríki náttúrunnar í léttu rúmi liggja.“ Gæti verið að þessi sofandaháttur sem Gunnlaugur sakar aðra um eigi rót sína að rekja til þess að vel menntaðir sérfræðingar séu annarrar skoðunar en hann? Gæti verið að þeir sem kynnt hafa sér málin sjái ekki þá ógn sem leikmaðurinn Gunnlaugur upplifir?Þessi grein birtist upphaflega í Fréttablaðinu.
Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun
Skoðun Fínmalað móberg til að lækka kolefnisspor sements á Íslandi og í Evrópu. Børge Johannes Wigum ,Sigríður Ósk Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Kvennabarátta síðustu áratuga og virðing fyrir starfi kennara Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar
Skoðun Akademískt frelsi er í hættu – Tími til aðgerða Sigrún Ólafsdóttir,Baldvin Zarioh,Hjördís Sigursteinsdóttir skrifar
Skoðun Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson skrifar
Skoðun Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson skrifar
Skoðun Afleiðingar ríkisafskipta: Af hverju skaðleg einokun er ekki til á frjálsum markaði Eiríkur Magnússon skrifar
Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun