Skyldur Fríkirkjunnar og köllun Hjörtur Magni Jóhannsson skrifar 1. desember 2016 07:00 Ein af skyldum Fríkirkjunnar er að tryggja þjónustu um land allt. Fríkirkjan er óháð landfræðilegum mörkum og fólk um allt land tilheyrir henni. Fríkirkjan leitast við að sinna þjónustu um land allt m.a. með góðum samskiptum sem er nokkuð auðvelt að gera með fjölbreyttri nútímasamskiptatækni sem og með góðum samgöngum. Skyldur evangelísk lúterskra kirkna helgast eingöngu af köllun Jesú Krists og sú köllun er og á að vera óháð landfræðilegum mörkum og landamærum veraldlegra þjóðríkja. Nú ritaði biskupsritari þjóðkirkjunnar, Þorvaldur Víðisson, hér í blaðið þann 21.11. sl. „Þjóðkirkjan ber þær skyldur umfram aðra kristna söfnuði á Íslandi að tryggja þjónustu um land allt.“ Hér gætir einhvers misskilnings. Hér virðist það gefið í skyn að köllun Krists til þjóðkirkjunnar sé mikilvægari, helgari eða a.m.k. umfram aðrar lúterskar kirkjur. Fríkirkjan er ekki einn af söfnuðum þjóðkirkjustofnunarinnar. Fríkirkjan í Reykjavík er sjálfstætt evangelískt lúterskt trúfélag og hún á sína eigin sögu sem nær langt aftur til þess tíma er við fengum trúfrelsi. Í 62 gr. Stjórnarskrár Íslands segir: „Hin evangelíska lúterska kirkja skal vera þjóðkirkja á Íslandi, og skal ríkisvaldið að því leyti styðja hana og vernda?…“. Því er hin lúterska Fríkirkja samkvæmt stjórnarskrá sjálfstæður hluti af „þjóðarkirkjunni“ í víðri merkingu þess orðs en lýtur ekki stjórn Biskupsstofu eða kirkjuþings þjóðkirkjustofnunarinnar.Æðri köllun þjóðkirkjunnar? Starfseiningar þjóðkirkjustofnunarinnar eru aftur á móti afmarkaðar með landfræðilegum sóknarmörkum. Það er m.a. frá þeim tíma þegar sóknarmörk ríkiskirkjunnar voru hluti af stjórnsýslumörkum og stjórntækjum danska ríkisins þegar við vorum þeirra nýlenda. Reyndar nær hugmyndin um landfræðileg sóknarmörk allt aftur til miðalda og þess tíma kristindóms þegar trúarstríð geisuðu í Evrópu og kirkjustofnanir börðust um landfræðileg yfirráðasvæði til að drottna yfir. Sá kristindómur olli það miklu böli að hann hefur með tímanum að mestu afkristnað Evrópu og svipt hefðbundnar ríkiskirkjur trúverðugleika. Hér á öldum áður höfðu embættismenn ríkiskirkjunnar hlutverki að gegna víða um land gagnvart hinu veraldlega yfirvaldi. Það var á sviði, uppfræðslu og mennta, skráningar upplýsinga um heilsufar, á sviði manntals og sálgæslu. Öll þau hlutverk eru nú komin á hendur annarra fagstétta og stofnana. Aðeins hið trúarlega svið er nú eftir og í nútíma samfélagi telst það til einkamála. Það að ríkislaunaður embættismaður þjóðkirkjunnar hafi búsetu á tilteknu svæði gerir hvorki jörðina sem hann stendur á, ákveðin landsvæði né samfélagið sem þar býr „meira kristið“. Forræðishyggja í anda miðaldakirkjunnar á þessu sviði á ekki lengur við í dag og veldur skaða. Samkvæmt Lúter eru allir kristnir menn prestar og köllun eins er ekki annarri köllun æðri. Tilraunir þjóðkirkjustofnunarinnar til að skapa henni hlutverk umfram önnur kristin trúfélög sem dæmigerðri ríkisstofnun eins og t.d. RÚV eru ótrúverðugar og ganga alls ekki upp. Vísað er í óljósar borgaralegar og þjóðernislegar skyldur sem talsmenn þjóðkirkjunnar telja hana gegna umfram önnur trúfélög en þær eru einfaldlega ekki lengur til staðar. Eða að það eru almennar skyldur sem allir þegnar landsins bera en hafa ósköp lítið með kirkju eða kristni að gera. Það sem að baki liggur er þörfin fyrir að réttlæta árlegar milljarðagreiðslur til þjóðkirkjunnar umfram önnur evangelísk lútersk trúfélög sem ættu að njóta jafnræðis.Fagrar hugsjónir Markmið Fríkirkjunnar er ekki að hún vaxi sem mest og verði sjálfri sér til dýrðar. Hún tekur ekki miðaldakirkjuna eða ríkiskirkjur til fyrirmyndar. Markmið hennar er m.a. að stuðla að lýðræðislegu jafnræðisfyrirkomulagi lífsskoðana og trúmála hér á landi. Hennar tilgangur er m.a. að vera vettvangur fyrir einlæga trúarleit og tjáningu, þar sem fólk sameinast um bjarta lífssýn, fagrar vonir í anda Krists. Þegar þeim markmiðum er náð má Fríkirkjan vel leysast upp í frumeiningar sínar. En nú þurfum við öll í sameiningu að skapa þjóðinni trúverðuga og lýðræðislega umgjörð lífsskoðana og trúmála. Þörfin hefur sjaldan verið brýnni en einmitt nú. Þegar margir óttast vaxandi erlend áhrif framandi trúarbragða hér á landi þá eru það áherslur á mannréttindi sem vernda okkur best, ekki afturhvarf til kirkju miðalda. Með því að leggja áherslu á mannréttindi og að manngildið er æðra allri bókstafshyggju, æðra allri þröngsýnni stofnunarhyggju, þá erum við að starfa í anda Jesú frá Nasaret og hins þýska Lúters sem við kennum okkar kirkjudeild við. Það er í anda okkar æðri máttar, þess frumglæðis ljóssins sem við förum brátt að syngja um á aðventu og ljósanna hátíð.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson Skoðun Vopnakaup eru landráð Hildur Þórðardóttir Skoðun Er öldrunarhjúkrun gefandi? Ólína Kristín Jónsdóttir Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir Skoðun Halldór 19.10.24 Halldór Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir Skoðun Rödd skynseminnar Hjördís Guðný Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson skrifar Skoðun Er öldrunarhjúkrun gefandi? Ólína Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Vopnakaup eru landráð Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Rödd skynseminnar Hjördís Guðný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Menntun er fjárfesting í framtíðinni Geir Sigurðsson skrifar Skoðun Í átt að betra Íslandi – stjórnmál sem skila árangri Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hættum þessu bulli – enga strúta hér á landi Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Gerum íslensku að kosningamáli Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Öðruvísi Íslendingar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til ríkissaksóknara og forseta Hæstaréttar Guðbjörn Jónsson skrifar Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir skrifar Skoðun Fullveldi Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun „Hver sagði þér að heimurinn væri réttlátur?“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Í upphafi kosningabaráttu Heimir Pálsson skrifar Sjá meira
Ein af skyldum Fríkirkjunnar er að tryggja þjónustu um land allt. Fríkirkjan er óháð landfræðilegum mörkum og fólk um allt land tilheyrir henni. Fríkirkjan leitast við að sinna þjónustu um land allt m.a. með góðum samskiptum sem er nokkuð auðvelt að gera með fjölbreyttri nútímasamskiptatækni sem og með góðum samgöngum. Skyldur evangelísk lúterskra kirkna helgast eingöngu af köllun Jesú Krists og sú köllun er og á að vera óháð landfræðilegum mörkum og landamærum veraldlegra þjóðríkja. Nú ritaði biskupsritari þjóðkirkjunnar, Þorvaldur Víðisson, hér í blaðið þann 21.11. sl. „Þjóðkirkjan ber þær skyldur umfram aðra kristna söfnuði á Íslandi að tryggja þjónustu um land allt.“ Hér gætir einhvers misskilnings. Hér virðist það gefið í skyn að köllun Krists til þjóðkirkjunnar sé mikilvægari, helgari eða a.m.k. umfram aðrar lúterskar kirkjur. Fríkirkjan er ekki einn af söfnuðum þjóðkirkjustofnunarinnar. Fríkirkjan í Reykjavík er sjálfstætt evangelískt lúterskt trúfélag og hún á sína eigin sögu sem nær langt aftur til þess tíma er við fengum trúfrelsi. Í 62 gr. Stjórnarskrár Íslands segir: „Hin evangelíska lúterska kirkja skal vera þjóðkirkja á Íslandi, og skal ríkisvaldið að því leyti styðja hana og vernda?…“. Því er hin lúterska Fríkirkja samkvæmt stjórnarskrá sjálfstæður hluti af „þjóðarkirkjunni“ í víðri merkingu þess orðs en lýtur ekki stjórn Biskupsstofu eða kirkjuþings þjóðkirkjustofnunarinnar.Æðri köllun þjóðkirkjunnar? Starfseiningar þjóðkirkjustofnunarinnar eru aftur á móti afmarkaðar með landfræðilegum sóknarmörkum. Það er m.a. frá þeim tíma þegar sóknarmörk ríkiskirkjunnar voru hluti af stjórnsýslumörkum og stjórntækjum danska ríkisins þegar við vorum þeirra nýlenda. Reyndar nær hugmyndin um landfræðileg sóknarmörk allt aftur til miðalda og þess tíma kristindóms þegar trúarstríð geisuðu í Evrópu og kirkjustofnanir börðust um landfræðileg yfirráðasvæði til að drottna yfir. Sá kristindómur olli það miklu böli að hann hefur með tímanum að mestu afkristnað Evrópu og svipt hefðbundnar ríkiskirkjur trúverðugleika. Hér á öldum áður höfðu embættismenn ríkiskirkjunnar hlutverki að gegna víða um land gagnvart hinu veraldlega yfirvaldi. Það var á sviði, uppfræðslu og mennta, skráningar upplýsinga um heilsufar, á sviði manntals og sálgæslu. Öll þau hlutverk eru nú komin á hendur annarra fagstétta og stofnana. Aðeins hið trúarlega svið er nú eftir og í nútíma samfélagi telst það til einkamála. Það að ríkislaunaður embættismaður þjóðkirkjunnar hafi búsetu á tilteknu svæði gerir hvorki jörðina sem hann stendur á, ákveðin landsvæði né samfélagið sem þar býr „meira kristið“. Forræðishyggja í anda miðaldakirkjunnar á þessu sviði á ekki lengur við í dag og veldur skaða. Samkvæmt Lúter eru allir kristnir menn prestar og köllun eins er ekki annarri köllun æðri. Tilraunir þjóðkirkjustofnunarinnar til að skapa henni hlutverk umfram önnur kristin trúfélög sem dæmigerðri ríkisstofnun eins og t.d. RÚV eru ótrúverðugar og ganga alls ekki upp. Vísað er í óljósar borgaralegar og þjóðernislegar skyldur sem talsmenn þjóðkirkjunnar telja hana gegna umfram önnur trúfélög en þær eru einfaldlega ekki lengur til staðar. Eða að það eru almennar skyldur sem allir þegnar landsins bera en hafa ósköp lítið með kirkju eða kristni að gera. Það sem að baki liggur er þörfin fyrir að réttlæta árlegar milljarðagreiðslur til þjóðkirkjunnar umfram önnur evangelísk lútersk trúfélög sem ættu að njóta jafnræðis.Fagrar hugsjónir Markmið Fríkirkjunnar er ekki að hún vaxi sem mest og verði sjálfri sér til dýrðar. Hún tekur ekki miðaldakirkjuna eða ríkiskirkjur til fyrirmyndar. Markmið hennar er m.a. að stuðla að lýðræðislegu jafnræðisfyrirkomulagi lífsskoðana og trúmála hér á landi. Hennar tilgangur er m.a. að vera vettvangur fyrir einlæga trúarleit og tjáningu, þar sem fólk sameinast um bjarta lífssýn, fagrar vonir í anda Krists. Þegar þeim markmiðum er náð má Fríkirkjan vel leysast upp í frumeiningar sínar. En nú þurfum við öll í sameiningu að skapa þjóðinni trúverðuga og lýðræðislega umgjörð lífsskoðana og trúmála. Þörfin hefur sjaldan verið brýnni en einmitt nú. Þegar margir óttast vaxandi erlend áhrif framandi trúarbragða hér á landi þá eru það áherslur á mannréttindi sem vernda okkur best, ekki afturhvarf til kirkju miðalda. Með því að leggja áherslu á mannréttindi og að manngildið er æðra allri bókstafshyggju, æðra allri þröngsýnni stofnunarhyggju, þá erum við að starfa í anda Jesú frá Nasaret og hins þýska Lúters sem við kennum okkar kirkjudeild við. Það er í anda okkar æðri máttar, þess frumglæðis ljóssins sem við förum brátt að syngja um á aðventu og ljósanna hátíð.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar
Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun