Þrjú stærstu réttlætismál heimsins og hvernig við leysum þau Þórarinn Snorri Sigurgeirsson skrifar 31. ágúst 2016 07:00 Við lifum því miður ekki í réttlátum heimi og þrátt fyrir slæmt orðspor pólitíkur, þá er það nú samt sem áður hlutverk stjórnmálanna að reyna þoka þjóðfélaginu í átt til réttlætis og hagsældar. Af nægum verkefnum er að taka:Kúgun og fordómar Hvort sem um ræðir etníska minnihlutahópa í Bandaríkjunum, kristna í Súdan, hinsegin fólk í Rússlandi eða Litháa á Íslandi, allstaðar í heiminum þarf fólk sem brýtur í bága við hið viðtekna norm að takast á við ýmiss konar erfiðleika, allt frá duldum fordómum yfir í kerfisbundna mismun og ofbeldi. Mannréttindasáttmáli Sameinuðu þjóðanna, saminn og samþykktur í kjölfar hörmunga seinni-heimstyrjaldarinnar, kveður á um jafnan rétt fólks til mannhelgi óháð kynþætti, litarhætti, kynferði, tungu, trú, skoðunum, þjóðerni, uppruna, eignum, ætterni og öðrum aðstæðum. Raunveruleikinn er því miður fjarri þeirri yfirlýsingu.Feðraveldið Ísland hefur nú um nokkurra ára skeið birst efst á listum yfir þau lönd þar sem jafnrétti kynjanna er best statt. Þrátt fyrir það má kornabarn sem verður fyrir því „óláni“ að fæðast kvenkyns reikna með að þéna allt að 30% minna en bróðir þess, vera margfalt líklegra til að verða fyrir kynferðis- og heimilisofbeldi og mun ólíklegra til að gegna stjórnunarstöðum eða birtast á vettvangi fjölmiðlanna. Staðan annars staðar í heiminum er síðan verri. Sumstaðar skelfilega miklu mun verri. En feðraveldið er ekki bara slæmt fyrir konur, það þröngvar líka einhæfum og skaðlegum staðalmyndum upp á karlkynið, og útilokar fjölbreytileikann með þröngsýnni tvíhyggju um kynin.Misskipting auðs UNICEF hefur greint frá því að allt að helmingur barna í heiminum búi við fátækt. Einn af hverjum átta jarðarbúum býr við hungur. Á sama tíma berast fréttir um að nú eigi ríkasta eitt prósentið af íbúum jarðar meiri auð en hin 99% samanlagt. Enn er að aukast bilið á milli hinna ríku og fátæku í heiminum, hvort heldur sem er horft til innan hvers lands fyrir sig eða ríkja á milli. Þau lönd í heiminum þar sem mesta misskiptingin er glíma jafnframt við mestu fátæktina og versta hungrið.Lausnin á þrautinni Hér hafa verið tilgreind þrjú risavaxin réttlætismál sem hefta lífskjör mikils meginþorra jarðarbúa. Hvað er til ráða við jafn risavöxnum vanda? Góðu fréttirnar eru þær að við þessum þremur vandamálum eru þrjár einfaldar lausnir: Umburðarlyndi, femínismi og jafnaðarstefnan.Umburðarlyndið Þúsundir mannslífa hafa bókstaflega bjargast við aukið umburðarlyndi gagnvart hinsegin fólki á Vesturlöndum undanfarin ár og áratugi. Þeldökkir Bandaríkjamenn geta nú ekki aðeins setið hvar sem þeir vilja í strætó, heldur orðið forsetar. Stórar framfarir í samfélögum okkar verða ekki þegar minnihlutahópar eru tortryggðir og þeim útskúfað, heldur einmitt þegar þeir eru boðnir velkomnir sem eðlileg fjölbreytni mannlífsins og leyft að leita lífshamingjunnar og gefa af sér til samfélagsins eins og allir aðrir.Femínisminn Hin femíníska baráttátta hefur nú þegar frelsað meginþorra vestrænna kvenna undan formlegu oki feðra, frænda og eiginmanna sinna, en innan við ein mannsævi er síðan íslenskum eiginkonum var veitt fullt fjárhagslegt jafnræði innan hjónabands. Femínískar samfélagsbyltingar síðustu misseri hafa lyft grettistaki í að skila skömminni fyrir kynferðisofbeldi þangað sem hún á heima; til gerenda ofbeldisins. Aðrar samfélagsvakningar hafa opnað fyrir umræðu um ýmis mein sem er hægt að brjóta á bak aftur nú þegar þau eru komin upp á yfirborðið, svo sem glerþakið, þöggun vegna ofbeldis, neikvæð viðhorf til kvenna og klámvæðing kvenlíkamans.Jafnaðarstefnan Sem betur fer hefur hinn vaxandi ójöfnuður heimsins og síðasta efnahagskreppa opnað augu margra fyrir því að brauðmolakenning nýfrjálshyggjunnar virðist ekki vera að virka sem skyldi. Þess í stað er í auknum mæli horft til Norðurlandanna sem módel fyrir farsæla þjóðfélagsskipun, þar sem skattar eru ríkulega nýttir til tekjujöfnunar og öflug almannaþjónusta tryggir eftir fremsta megni raunverulega jöfn tækifæri allra, óháð efnahag. Á Norðurlöndunum hafa jafnaðarmannaflokkar verið álíka mikið og lengi við völd og Sjálfstæðisflokkurinn hér á Íslandi. Það má alveg gera heiminn að betri stað. Til þess þarf bara hugmyndafræði sem þokar okkur í rétta átt og hugrekkið til að framfylgja henni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Óhæfur leiðtogi? Franklín Ernir Kristjánsson Skoðun Loksins, Gunnar Bragi! Einar G. Harðarson Skoðun Þau eru við, við erum þau Arnar Eggert Thoroddsen Skoðun Hallgrímur, málið snýst því miður ekki bara um kebab Snorri Másson Skoðun Hvorki útlendingahatur né gestrisni Hildur Þórðardóttir Skoðun Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Ofboðslega frægur Sara Oskarsson Skoðun Innflytjendalandið Ísland – nokkrar staðreyndir Hallfríður Þórarinsdóttir Skoðun Kílómetragjald: Gjöf fyrir marga, refsiskattur fyrir aðra Ágústa Ágústsdóttir Skoðun Skynsemi Sigmundar Davíðs rýnd – Er ESB aðild/Evra tóm tjara? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Skoðun Skoðun 300 milljónir á dag Aðalsteinn Leifsson skrifar Skoðun Hallgrímur, málið snýst því miður ekki bara um kebab Snorri Másson skrifar Skoðun Samfylkingin er Evrópuflokkur Hörður Filippusson skrifar Skoðun Ofboðslega frægur Sara Oskarsson skrifar Skoðun Fínmalað móberg til að lækka kolefnisspor sements á Íslandi og í Evrópu. Børge Johannes Wigum ,Sigríður Ósk Bjarnadóttir skrifar Skoðun Iðjuþjálfun fyrir öll! Þóra Leósdóttir skrifar Skoðun Ungt fólk mótar framtíð Norðurlanda Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Komum í veg fyrir menningarslys í fjárlögum Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta síðustu áratuga og virðing fyrir starfi kennara Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar Skoðun Við lifum lengur – Jákvæð áskorun fyrir lífeyrissjóði Magnús Helgason skrifar Skoðun Krabbameinsgreining og andleg líðan Helga Jóna Ósmann Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um „orðskrípið“ inngildingu Kjartan Þór Ingason skrifar Skoðun Öryggi og sjálfbærni í ferðaþjónustu: Hvað segir ný könnun? Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Innflytjendalandið Ísland – nokkrar staðreyndir Hallfríður Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Akademískt frelsi er í hættu – Tími til aðgerða Sigrún Ólafsdóttir,Baldvin Zarioh,Hjördís Sigursteinsdóttir skrifar Skoðun Óljós viðurkenning þrátt fyrir stefnu stjórnvalda Sandra B. Franks skrifar Skoðun Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson skrifar Skoðun Vaxandi stríðsátök, en með íslenskum vopnum? Eldur Smári Kristinsson skrifar Skoðun Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þau eru við, við erum þau Arnar Eggert Thoroddsen skrifar Skoðun Óhæfur leiðtogi? Franklín Ernir Kristjánsson skrifar Skoðun Loksins, Gunnar Bragi! Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Skynsemi Sigmundar Davíðs rýnd – Er ESB aðild/Evra tóm tjara? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Hvorki útlendingahatur né gestrisni Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson skrifar Skoðun Er ekki einokun Háskóla Íslands óviðunandi? Helga Dögg Sverrisdóttir skrifar Skoðun Kílómetragjald: Gjöf fyrir marga, refsiskattur fyrir aðra Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Róttækar og tafarlausar umbætur Arnar þór Jónsson,Kári Allansson skrifar Skoðun Afleiðingar ríkisafskipta: Af hverju skaðleg einokun er ekki til á frjálsum markaði Eiríkur Magnússon skrifar Skoðun Er verið að blekkja fólk? Reynir Böðvarsson skrifar Sjá meira
Við lifum því miður ekki í réttlátum heimi og þrátt fyrir slæmt orðspor pólitíkur, þá er það nú samt sem áður hlutverk stjórnmálanna að reyna þoka þjóðfélaginu í átt til réttlætis og hagsældar. Af nægum verkefnum er að taka:Kúgun og fordómar Hvort sem um ræðir etníska minnihlutahópa í Bandaríkjunum, kristna í Súdan, hinsegin fólk í Rússlandi eða Litháa á Íslandi, allstaðar í heiminum þarf fólk sem brýtur í bága við hið viðtekna norm að takast á við ýmiss konar erfiðleika, allt frá duldum fordómum yfir í kerfisbundna mismun og ofbeldi. Mannréttindasáttmáli Sameinuðu þjóðanna, saminn og samþykktur í kjölfar hörmunga seinni-heimstyrjaldarinnar, kveður á um jafnan rétt fólks til mannhelgi óháð kynþætti, litarhætti, kynferði, tungu, trú, skoðunum, þjóðerni, uppruna, eignum, ætterni og öðrum aðstæðum. Raunveruleikinn er því miður fjarri þeirri yfirlýsingu.Feðraveldið Ísland hefur nú um nokkurra ára skeið birst efst á listum yfir þau lönd þar sem jafnrétti kynjanna er best statt. Þrátt fyrir það má kornabarn sem verður fyrir því „óláni“ að fæðast kvenkyns reikna með að þéna allt að 30% minna en bróðir þess, vera margfalt líklegra til að verða fyrir kynferðis- og heimilisofbeldi og mun ólíklegra til að gegna stjórnunarstöðum eða birtast á vettvangi fjölmiðlanna. Staðan annars staðar í heiminum er síðan verri. Sumstaðar skelfilega miklu mun verri. En feðraveldið er ekki bara slæmt fyrir konur, það þröngvar líka einhæfum og skaðlegum staðalmyndum upp á karlkynið, og útilokar fjölbreytileikann með þröngsýnni tvíhyggju um kynin.Misskipting auðs UNICEF hefur greint frá því að allt að helmingur barna í heiminum búi við fátækt. Einn af hverjum átta jarðarbúum býr við hungur. Á sama tíma berast fréttir um að nú eigi ríkasta eitt prósentið af íbúum jarðar meiri auð en hin 99% samanlagt. Enn er að aukast bilið á milli hinna ríku og fátæku í heiminum, hvort heldur sem er horft til innan hvers lands fyrir sig eða ríkja á milli. Þau lönd í heiminum þar sem mesta misskiptingin er glíma jafnframt við mestu fátæktina og versta hungrið.Lausnin á þrautinni Hér hafa verið tilgreind þrjú risavaxin réttlætismál sem hefta lífskjör mikils meginþorra jarðarbúa. Hvað er til ráða við jafn risavöxnum vanda? Góðu fréttirnar eru þær að við þessum þremur vandamálum eru þrjár einfaldar lausnir: Umburðarlyndi, femínismi og jafnaðarstefnan.Umburðarlyndið Þúsundir mannslífa hafa bókstaflega bjargast við aukið umburðarlyndi gagnvart hinsegin fólki á Vesturlöndum undanfarin ár og áratugi. Þeldökkir Bandaríkjamenn geta nú ekki aðeins setið hvar sem þeir vilja í strætó, heldur orðið forsetar. Stórar framfarir í samfélögum okkar verða ekki þegar minnihlutahópar eru tortryggðir og þeim útskúfað, heldur einmitt þegar þeir eru boðnir velkomnir sem eðlileg fjölbreytni mannlífsins og leyft að leita lífshamingjunnar og gefa af sér til samfélagsins eins og allir aðrir.Femínisminn Hin femíníska baráttátta hefur nú þegar frelsað meginþorra vestrænna kvenna undan formlegu oki feðra, frænda og eiginmanna sinna, en innan við ein mannsævi er síðan íslenskum eiginkonum var veitt fullt fjárhagslegt jafnræði innan hjónabands. Femínískar samfélagsbyltingar síðustu misseri hafa lyft grettistaki í að skila skömminni fyrir kynferðisofbeldi þangað sem hún á heima; til gerenda ofbeldisins. Aðrar samfélagsvakningar hafa opnað fyrir umræðu um ýmis mein sem er hægt að brjóta á bak aftur nú þegar þau eru komin upp á yfirborðið, svo sem glerþakið, þöggun vegna ofbeldis, neikvæð viðhorf til kvenna og klámvæðing kvenlíkamans.Jafnaðarstefnan Sem betur fer hefur hinn vaxandi ójöfnuður heimsins og síðasta efnahagskreppa opnað augu margra fyrir því að brauðmolakenning nýfrjálshyggjunnar virðist ekki vera að virka sem skyldi. Þess í stað er í auknum mæli horft til Norðurlandanna sem módel fyrir farsæla þjóðfélagsskipun, þar sem skattar eru ríkulega nýttir til tekjujöfnunar og öflug almannaþjónusta tryggir eftir fremsta megni raunverulega jöfn tækifæri allra, óháð efnahag. Á Norðurlöndunum hafa jafnaðarmannaflokkar verið álíka mikið og lengi við völd og Sjálfstæðisflokkurinn hér á Íslandi. Það má alveg gera heiminn að betri stað. Til þess þarf bara hugmyndafræði sem þokar okkur í rétta átt og hugrekkið til að framfylgja henni.
Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun
Skoðun Fínmalað móberg til að lækka kolefnisspor sements á Íslandi og í Evrópu. Børge Johannes Wigum ,Sigríður Ósk Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Kvennabarátta síðustu áratuga og virðing fyrir starfi kennara Friðþjófur Helgi Karlsson skrifar
Skoðun Akademískt frelsi er í hættu – Tími til aðgerða Sigrún Ólafsdóttir,Baldvin Zarioh,Hjördís Sigursteinsdóttir skrifar
Skoðun Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson skrifar
Skoðun Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson skrifar
Skoðun Afleiðingar ríkisafskipta: Af hverju skaðleg einokun er ekki til á frjálsum markaði Eiríkur Magnússon skrifar
Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun