Að velja draumastarfið Jónella Sigurjónsdóttir skrifar 25. nóvember 2016 07:00 Ég man svo vel vorið þegar ég var 20 ára. Þetta var spennandi tími, ég var um það bil að ljúka framhaldsskólanum og velti því fyrir mér hvað tæki við. Mig langaði til þess að mennta mig meira og ákvað því að kynna mér alla valkosti með opnum huga. Ég fór á opinn dag í háskólunum og skoðaði allar þær kynningar sem ég gat ímyndað mér að ég hefði einhvern áhuga á. Fyrst í stað beitti ég útilokunaraðferðinni en að lokum féll ég fyrir vel heppnuðum kynningarbæklingi frá Kennaraháskóla Íslands þar sem mér var lofað að í skólastarfinu væri enginn dagur eins. Þetta hljómaði vel. Mér leist vel á námið og skólaumhverfið hafði svo sem alltaf höfðað til mín. Hvað gat farið úrskeiðis? Þremur árum síðar útskrifaðist ég sem grunnskólakennari, réð mig stolt í fyrstu alvöru vinnuna mína og varð samstundis kennari af lífi og sál. Þetta var frábært starf. Álagið var reyndar mikið og starfið var öðruvísi en ég hafði haldið, stundum erfitt og talsvert mikið flóknara. En svo sannarlega voru engir tveir dagar eins. Síðan kom að fyrsta útborgunardegi. Jú, ég hafði verið kærulaus, hafði alveg heyrt af óánægju kennara með kjör sín og meira að segja upplifað verkföll kennara minna. En satt að segja hafði ég aldrei trúað þessum tröllasögum almennilega. Ég hafði ekki einu sinni haft fyrir því að athuga fyrirhuguð launakjör mín áður en ég hóf námið og ekki heldur meðan á náminu stóð. Sú smánarupphæð sem var lögð inn á bankareikninginn minn kom mér því gjörsamlega í opna skjöldu. Hvernig gat ég verið svona vitlaus? Ef ég væri 20 ára í dag þá myndi ég auðvitað áfram reyna að velja mér nám sem félli að áhugasviði mínu. En ef ég ímynda mér örlítið skynsamari útgáfu af sjálfri mér þá myndi ég einnig athuga hvort ég gæti yfirleitt lifað af starfinu. Það hlýtur þó að vera lágmarkskrafa að langskólagenginn sérfræðingur geti séð sjálfum sér farborða með starfi sínu. Skoðum þetta aðeins. Í dag er kennaranámið orðið 5 ár. Sem er hið besta mál. En það þýðir líka að ég yrði tveimur árum lengur á námslánum. Ef vel gengi gæti ég vonast til þess að útskrifast 25 ára með 7,8 milljóna króna lán á bakinu. Með árstekjur upp á 5 milljónir tæki það mig 52 ár að borga lánið upp samkvæmt reiknivél LÍN. Sem sagt, námslánin uppgreidd á 77 ára afmælisdaginn, frábært! En hvers vegna segi ég að árstekjurnar verði aðeins 5 milljónir? Jú nýútskrifaður kennari getur vænst þess að fá 418.848 kr. í heildarlaun á mánuði. Með annaruppbótum er hægt að toga árstekjurnar upp í næstum 5,2 milljónir.Fátt breyst frá fyrsta áfalli Þá er að skoða hvað ég get keypt mér sniðugt fyrir alla þessa peninga. Það er fljótlegt að sjá á neysluviðmiðum velferðarráðuneytisins að ég þarf um 225.000 kr. fyrir mánaðarlegum útgjöldum. Iss piss ekkert mál! Með útborguðu launin mín í vasanum, 299.730 kr., á ég nóg fyrir þeim. Úbbs ne,i þetta er víst fyrir utan húsnæðiskostnað. Jæja, gerum ráð fyrir smá heppni á húsnæðismarkaðnum og að ég fái leigða íbúð á 120.000 kr. Það gæti kannski gerst. En æ þetta er allt að fara í vitleysu! Nú er ég komin í 45.000 kr. mínus og á meira að segja eftir að borga af námsláninu. Sem betur fer þarf ég ekki að borga af því fyrstu tvö árin. En hvað svo? Eftir þessa stuttu athugun sé ég að fátt hefur breyst frá því að ég fékk mitt fyrsta áfall yfir launaseðlinum. Líklega hefur ástandið bara versnað. En eitt hefur greinilega breyst. Ungt fólk er skynsamara í dag en ég var fyrir rúmlega 20 árum. Það leggur á sig að setja upp einföld reikningsdæmi og sér strax það sem ég sé nú: dæmið gengur ekki upp. Það borgar sig ekki að leggja á sig langt nám til þess að verða kennari. Satt að segja hafa fáir efni á því. Íslenskir grunnskólakennarar ná ekki meðallaunum í landinu og þeir ná ekki heldur miðgildi launa. Allt þetta veldur því að stéttin okkar er hægt og bítandi að deyja út. Hvað þarf til þess að samfélagið átti sig á þessum vanda og sameinist um að grípa til varanlegra aðgerða? Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson Skoðun Vopnakaup eru landráð Hildur Þórðardóttir Skoðun Er öldrunarhjúkrun gefandi? Ólína Kristín Jónsdóttir Skoðun Halldór 19.10.24 Halldór Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson skrifar Skoðun Er öldrunarhjúkrun gefandi? Ólína Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Vopnakaup eru landráð Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Rödd skynseminnar Hjördís Guðný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Menntun er fjárfesting í framtíðinni Geir Sigurðsson skrifar Skoðun Í átt að betra Íslandi – stjórnmál sem skila árangri Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hættum þessu bulli – enga strúta hér á landi Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Gerum íslensku að kosningamáli Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Öðruvísi Íslendingar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til ríkissaksóknara og forseta Hæstaréttar Guðbjörn Jónsson skrifar Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir skrifar Skoðun Fullveldi Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun „Hver sagði þér að heimurinn væri réttlátur?“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Í upphafi kosningabaráttu Heimir Pálsson skrifar Sjá meira
Ég man svo vel vorið þegar ég var 20 ára. Þetta var spennandi tími, ég var um það bil að ljúka framhaldsskólanum og velti því fyrir mér hvað tæki við. Mig langaði til þess að mennta mig meira og ákvað því að kynna mér alla valkosti með opnum huga. Ég fór á opinn dag í háskólunum og skoðaði allar þær kynningar sem ég gat ímyndað mér að ég hefði einhvern áhuga á. Fyrst í stað beitti ég útilokunaraðferðinni en að lokum féll ég fyrir vel heppnuðum kynningarbæklingi frá Kennaraháskóla Íslands þar sem mér var lofað að í skólastarfinu væri enginn dagur eins. Þetta hljómaði vel. Mér leist vel á námið og skólaumhverfið hafði svo sem alltaf höfðað til mín. Hvað gat farið úrskeiðis? Þremur árum síðar útskrifaðist ég sem grunnskólakennari, réð mig stolt í fyrstu alvöru vinnuna mína og varð samstundis kennari af lífi og sál. Þetta var frábært starf. Álagið var reyndar mikið og starfið var öðruvísi en ég hafði haldið, stundum erfitt og talsvert mikið flóknara. En svo sannarlega voru engir tveir dagar eins. Síðan kom að fyrsta útborgunardegi. Jú, ég hafði verið kærulaus, hafði alveg heyrt af óánægju kennara með kjör sín og meira að segja upplifað verkföll kennara minna. En satt að segja hafði ég aldrei trúað þessum tröllasögum almennilega. Ég hafði ekki einu sinni haft fyrir því að athuga fyrirhuguð launakjör mín áður en ég hóf námið og ekki heldur meðan á náminu stóð. Sú smánarupphæð sem var lögð inn á bankareikninginn minn kom mér því gjörsamlega í opna skjöldu. Hvernig gat ég verið svona vitlaus? Ef ég væri 20 ára í dag þá myndi ég auðvitað áfram reyna að velja mér nám sem félli að áhugasviði mínu. En ef ég ímynda mér örlítið skynsamari útgáfu af sjálfri mér þá myndi ég einnig athuga hvort ég gæti yfirleitt lifað af starfinu. Það hlýtur þó að vera lágmarkskrafa að langskólagenginn sérfræðingur geti séð sjálfum sér farborða með starfi sínu. Skoðum þetta aðeins. Í dag er kennaranámið orðið 5 ár. Sem er hið besta mál. En það þýðir líka að ég yrði tveimur árum lengur á námslánum. Ef vel gengi gæti ég vonast til þess að útskrifast 25 ára með 7,8 milljóna króna lán á bakinu. Með árstekjur upp á 5 milljónir tæki það mig 52 ár að borga lánið upp samkvæmt reiknivél LÍN. Sem sagt, námslánin uppgreidd á 77 ára afmælisdaginn, frábært! En hvers vegna segi ég að árstekjurnar verði aðeins 5 milljónir? Jú nýútskrifaður kennari getur vænst þess að fá 418.848 kr. í heildarlaun á mánuði. Með annaruppbótum er hægt að toga árstekjurnar upp í næstum 5,2 milljónir.Fátt breyst frá fyrsta áfalli Þá er að skoða hvað ég get keypt mér sniðugt fyrir alla þessa peninga. Það er fljótlegt að sjá á neysluviðmiðum velferðarráðuneytisins að ég þarf um 225.000 kr. fyrir mánaðarlegum útgjöldum. Iss piss ekkert mál! Með útborguðu launin mín í vasanum, 299.730 kr., á ég nóg fyrir þeim. Úbbs ne,i þetta er víst fyrir utan húsnæðiskostnað. Jæja, gerum ráð fyrir smá heppni á húsnæðismarkaðnum og að ég fái leigða íbúð á 120.000 kr. Það gæti kannski gerst. En æ þetta er allt að fara í vitleysu! Nú er ég komin í 45.000 kr. mínus og á meira að segja eftir að borga af námsláninu. Sem betur fer þarf ég ekki að borga af því fyrstu tvö árin. En hvað svo? Eftir þessa stuttu athugun sé ég að fátt hefur breyst frá því að ég fékk mitt fyrsta áfall yfir launaseðlinum. Líklega hefur ástandið bara versnað. En eitt hefur greinilega breyst. Ungt fólk er skynsamara í dag en ég var fyrir rúmlega 20 árum. Það leggur á sig að setja upp einföld reikningsdæmi og sér strax það sem ég sé nú: dæmið gengur ekki upp. Það borgar sig ekki að leggja á sig langt nám til þess að verða kennari. Satt að segja hafa fáir efni á því. Íslenskir grunnskólakennarar ná ekki meðallaunum í landinu og þeir ná ekki heldur miðgildi launa. Allt þetta veldur því að stéttin okkar er hægt og bítandi að deyja út. Hvað þarf til þess að samfélagið átti sig á þessum vanda og sameinist um að grípa til varanlegra aðgerða? Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun
Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar
Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun
Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun