Enn er ósamið við sjómenn Valmundur Valmundsson skrifar 20. september 2016 17:00 Sjómenn og útgerðarmenn urðu sammála um áramótin síðustu, eftir að uppúr viðræðum slitnaði í desember, að ræða hvað við værum sammála um og leggja það fyrir sjómenn. Það var gert í sumar. Skemmst er frá að segja að sá samningur var stráfelldur með yfirgnæfandi meirihluta. Vilji sjómanna var og er alveg skýr. Eftir það var reynt að ná saman aftur án átaka. Það mistókst á fundi hjá Sáttasemjara þann 6. september s.l. Forsagan Tilboð gengu á milli okkar og SFS svöruðu tilboði sjómanna þann 6. september. Þá höfðu samninganefndir sjómanna lagt fram ákveðnar hugmyndir sem við töldum að gæti verið lausn í málinu. Útgerðarmenn höfnuðu þeirri leið með mjög slöku tilboði. Kröfurnar og raunveruleikinn Með þessari tillögu okkar töldum við okkur fara fram á sanngjarna leiðréttingu á kjörum sjómanna til jafns við aðrar vinnandi stéttir. Ég minni á að kjarasamningur sjómanna hefur verið laus frá ársbyrjun 2011. Það má segja að sjómenn og útgerðarmenn hafi ekki í alvöru samið síðan 2004 eða í heil 12 ár. Á þessum tíma hafa flestar stéttir þessa lands fengið umtalsverðar kjarabætur t.d. hækkanir á desember- og orlofsuppbót sem sjómenn hafa aldrei haft. Vinnufatnaður sjómanna hefur hækkað mjög en fatapeningagreiðslur útgerðar ekki til samræmis. Sem dæmi þá kostar sjógalli með öllu um 50-70.000 kr. og flestir sjómenn þurfa tvo galla yfir árið. Á mörgum skipum er krafa um vinnuflotgalla á dekki. Í flestum tilfellum greiða sjómenn hann sjálfir. Þar liggur 50.000 kall. Á móti fá sjómenn kr. 4.970 á mánuði í fatapeninga sem tekinn er fullur skattur af. Fiskverð Tvöfalt kerfi fiskverðs er í gangi með tilheyrandi mismunun milli sjómanna. Sjómenn sem vinna sömu eða svipuð störf á sitt hvoru skipinu með svipaðar aflaheimildir eru með allt uppí 30% mismun á launum. Í uppsjávarfiskinum eru útgerðir nánast einráðar um verð til sjómanna. Þetta gengur auðvitað ekki. Nýsmíðaálag Nýsmíðaálag er það fyrirbæri nefnt sem tryggir útgerðinni 10% afslátt af launum sjómanna í 7 ár eftir að nýtt skip er tekið í notkun. Tökum dæmi af nýju togskipi sem fiskar fyrir einn milljarð árlega þessi sjö ár. Afsláttur útgerðarinnar af aflahlut sjómannanna þessi sjö ár er um 160 milljónir króna. Þetta er við lýði þó að atvinnuvegur sem nefnist einu nafni sjávarútvegur skili einum milljarði (1000 milljónum) í hagnað í hverri viku ársins. Vissulega fengu sjómenn eitthvað fyrir sinn snúð þegar nýsmíðaálagið var tekið upp í samningum. En þá var ástandið líka allt öðruvísi en núna, hagnaðurinn nánast enginn og aldurssamsetning flotans afar óhagstæð. Nú er mál að linni að sjómenn greiði fyrir atvinnutækin með beinni launalækkun. Fækkun í áhöfnum Nú um nokkurra ára skeið hafa útgerðarmenn fækkað í áhöfnum fiskiskipa í óþökk sjómanna og þeirra stéttarfélaga. Fækkunina réttlæta útgerðarmenn með þeim rökum að skipin séu orðin svo fullkomin og tæknin svo góð að það þurfi miklu færri hausa um borð. Þetta þýðir á mannamáli að lækka launakostnað. Þrátt fyrir að reglur og ákvæði kjarasamninga séu brotin þegar kemur að hvíldartíma sjómanna. Þær reglur urðu ekki til af ástæðulausu. Yfir 90% slysa til sjós verða vegna mannlegra mistaka. Mannleg mistök má að miklum hluta rekja til til þess að menn eru illa eða ekki nægilega vel hvíldir til að takast á við krefjandi aðstæður. Ef við rifjum upp hvers vegna vökulögin voru sett á sínum tíma fer ekkert á milli mála að reynslan kenndi mönnum að sæmilega vel hvíld áhöfn skilaði meira og betra verki og var árvökulli við vinnuna. Alvarlegum slysum fækkaði mikið. Dæmi eru nú um að sami maður stjórni skipi og spilbúnaði sem er stórhættulegur kokteill og sjómenn fyrri tíma höfðu vit á að hætta slíkum vinnubrögðum. Eftir það fækkaði slysum verulega vegna mistaka við stjórntök og spilstjórnun. Nú er aftur róið á sömu mið þrátt fyrir að reynslan af þessum vinnubrögðum sé hroðaleg. Það er verið að taka sénsa með líf og limi sjómanna. Eins og fram hefur komið höfnuðu útgerðarmenn tillögum okkar með mjög slöku tilboði. Samningsviljinn virðist enginn vera í herbúðum útvegsbænda. Sem dæmi má nefna að ein krafna okkar er að fullt uppgjör komi til áhafnar ef skip er tekið fyrir landhelgisbrot. Því var þverneitað af samningamönnum SFS í vetur. Sjómenn mega því búast við því að fá ekki hlutinn sinn ef kallinn er hirtur í landhelgi! Eins og þeir hafi eitthvað með það að gera. Þetta er aðeins yfirferð á nokkrum af helstu kröfum sjómanna, þær eru miklu fleiri. Atkvæðagreiðsla um vinnustöðvun Þolinmæði sjómanna er þrotin og nú hafa öll aðildarfélög Sjómannasambandsins SSÍ, ásamt Verk Vest Verkalýðsfélagi Vestfirðinga, VM félagi vélstjóra og málmtæknimanna og SÍ Sjómannafélagi Íslands ákveðið að viðhafa atkvæðagreiðslu um allsherjar verkfall á fiskiskipaflotanum. Verkfallið myndi þá hefjast að kvöldi 10. nóvember ef deiluaðilar ná ekki saman fyrir þann tíma. Flest félögin viðhafa rafræna atkvæðagreiðslu en sum póstatkvæðagreiðslu. Öll félögin greiða atkvæði um vinnustöðvun hvert og eitt og ekki er talið sameiginlega um þessar aðgerðir. Hvert og eitt félag ákveður hvort farið verður í aðgerðir eða ekki. Í raun eru þetta 20 kosningar. 18 aðildarfélaög SSÍ ásamt VM og SÍ. Samstaða Nú stöndum við á núllpunkti þar sem allar kröfur beggja deiluaðila eru dregnar á flot. Til að ná fram okkar kröfum þarf harðfylgi eins og íslenskir sjómenn eru þekktir fyrir. Látum ekki lengur troða á okkur. Sendum þau skilaboð með atkvæðagreiðslunni að við séum óhræddir og til í slaginn. Ábyrgar fiskveiðar Á hátíðarstundum talað um ábyrgar fiskveiðar á Íslandi. Að mínu viti verða þær aldrei ábyrgar meðan sjómenn eru með lausa kjarasamninga. Sjómenn, nú ríður á að standa ölduna og greiða atkvæði með boðun vinnustöðvunar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Óhæfur leiðtogi? Franklín Ernir Kristjánsson Skoðun Loksins, Gunnar Bragi! Einar G. Harðarson Skoðun Skynsemi Sigmundar Davíðs rýnd – Er ESB aðild/Evra tóm tjara? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Hvorki útlendingahatur né gestrisni Hildur Þórðardóttir Skoðun Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Kílómetragjald: Gjöf fyrir marga, refsiskattur fyrir aðra Ágústa Ágústsdóttir Skoðun Þau eru við, við erum þau Arnar Eggert Thoroddsen Skoðun Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson Skoðun Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson Skoðun Vaxandi stríðsátök, en með íslenskum vopnum? Eldur Smári Kristinsson Skoðun Skoðun Skoðun Óljós viðurkenning þrátt fyrir stefnu stjórnvalda Sandra B. Franks skrifar Skoðun Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson skrifar Skoðun Vaxandi stríðsátök, en með íslenskum vopnum? Eldur Smári Kristinsson skrifar Skoðun Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þau eru við, við erum þau Arnar Eggert Thoroddsen skrifar Skoðun Óhæfur leiðtogi? Franklín Ernir Kristjánsson skrifar Skoðun Loksins, Gunnar Bragi! Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Skynsemi Sigmundar Davíðs rýnd – Er ESB aðild/Evra tóm tjara? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Hvorki útlendingahatur né gestrisni Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson skrifar Skoðun Er ekki einokun Háskóla Íslands óviðunandi? Helga Dögg Sverrisdóttir skrifar Skoðun Kílómetragjald: Gjöf fyrir marga, refsiskattur fyrir aðra Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Róttækar og tafarlausar umbætur Arnar þór Jónsson,Kári Allansson skrifar Skoðun Afleiðingar ríkisafskipta: Af hverju skaðleg einokun er ekki til á frjálsum markaði Eiríkur Magnússon skrifar Skoðun Er verið að blekkja fólk? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Það er ekkert til sem heitir full vinnustytting með 15 mínútna neysluhléi Jóhanna Helgadóttir skrifar Skoðun Um blöndun menningarheima Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir skrifar Skoðun Ökuskírteini á hval Sigursteinn Másson skrifar Skoðun Barningur smáframleiðenda Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Erum við í ofbeldissambandi? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Ó nei, ekki aftur! Leyfisveitingar fyrir Hvammsvirkjun Margrét Erlendsdóttir skrifar Skoðun Siddhi: Yfirnáttúrulegir hæfileikar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Innviðaskuldin mikla Grímur Atlason skrifar Skoðun Umsókn um stöðu kennara í (vonandi) nálægri framtíð Heiða Ingunn Þorgeirsdóttir skrifar Skoðun Sögur Hannesar Hólmsteins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Hvað gerist svo? Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Hernaðurinn gegn skólunum Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Látum gusta um sjónvarpssalina og loftum út á Alþingi Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Hegðaði sér eins og einræðisherra Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hættum við að geta hugsað? Þorsteinn Siglaugsson,GPT-4 skrifar Sjá meira
Sjómenn og útgerðarmenn urðu sammála um áramótin síðustu, eftir að uppúr viðræðum slitnaði í desember, að ræða hvað við værum sammála um og leggja það fyrir sjómenn. Það var gert í sumar. Skemmst er frá að segja að sá samningur var stráfelldur með yfirgnæfandi meirihluta. Vilji sjómanna var og er alveg skýr. Eftir það var reynt að ná saman aftur án átaka. Það mistókst á fundi hjá Sáttasemjara þann 6. september s.l. Forsagan Tilboð gengu á milli okkar og SFS svöruðu tilboði sjómanna þann 6. september. Þá höfðu samninganefndir sjómanna lagt fram ákveðnar hugmyndir sem við töldum að gæti verið lausn í málinu. Útgerðarmenn höfnuðu þeirri leið með mjög slöku tilboði. Kröfurnar og raunveruleikinn Með þessari tillögu okkar töldum við okkur fara fram á sanngjarna leiðréttingu á kjörum sjómanna til jafns við aðrar vinnandi stéttir. Ég minni á að kjarasamningur sjómanna hefur verið laus frá ársbyrjun 2011. Það má segja að sjómenn og útgerðarmenn hafi ekki í alvöru samið síðan 2004 eða í heil 12 ár. Á þessum tíma hafa flestar stéttir þessa lands fengið umtalsverðar kjarabætur t.d. hækkanir á desember- og orlofsuppbót sem sjómenn hafa aldrei haft. Vinnufatnaður sjómanna hefur hækkað mjög en fatapeningagreiðslur útgerðar ekki til samræmis. Sem dæmi þá kostar sjógalli með öllu um 50-70.000 kr. og flestir sjómenn þurfa tvo galla yfir árið. Á mörgum skipum er krafa um vinnuflotgalla á dekki. Í flestum tilfellum greiða sjómenn hann sjálfir. Þar liggur 50.000 kall. Á móti fá sjómenn kr. 4.970 á mánuði í fatapeninga sem tekinn er fullur skattur af. Fiskverð Tvöfalt kerfi fiskverðs er í gangi með tilheyrandi mismunun milli sjómanna. Sjómenn sem vinna sömu eða svipuð störf á sitt hvoru skipinu með svipaðar aflaheimildir eru með allt uppí 30% mismun á launum. Í uppsjávarfiskinum eru útgerðir nánast einráðar um verð til sjómanna. Þetta gengur auðvitað ekki. Nýsmíðaálag Nýsmíðaálag er það fyrirbæri nefnt sem tryggir útgerðinni 10% afslátt af launum sjómanna í 7 ár eftir að nýtt skip er tekið í notkun. Tökum dæmi af nýju togskipi sem fiskar fyrir einn milljarð árlega þessi sjö ár. Afsláttur útgerðarinnar af aflahlut sjómannanna þessi sjö ár er um 160 milljónir króna. Þetta er við lýði þó að atvinnuvegur sem nefnist einu nafni sjávarútvegur skili einum milljarði (1000 milljónum) í hagnað í hverri viku ársins. Vissulega fengu sjómenn eitthvað fyrir sinn snúð þegar nýsmíðaálagið var tekið upp í samningum. En þá var ástandið líka allt öðruvísi en núna, hagnaðurinn nánast enginn og aldurssamsetning flotans afar óhagstæð. Nú er mál að linni að sjómenn greiði fyrir atvinnutækin með beinni launalækkun. Fækkun í áhöfnum Nú um nokkurra ára skeið hafa útgerðarmenn fækkað í áhöfnum fiskiskipa í óþökk sjómanna og þeirra stéttarfélaga. Fækkunina réttlæta útgerðarmenn með þeim rökum að skipin séu orðin svo fullkomin og tæknin svo góð að það þurfi miklu færri hausa um borð. Þetta þýðir á mannamáli að lækka launakostnað. Þrátt fyrir að reglur og ákvæði kjarasamninga séu brotin þegar kemur að hvíldartíma sjómanna. Þær reglur urðu ekki til af ástæðulausu. Yfir 90% slysa til sjós verða vegna mannlegra mistaka. Mannleg mistök má að miklum hluta rekja til til þess að menn eru illa eða ekki nægilega vel hvíldir til að takast á við krefjandi aðstæður. Ef við rifjum upp hvers vegna vökulögin voru sett á sínum tíma fer ekkert á milli mála að reynslan kenndi mönnum að sæmilega vel hvíld áhöfn skilaði meira og betra verki og var árvökulli við vinnuna. Alvarlegum slysum fækkaði mikið. Dæmi eru nú um að sami maður stjórni skipi og spilbúnaði sem er stórhættulegur kokteill og sjómenn fyrri tíma höfðu vit á að hætta slíkum vinnubrögðum. Eftir það fækkaði slysum verulega vegna mistaka við stjórntök og spilstjórnun. Nú er aftur róið á sömu mið þrátt fyrir að reynslan af þessum vinnubrögðum sé hroðaleg. Það er verið að taka sénsa með líf og limi sjómanna. Eins og fram hefur komið höfnuðu útgerðarmenn tillögum okkar með mjög slöku tilboði. Samningsviljinn virðist enginn vera í herbúðum útvegsbænda. Sem dæmi má nefna að ein krafna okkar er að fullt uppgjör komi til áhafnar ef skip er tekið fyrir landhelgisbrot. Því var þverneitað af samningamönnum SFS í vetur. Sjómenn mega því búast við því að fá ekki hlutinn sinn ef kallinn er hirtur í landhelgi! Eins og þeir hafi eitthvað með það að gera. Þetta er aðeins yfirferð á nokkrum af helstu kröfum sjómanna, þær eru miklu fleiri. Atkvæðagreiðsla um vinnustöðvun Þolinmæði sjómanna er þrotin og nú hafa öll aðildarfélög Sjómannasambandsins SSÍ, ásamt Verk Vest Verkalýðsfélagi Vestfirðinga, VM félagi vélstjóra og málmtæknimanna og SÍ Sjómannafélagi Íslands ákveðið að viðhafa atkvæðagreiðslu um allsherjar verkfall á fiskiskipaflotanum. Verkfallið myndi þá hefjast að kvöldi 10. nóvember ef deiluaðilar ná ekki saman fyrir þann tíma. Flest félögin viðhafa rafræna atkvæðagreiðslu en sum póstatkvæðagreiðslu. Öll félögin greiða atkvæði um vinnustöðvun hvert og eitt og ekki er talið sameiginlega um þessar aðgerðir. Hvert og eitt félag ákveður hvort farið verður í aðgerðir eða ekki. Í raun eru þetta 20 kosningar. 18 aðildarfélaög SSÍ ásamt VM og SÍ. Samstaða Nú stöndum við á núllpunkti þar sem allar kröfur beggja deiluaðila eru dregnar á flot. Til að ná fram okkar kröfum þarf harðfylgi eins og íslenskir sjómenn eru þekktir fyrir. Látum ekki lengur troða á okkur. Sendum þau skilaboð með atkvæðagreiðslunni að við séum óhræddir og til í slaginn. Ábyrgar fiskveiðar Á hátíðarstundum talað um ábyrgar fiskveiðar á Íslandi. Að mínu viti verða þær aldrei ábyrgar meðan sjómenn eru með lausa kjarasamninga. Sjómenn, nú ríður á að standa ölduna og greiða atkvæði með boðun vinnustöðvunar.
Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun
Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson Skoðun
Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson Skoðun
Skoðun Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson skrifar
Skoðun Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson skrifar
Skoðun Afleiðingar ríkisafskipta: Af hverju skaðleg einokun er ekki til á frjálsum markaði Eiríkur Magnússon skrifar
Skoðun Það er ekkert til sem heitir full vinnustytting með 15 mínútna neysluhléi Jóhanna Helgadóttir skrifar
Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun
Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson Skoðun
Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson Skoðun