Kynferðisofbeldi er kynbundið ofbeldi Anna Bentína Hermansen skrifar 30. nóvember 2016 07:00 Í yfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna er kynbundið ofbeldi skilgreint sem ofbeldi á grundvelli kynferðis sem leiðir til, eða gæti leitt til, líkamlegs, kynferðislegs eða sálræns skaða eða þjáninga kvenna, einnig hótun um slíkt, þvingun eða handahófskennda sviptingu frelsis, bæði í einkalífi og á opinberum vettvangi. Þann 25. nóvember sl. hófst 16 daga alþjóðlegt átak gegn kynbundnu ofbeldi þar sem sjónum er beint sérstaklega að ofbeldi gegn konum. Það er döpur staðreynd að konur verði fyrir ofbeldi vegna kyns síns og alvarlegasta birtingarmynd þess er kynferðislegt ofbeldi. Það eru oftast karlar sem nauðga konum, börnum og öðrum körlum. Erlend tölfræði sýnir að kynferðislegt ofbeldi er algengt og að konur eru mun oftar þolendur þess en karlmenn. Þannig sýna bandarískar rannsóknir að um 18% kvenna verða fyrir nauðgun eða tilraun til nauðgunar á lífsleiðinni á móti 3% karla. Einnig er talað um að 6. hver drengur verði fyrir kynferðisofbeldi og 3. hver stúlka. Rannsóknir sýna líka að oftast verður brotaþoli fyrir kynferðisofbeldinu á heimili sínu af hendi einhvers sem hann þekkir. Af þeim sem leituðu til Stígamóta 2015 voru aðeins 17,1 % ofbeldismannanna ókunnugir.Styttum svartnættið Stígamót hafa safnað tölfræðilegum upplýsingum í 26 ár til að lýsa þeim hliðum íslensks samfélags sem birtast í starfsemi þeirra. Á þeim 26 árum sem liðin eru frá stofnun Stígamóta hafa um 7.600 einstaklingar leitað til samtakanna vegna kynferðisofbeldis, mikill meirihluti þess eru konur. Gerendur ofbeldis eru yfir 10 þúsund, mestmegnis karlar. Við teljum að hér birtist aðeins toppurinn á ísjakanum. Margir brotaþolar leita sér aldrei aðstoðar. Mikilvægt er að horfast í augu við að þrátt fyrir að karlar verði líka fyrir ofbeldi og að gerendur geta líka verið konur, þá er kynferðisofbeldi kynbundið. Kynblinda í umræðunni er varasöm og gerir lítið úr þessum veruleika. Við vitum að skuggatölur um tíðni ofbeldis eru miklar en það á við um bæði kynin þegar kynferðisofbeldi er annars vegar. Markmið okkar ætti að stytta svartnætti brotaþola kynferðisofbeldis af hvaða kyni sem er og leita allra leiða til þess, án þess að missa sjónar á kynjabreytunni sem einkennir þessi mál. Stígamót stóðu fyrir herferð gegn kynferðisofbeldi dagana 8.-18. nóvember. Herferðin bar yfirskriftina Styttum svartnættið sem vísar til þess að stytta þann tíma sem líður frá ofbeldinu þar til brotaþoli leitar sér hjálpar. Í herferðinni steig fjöldi Stígamótafólks fram og sagði frá reynslu sinni af kynferðisofbeldi. Stígamótafólkið í herferðinni sýndi tölur frá 2-42 en hver tala stóð fyrir þann árafjölda sem leið frá því að ofbeldið átti sér stað þar til þau fengu hjálp. Meginástæða þess að fólk á erfitt með að leita hjálpar er skömm. Þau óttuðust viðbrögð samfélagsins eða að þeim yrði ekki trúað. Flestir eru sammála um að kynferðislegt ofbeldi sé eitt grófasta form mannréttindabrota sem ekkert siðmenntað samfélag á að líða, enda er alvarleiki ofbeldisins flestum ljós. Flestir brotaþolar lýsa hins vegar mikilli togstreitu frá umhverfinu þegar þeir stíga fram með reynslu sína. Oft er þeim mætt með þögn eða jafnvel vantrú. Sextán daga alþjóðlegt átak gegn kynbundnu ofbeldi er liður í að hvetja til opinnar og hispurslausrar umræðu jafnframt því að vera leið til vitundarvakningar meðal almennings og frekari aðgerða í kjölfarið. Herferðin Styttum svartnættið sem Stígamót stóð fyrir var af sama toga. Kynferðisofbeldi er samfélagsvandamál sem varðar alla. Það er ekki einkamál þeirra sem verða fyrir því. Það er okkar ábyrgð sem samfélags að skapa vettvang fyrir ábyrga og opna umræðu og stytta svartnætti þeirra fjölmörgu brotaþola sem hafa enn ekki leitað sér hjálpar. Draumamarkmið Stígamóta er að geta lokað starfseminni, að okkar verði ekki þörf og að kynferðisofbeldi og kynbundið ofbeldi verði ekki lengur til. Þangað til þurfum við öll sem eitt að gera allt til að uppræta það samfélagsmein sem kynbundið ofbeldi er. Flestir eru sammála um að kynferðislegt ofbeldi sé eitt grófasta form mannréttindabrota sem ekkert siðmenntað samfélag á að líða, enda er alvarleiki ofbeldisins flestum ljós. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson Skoðun Vopnakaup eru landráð Hildur Þórðardóttir Skoðun Er öldrunarhjúkrun gefandi? Ólína Kristín Jónsdóttir Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir Skoðun Halldór 19.10.24 Halldór Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir Skoðun Rödd skynseminnar Hjördís Guðný Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson skrifar Skoðun Er öldrunarhjúkrun gefandi? Ólína Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Vopnakaup eru landráð Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Rödd skynseminnar Hjördís Guðný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Menntun er fjárfesting í framtíðinni Geir Sigurðsson skrifar Skoðun Í átt að betra Íslandi – stjórnmál sem skila árangri Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hættum þessu bulli – enga strúta hér á landi Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Gerum íslensku að kosningamáli Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Öðruvísi Íslendingar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til ríkissaksóknara og forseta Hæstaréttar Guðbjörn Jónsson skrifar Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir skrifar Skoðun Fullveldi Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun „Hver sagði þér að heimurinn væri réttlátur?“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Í upphafi kosningabaráttu Heimir Pálsson skrifar Sjá meira
Í yfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna er kynbundið ofbeldi skilgreint sem ofbeldi á grundvelli kynferðis sem leiðir til, eða gæti leitt til, líkamlegs, kynferðislegs eða sálræns skaða eða þjáninga kvenna, einnig hótun um slíkt, þvingun eða handahófskennda sviptingu frelsis, bæði í einkalífi og á opinberum vettvangi. Þann 25. nóvember sl. hófst 16 daga alþjóðlegt átak gegn kynbundnu ofbeldi þar sem sjónum er beint sérstaklega að ofbeldi gegn konum. Það er döpur staðreynd að konur verði fyrir ofbeldi vegna kyns síns og alvarlegasta birtingarmynd þess er kynferðislegt ofbeldi. Það eru oftast karlar sem nauðga konum, börnum og öðrum körlum. Erlend tölfræði sýnir að kynferðislegt ofbeldi er algengt og að konur eru mun oftar þolendur þess en karlmenn. Þannig sýna bandarískar rannsóknir að um 18% kvenna verða fyrir nauðgun eða tilraun til nauðgunar á lífsleiðinni á móti 3% karla. Einnig er talað um að 6. hver drengur verði fyrir kynferðisofbeldi og 3. hver stúlka. Rannsóknir sýna líka að oftast verður brotaþoli fyrir kynferðisofbeldinu á heimili sínu af hendi einhvers sem hann þekkir. Af þeim sem leituðu til Stígamóta 2015 voru aðeins 17,1 % ofbeldismannanna ókunnugir.Styttum svartnættið Stígamót hafa safnað tölfræðilegum upplýsingum í 26 ár til að lýsa þeim hliðum íslensks samfélags sem birtast í starfsemi þeirra. Á þeim 26 árum sem liðin eru frá stofnun Stígamóta hafa um 7.600 einstaklingar leitað til samtakanna vegna kynferðisofbeldis, mikill meirihluti þess eru konur. Gerendur ofbeldis eru yfir 10 þúsund, mestmegnis karlar. Við teljum að hér birtist aðeins toppurinn á ísjakanum. Margir brotaþolar leita sér aldrei aðstoðar. Mikilvægt er að horfast í augu við að þrátt fyrir að karlar verði líka fyrir ofbeldi og að gerendur geta líka verið konur, þá er kynferðisofbeldi kynbundið. Kynblinda í umræðunni er varasöm og gerir lítið úr þessum veruleika. Við vitum að skuggatölur um tíðni ofbeldis eru miklar en það á við um bæði kynin þegar kynferðisofbeldi er annars vegar. Markmið okkar ætti að stytta svartnætti brotaþola kynferðisofbeldis af hvaða kyni sem er og leita allra leiða til þess, án þess að missa sjónar á kynjabreytunni sem einkennir þessi mál. Stígamót stóðu fyrir herferð gegn kynferðisofbeldi dagana 8.-18. nóvember. Herferðin bar yfirskriftina Styttum svartnættið sem vísar til þess að stytta þann tíma sem líður frá ofbeldinu þar til brotaþoli leitar sér hjálpar. Í herferðinni steig fjöldi Stígamótafólks fram og sagði frá reynslu sinni af kynferðisofbeldi. Stígamótafólkið í herferðinni sýndi tölur frá 2-42 en hver tala stóð fyrir þann árafjölda sem leið frá því að ofbeldið átti sér stað þar til þau fengu hjálp. Meginástæða þess að fólk á erfitt með að leita hjálpar er skömm. Þau óttuðust viðbrögð samfélagsins eða að þeim yrði ekki trúað. Flestir eru sammála um að kynferðislegt ofbeldi sé eitt grófasta form mannréttindabrota sem ekkert siðmenntað samfélag á að líða, enda er alvarleiki ofbeldisins flestum ljós. Flestir brotaþolar lýsa hins vegar mikilli togstreitu frá umhverfinu þegar þeir stíga fram með reynslu sína. Oft er þeim mætt með þögn eða jafnvel vantrú. Sextán daga alþjóðlegt átak gegn kynbundnu ofbeldi er liður í að hvetja til opinnar og hispurslausrar umræðu jafnframt því að vera leið til vitundarvakningar meðal almennings og frekari aðgerða í kjölfarið. Herferðin Styttum svartnættið sem Stígamót stóð fyrir var af sama toga. Kynferðisofbeldi er samfélagsvandamál sem varðar alla. Það er ekki einkamál þeirra sem verða fyrir því. Það er okkar ábyrgð sem samfélags að skapa vettvang fyrir ábyrga og opna umræðu og stytta svartnætti þeirra fjölmörgu brotaþola sem hafa enn ekki leitað sér hjálpar. Draumamarkmið Stígamóta er að geta lokað starfseminni, að okkar verði ekki þörf og að kynferðisofbeldi og kynbundið ofbeldi verði ekki lengur til. Þangað til þurfum við öll sem eitt að gera allt til að uppræta það samfélagsmein sem kynbundið ofbeldi er. Flestir eru sammála um að kynferðislegt ofbeldi sé eitt grófasta form mannréttindabrota sem ekkert siðmenntað samfélag á að líða, enda er alvarleiki ofbeldisins flestum ljós.
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar
Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun