Heggur sá er hlífa skyldi? Ráð Rótarinnar skrifar 25. nóvember 2016 00:00 Við Rótarkonur vitum af eigin raun að fjölmiðlar vilja gjarnan fá fólk í viðtöl til að segja reynslusögur. Þær vekja oft mikla athygli og því er freistandi að finna viðmælenda, enda er tilgangurinn góður. Á sama tíma fylgir því ónotatilfinning að ýta fólki inn í kastljós fjölmiðla til að tjá sig um erfiða lífsreynslu, ofneyslu og ofbeldi. Sú hugmynd virðist vera á kreiki að það sé einhvers konar terapía að koma fram í fjölmiðlum og segja sína sögu, jafnvel fyrir fólk sem lítið sem ekkert hefur unnið úr sínum áföllum. Þau áföll sem hafa alvarlegustu áhrifin á heill og hamingju fólks eru kynferðisbrot, ekki síst þau sem framin eru gagnvart börnum og ungu fólki. Nauðgun er svo sá einstaki atburður sem mestar líkur eru á að valdi áfallastreituröskun og konur eru í miklum meirihluta þeirra sem glíma við hana. Meirihluti kvenna sem glíma við fíknivanda á sér áfalla- og ofbeldissögu. Það er á engan hátt markmið Rótarinnar að taka þátt í þöggun um kynbundið ofbeldi og það getur vissulega verið mjög valdeflandi að afhjúpa ofbeldi. Hins vegar viljum við leggja okkar af mörkum til þess að fram fari umræða um það hvernig samfélagið fjallar um kynbundið ofbeldi. Við leggjum áherslu á að það er þess sem fyrir ofbeldinu verður að ákveða hvar, hvenær, hvort og hvernig saga hans birtist opinberlega.Margfalt ofbeldi Fórnarlömb kynbundins ofbeldis verða iðulega fyrir margföldu ofbeldi. Nýleg dæmi sýna að umfjöllun í fjölmiðlum getur bæði verið vægðarlaus og siðlaus og margir þættir hafa áhrif á það hvernig sá sem orðið hefur fyrir ofbeldi er meðhöndlaður af fjölmiðlum, samfélagi og réttarvörslukerfi. Mikil tilhneiging er til að standa með valdamiklum gerendum en ef gerandi er óþekktur er jafnan meiri samúð með þolanda. Þá getur verið erfitt fyrir karla að opinbera kynferðisofbeldi gegn sér þar sem það samræmist ekki gamalgrónum staðalímyndum um karlmennsku að karlar séu þolendur. Orðræðan um að fólk sé saklaust á meðan annað sannast ekki fleytir okkur ekki langt í því að styðja við bakið á þeim fjölmörgu sem verða fyrir kynferðisofbeldi. Vinna þarf gegn því að þolendur lendi í spíral þar sem fyrst er brotið á þeim kynferðislega, síðan af fjölmiðlum með ónærgætinni og gerendamiðaðri umfjöllun og svo af dómskerfi sem virðist getulaust til að útdeila réttlæti í slíkum málum. Þá er ónefnt samfélag sem aldrei hefur áhyggjur af því hvort að gerendur séu í stuttbuxum eða „lauslátir“ en meiri af því að þolendur fyrirgefi gerendum og veiti þeim „syndaaflausn“. Það er ekki hlutverk dómstóla að birta úrskurði með viðkvæmum persónuupplýsingum um brotaþola. Samfélagsstofnanir eins og fjölmiðlar, réttarkerfi og félagasamtök ættu stuðla að vernd þolenda gegn óvæginni umfjöllun í samræmi við siðareglur fagstétta. Félagasamtök sem nota sögur, nöfn og andlit skjólstæðinga í kynningar- og fjáröflunarstarfi verða líka að hafa skaðleysi skjólstæðinga sinna í fyrirrúmi. Fagna ber aukinni umræðu um kynferðisbrot og þakka því hugrakka fólki sem sagt hefur sína sögu opinberlega. Við skulum líka vera vakandi fyrir áhættunni sem því fylgir að berskjalda sig í litlu gerendavænu samfélagi.Katrín G. Alfreðsdóttir, Kristín I. PálsdóttirGuðrún Ebba Ólafsdóttir og Þórlaug Sveinsdóttir, í ráði Rótarinnar Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson Skoðun Vopnakaup eru landráð Hildur Þórðardóttir Skoðun Er öldrunarhjúkrun gefandi? Ólína Kristín Jónsdóttir Skoðun Halldór 19.10.24 Halldór Rödd skynseminnar Hjördís Guðný Guðmundsdóttir Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir Skoðun Hættum þessu bulli – enga strúta hér á landi Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson Skoðun Skoðun Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson skrifar Skoðun Er öldrunarhjúkrun gefandi? Ólína Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Vopnakaup eru landráð Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Rödd skynseminnar Hjördís Guðný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Menntun er fjárfesting í framtíðinni Geir Sigurðsson skrifar Skoðun Í átt að betra Íslandi – stjórnmál sem skila árangri Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hættum þessu bulli – enga strúta hér á landi Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Gerum íslensku að kosningamáli Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Öðruvísi Íslendingar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til ríkissaksóknara og forseta Hæstaréttar Guðbjörn Jónsson skrifar Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir skrifar Skoðun Fullveldi Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun „Hver sagði þér að heimurinn væri réttlátur?“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Í upphafi kosningabaráttu Heimir Pálsson skrifar Sjá meira
Við Rótarkonur vitum af eigin raun að fjölmiðlar vilja gjarnan fá fólk í viðtöl til að segja reynslusögur. Þær vekja oft mikla athygli og því er freistandi að finna viðmælenda, enda er tilgangurinn góður. Á sama tíma fylgir því ónotatilfinning að ýta fólki inn í kastljós fjölmiðla til að tjá sig um erfiða lífsreynslu, ofneyslu og ofbeldi. Sú hugmynd virðist vera á kreiki að það sé einhvers konar terapía að koma fram í fjölmiðlum og segja sína sögu, jafnvel fyrir fólk sem lítið sem ekkert hefur unnið úr sínum áföllum. Þau áföll sem hafa alvarlegustu áhrifin á heill og hamingju fólks eru kynferðisbrot, ekki síst þau sem framin eru gagnvart börnum og ungu fólki. Nauðgun er svo sá einstaki atburður sem mestar líkur eru á að valdi áfallastreituröskun og konur eru í miklum meirihluta þeirra sem glíma við hana. Meirihluti kvenna sem glíma við fíknivanda á sér áfalla- og ofbeldissögu. Það er á engan hátt markmið Rótarinnar að taka þátt í þöggun um kynbundið ofbeldi og það getur vissulega verið mjög valdeflandi að afhjúpa ofbeldi. Hins vegar viljum við leggja okkar af mörkum til þess að fram fari umræða um það hvernig samfélagið fjallar um kynbundið ofbeldi. Við leggjum áherslu á að það er þess sem fyrir ofbeldinu verður að ákveða hvar, hvenær, hvort og hvernig saga hans birtist opinberlega.Margfalt ofbeldi Fórnarlömb kynbundins ofbeldis verða iðulega fyrir margföldu ofbeldi. Nýleg dæmi sýna að umfjöllun í fjölmiðlum getur bæði verið vægðarlaus og siðlaus og margir þættir hafa áhrif á það hvernig sá sem orðið hefur fyrir ofbeldi er meðhöndlaður af fjölmiðlum, samfélagi og réttarvörslukerfi. Mikil tilhneiging er til að standa með valdamiklum gerendum en ef gerandi er óþekktur er jafnan meiri samúð með þolanda. Þá getur verið erfitt fyrir karla að opinbera kynferðisofbeldi gegn sér þar sem það samræmist ekki gamalgrónum staðalímyndum um karlmennsku að karlar séu þolendur. Orðræðan um að fólk sé saklaust á meðan annað sannast ekki fleytir okkur ekki langt í því að styðja við bakið á þeim fjölmörgu sem verða fyrir kynferðisofbeldi. Vinna þarf gegn því að þolendur lendi í spíral þar sem fyrst er brotið á þeim kynferðislega, síðan af fjölmiðlum með ónærgætinni og gerendamiðaðri umfjöllun og svo af dómskerfi sem virðist getulaust til að útdeila réttlæti í slíkum málum. Þá er ónefnt samfélag sem aldrei hefur áhyggjur af því hvort að gerendur séu í stuttbuxum eða „lauslátir“ en meiri af því að þolendur fyrirgefi gerendum og veiti þeim „syndaaflausn“. Það er ekki hlutverk dómstóla að birta úrskurði með viðkvæmum persónuupplýsingum um brotaþola. Samfélagsstofnanir eins og fjölmiðlar, réttarkerfi og félagasamtök ættu stuðla að vernd þolenda gegn óvæginni umfjöllun í samræmi við siðareglur fagstétta. Félagasamtök sem nota sögur, nöfn og andlit skjólstæðinga í kynningar- og fjáröflunarstarfi verða líka að hafa skaðleysi skjólstæðinga sinna í fyrirrúmi. Fagna ber aukinni umræðu um kynferðisbrot og þakka því hugrakka fólki sem sagt hefur sína sögu opinberlega. Við skulum líka vera vakandi fyrir áhættunni sem því fylgir að berskjalda sig í litlu gerendavænu samfélagi.Katrín G. Alfreðsdóttir, Kristín I. PálsdóttirGuðrún Ebba Ólafsdóttir og Þórlaug Sveinsdóttir, í ráði Rótarinnar
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun
Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar
Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun
Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun