Þrjátíu ár liðin frá Challenger-slysinu Atli ísleifsson skrifar 28. janúar 2016 10:34 Um borð voru sex geimfarar á vegum auk kennarans Christa McAuliffe sem átti að verða fyrsti almenni borgarinn til að fara út í geim. Vísir/Getty Þrjátíu ár eru í dag liðin frá Challenger-slysinu þar sem sjö bandaríkir geimfarar fórust þegar sprenging varð 73 sekúndum eftir að flauginni var skotið á loft. Challenger var þá á leið í sínu tíundu geimferð en henni var skotið á loft frá Caneveral-höfða á Flórída. Geimskotið var sýnt í sjónvarpi og fylgdust því fjölmargir með slysinu í beinni útsendingu. Um borð voru sex geimfarar á vegum bandarísku geimvísindastofnunarinnar NASA – þau Michael J. Smith, Dick Scobee, Ronald McNair, Ellison Onizuka, Gregory Jarvis og Judith Resnik – auk kennarans Christa McAuliffe sem átti að verða fyrsti almenni borgarinn til að fara út í geim. Challenger-slysið, sem varð þann 28. janúar 1986, er mannskæðasta slysið í sögu geimferða ásamt Columbia-slysinu árið 2003 þar sem geimflaugin sprakk þegar hún var á leið aftur til jarðar.Challenger var að fara í sína tíundu geimferð.Vísir/Getty14 kílómetra frá jörðuChallenger var í um fjórtán kílómetra hæð yfir jörðu og á næstum tvöföldum hljóðhraða, um 2.040 kílómetra hraða þegar sprengingin varð.Í grein Vísindavefsins kemur fram að á hljóðupptökum megi heyra seinustu orð geimfarans Michael Smith, sem hafi einfaldlega verið „Uh-oh!“, en örskömmu síðar hafi ferjan svo tvístrast. Þar kemur fram að þvert á algengan misskilning hafi það ekki verið geimferjan sjálf sem sprakk heldur brotnaði hún upp af völdum eldflauganna sem knúðu hana áfram. Hafi sprengingin orðið vegna galla í svonefndum O-hring sem er úr gúmmíi og heldur saman samskeytum eldflauganna við eldsneytistankinn.Ronald Reagan Bandaríkjaforseti ávarpaði þjóð sína eftir slysið.Vísir/GettyEkki hannaðir til að þola mikinn kuldaMikið frost var nóttina fyrir geimskotið, um átta stig, sem er óvenjulega kalt fyrir Flórída. „Aldrei áður hafði lofthiti fyrir geimskot verið undir ellefu gráðum og voru O-hringirnir ekki hannaðir til að standast svo mikinn kulda. Að lokum gáfu þeir sig sem olli því að 3.313 gráðu heitt gas innan úr eldflauginni seytlaði út og leiddi að lokum til sprengingar og tvístrunar geimferjunnar.“ Miklar vindhviður voru einnig á svæðinu og áttu sinn þátt í að geimferjan fórst.Lifðu af upphaflegu sprenginguna Á Vísindavefnum segir að allar líkur séu á að geimfararnir hafi lifað upphaflegu sprenginguna af og ef til vill ekki látist fyrr en tveimur og hálfri mínútu síðar þegar hylkið sem þeir voru í skall í sjóinn á 320 kílómetra hraða. „Þegar óhappið varð var hylkið á svo mikilli ferð upp á við að það hélt áfram upp í næstum 20 km áður en það fór að falla aftur til jarðar. Á myndum NASA sést áhafnarhylkið falla út úr skýinu í heilu lagi. Rafmagns- og súrefnissamband hafði þá rofnað og því hugsanlegt að geimfarnir hafi misst meðvitund vegna súrefnisskorts. Í geimbúningunum eru hins vegar neyðarbirgðir af súrefni og af þeim fjórum sem fundust hafði verið kveikt á þremur og hluti birgðanna nýttur. Þetta bendir til þess að hluti áhafnarinnar hafi að minnsta kosti lifað nógu lengi til að ræsa búnaðinn,“ segir á Vísindavefnum.NASA minnist slyssins á heimasíðu sinni í dag. Mest lesið Fylgdu eftir ábendingum um aðkomu undirheimanna Innlent Ekki í belti og undir áhrifum þegar hann lést Innlent Skipti öllu máli að telja drykkina Innlent Holan alls ekki eina slysagildran Innlent Skaut hundinn sjálfur og fékk háa sekt Innlent Uppruni stjarnanna óþekktur: „Hver andskotinn hefur verið að setja þetta inn?“ Innlent Hætta að sekta fyrir notkun nagladekkja Innlent Fjórtán ára ráðinn til að hefna fyrir morðið á fimmtán ára Erlent Athafnamaðurinn Þráinn Hafstein Kristjánsson látinn Innlent Ræstu út mannskap til að kanna frágang fleiri brunna Innlent Fleiri fréttir Segjast hafa ráðist á rússneskt ríkisútvarp á afmælisdegi Pútín Deila Nóbelnum fyrir uppgötvun á miRNA Bein útsending: Hver fær Nóbelsverðlaunin í læknisfræði? Fjórtán ára ráðinn til að hefna fyrir morðið á fimmtán ára Eitt ár frá upphafi stríðsins á Gasa Íranskur herforingi sagður hafa látist í loftárásum Ísraela Lýsa nóttinni sem skelfilegri Minnkandi virðing fyrir heilbrigðisstarfsfólki á Gasa Ung kona látin eftir skotárás í Ísrael Huldukona í lykilhlutverki í lygilegu ráðabruggi um símboðana „Ein versta nóttin“ í Beirút frá upphafi átaka Sneri aftur á vettvang banatilræðisins Engum verði vísað út við myndbirtingu Minnst sextán látnir í aurskriðum í Bosníu og Hersegóvínu Einn af leiðtogum Hamas lést í loftárás á Líbanon Minnst sjötíu í valnum eftir árás glæpamanna Versnandi ástand í Pokrovsk Trump sagði Pence að hann yrði fyrirlitinn og talinn heimskur Gerðu árás á landamærastöð þar sem tugir þúsunda hafa flúið Obama leggur land undir fót fyrir Harris í næstu viku Sýknaðir af alvarlegustu ákærunum vegna dauða Nichols Hvaldímír drapst af völdum bakteríusýkingar 21 árs konu bjargað á Gasa tíu árum eftir að henni var rænt Arftaki Nasrallah sagður drepinn í árás Ísraela Vita um tvo Íslendinga í Líbanon Segja íbúum tuttugu og fimm þorpa að flýja Hringmyrkvi sýnilegur yfir syðsta oddi Suður-Ameríku Fyrsta heimsókn Rutte til Úkraínu Íhuga árásir á olíuvinnslur og kjarnorkustöðvar í Íran Nýnasisti sagðist ekki hafa stungið börn vegna rasisma Sjá meira
Þrjátíu ár eru í dag liðin frá Challenger-slysinu þar sem sjö bandaríkir geimfarar fórust þegar sprenging varð 73 sekúndum eftir að flauginni var skotið á loft. Challenger var þá á leið í sínu tíundu geimferð en henni var skotið á loft frá Caneveral-höfða á Flórída. Geimskotið var sýnt í sjónvarpi og fylgdust því fjölmargir með slysinu í beinni útsendingu. Um borð voru sex geimfarar á vegum bandarísku geimvísindastofnunarinnar NASA – þau Michael J. Smith, Dick Scobee, Ronald McNair, Ellison Onizuka, Gregory Jarvis og Judith Resnik – auk kennarans Christa McAuliffe sem átti að verða fyrsti almenni borgarinn til að fara út í geim. Challenger-slysið, sem varð þann 28. janúar 1986, er mannskæðasta slysið í sögu geimferða ásamt Columbia-slysinu árið 2003 þar sem geimflaugin sprakk þegar hún var á leið aftur til jarðar.Challenger var að fara í sína tíundu geimferð.Vísir/Getty14 kílómetra frá jörðuChallenger var í um fjórtán kílómetra hæð yfir jörðu og á næstum tvöföldum hljóðhraða, um 2.040 kílómetra hraða þegar sprengingin varð.Í grein Vísindavefsins kemur fram að á hljóðupptökum megi heyra seinustu orð geimfarans Michael Smith, sem hafi einfaldlega verið „Uh-oh!“, en örskömmu síðar hafi ferjan svo tvístrast. Þar kemur fram að þvert á algengan misskilning hafi það ekki verið geimferjan sjálf sem sprakk heldur brotnaði hún upp af völdum eldflauganna sem knúðu hana áfram. Hafi sprengingin orðið vegna galla í svonefndum O-hring sem er úr gúmmíi og heldur saman samskeytum eldflauganna við eldsneytistankinn.Ronald Reagan Bandaríkjaforseti ávarpaði þjóð sína eftir slysið.Vísir/GettyEkki hannaðir til að þola mikinn kuldaMikið frost var nóttina fyrir geimskotið, um átta stig, sem er óvenjulega kalt fyrir Flórída. „Aldrei áður hafði lofthiti fyrir geimskot verið undir ellefu gráðum og voru O-hringirnir ekki hannaðir til að standast svo mikinn kulda. Að lokum gáfu þeir sig sem olli því að 3.313 gráðu heitt gas innan úr eldflauginni seytlaði út og leiddi að lokum til sprengingar og tvístrunar geimferjunnar.“ Miklar vindhviður voru einnig á svæðinu og áttu sinn þátt í að geimferjan fórst.Lifðu af upphaflegu sprenginguna Á Vísindavefnum segir að allar líkur séu á að geimfararnir hafi lifað upphaflegu sprenginguna af og ef til vill ekki látist fyrr en tveimur og hálfri mínútu síðar þegar hylkið sem þeir voru í skall í sjóinn á 320 kílómetra hraða. „Þegar óhappið varð var hylkið á svo mikilli ferð upp á við að það hélt áfram upp í næstum 20 km áður en það fór að falla aftur til jarðar. Á myndum NASA sést áhafnarhylkið falla út úr skýinu í heilu lagi. Rafmagns- og súrefnissamband hafði þá rofnað og því hugsanlegt að geimfarnir hafi misst meðvitund vegna súrefnisskorts. Í geimbúningunum eru hins vegar neyðarbirgðir af súrefni og af þeim fjórum sem fundust hafði verið kveikt á þremur og hluti birgðanna nýttur. Þetta bendir til þess að hluti áhafnarinnar hafi að minnsta kosti lifað nógu lengi til að ræsa búnaðinn,“ segir á Vísindavefnum.NASA minnist slyssins á heimasíðu sinni í dag.
Mest lesið Fylgdu eftir ábendingum um aðkomu undirheimanna Innlent Ekki í belti og undir áhrifum þegar hann lést Innlent Skipti öllu máli að telja drykkina Innlent Holan alls ekki eina slysagildran Innlent Skaut hundinn sjálfur og fékk háa sekt Innlent Uppruni stjarnanna óþekktur: „Hver andskotinn hefur verið að setja þetta inn?“ Innlent Hætta að sekta fyrir notkun nagladekkja Innlent Fjórtán ára ráðinn til að hefna fyrir morðið á fimmtán ára Erlent Athafnamaðurinn Þráinn Hafstein Kristjánsson látinn Innlent Ræstu út mannskap til að kanna frágang fleiri brunna Innlent Fleiri fréttir Segjast hafa ráðist á rússneskt ríkisútvarp á afmælisdegi Pútín Deila Nóbelnum fyrir uppgötvun á miRNA Bein útsending: Hver fær Nóbelsverðlaunin í læknisfræði? Fjórtán ára ráðinn til að hefna fyrir morðið á fimmtán ára Eitt ár frá upphafi stríðsins á Gasa Íranskur herforingi sagður hafa látist í loftárásum Ísraela Lýsa nóttinni sem skelfilegri Minnkandi virðing fyrir heilbrigðisstarfsfólki á Gasa Ung kona látin eftir skotárás í Ísrael Huldukona í lykilhlutverki í lygilegu ráðabruggi um símboðana „Ein versta nóttin“ í Beirút frá upphafi átaka Sneri aftur á vettvang banatilræðisins Engum verði vísað út við myndbirtingu Minnst sextán látnir í aurskriðum í Bosníu og Hersegóvínu Einn af leiðtogum Hamas lést í loftárás á Líbanon Minnst sjötíu í valnum eftir árás glæpamanna Versnandi ástand í Pokrovsk Trump sagði Pence að hann yrði fyrirlitinn og talinn heimskur Gerðu árás á landamærastöð þar sem tugir þúsunda hafa flúið Obama leggur land undir fót fyrir Harris í næstu viku Sýknaðir af alvarlegustu ákærunum vegna dauða Nichols Hvaldímír drapst af völdum bakteríusýkingar 21 árs konu bjargað á Gasa tíu árum eftir að henni var rænt Arftaki Nasrallah sagður drepinn í árás Ísraela Vita um tvo Íslendinga í Líbanon Segja íbúum tuttugu og fimm þorpa að flýja Hringmyrkvi sýnilegur yfir syðsta oddi Suður-Ameríku Fyrsta heimsókn Rutte til Úkraínu Íhuga árásir á olíuvinnslur og kjarnorkustöðvar í Íran Nýnasisti sagðist ekki hafa stungið börn vegna rasisma Sjá meira