Er veisluborð ferðaþjónustunnar fullsetið? Þorvarður Goði Valdimarsson skrifar 6. október 2016 07:00 Ísland er einstakt á margan hátt. Fólk flykkist hingað til að upplifa dásemdir náttúrunnar í öllum sínum margbreytileika. Ein stærsta áskorunin sem við stöndum frammi fyrir, er hvernig varðveita megi þessa auðlind en bjóða um leið með arðbærum hætti upp á þá margvíslegu upplifun sem landið okkar býr yfir. Þessi umræða um jafnvægi milli nýtingar og verndar náttúruauðlinda á einnig við um aðrar undirstöðugreinar á Íslandi. Þess vegna er mikilvægt að hún fari fram sem víðast. Því er oft haldið fram að flugfélögin stýri því einfaldlega hvernig umferð um landið þróast. Allt sé gert til þess að sætaframboð nýtist að hámarki og virðiskeðjan byggist þannig upp að unnt sé að skapa arð af sem flestum rekstrarþáttum iðnaðarins. Svo einstrengingsleg heildarsýn býður þó hættunni heim. Vöxtur ferðaþjónustunnar hefur verið um eða yfir 30% síðustu ár og lesa má í sumaráætlun ISAVIA 2016 að 39 flugfélög hafi flutt um 4,5 milljónir farþega um Keflavíkurflugvöll í lok ágúst, en vöxturinn í september stefnir í +50% frá því í fyrra. Um þriðjungur þessara ferðalanga heimsækir Ísland, ferðast um landið og greiðir fyrir þjónustu. Í ljósi þessa hljóta forsendur ferðaiðnaðarins til áframhaldandi vaxtar og verðmætasköpunar að teljast vænlegar ef rétt er haldið á spilum og farið með gát. Á þessu ári var einnig kynntur 11% virðisaukaskattur innan ferðaiðnaðarins og má því segja að greinin sé að því leyti að verða ábyrgur samfélagsþegn. Þó er sá hængur á að meðallaun í ferðaþjónustu eru lág. Forsvarsmenn stéttarfélaga eru sagðir vera að drukkna í málum sem snúa að launarétti og félagslegu undirboði ferðaþjónustufyrirtækja.Brugðið getur til beggja vona Er toppnum náð? Bjartsýnismenn halda því fram að vöxtur ferðaiðnaðar verði til frambúðar en varfærnari aðilar telja að þolmörkum sé náð og spá samdrætti í greininni þegar árið 2018. Íslenska krónan sé að styrkjast svo mikið og verðlag þjónustu að hækka svo úr hófi fram að útlendingar hætti að sjá verðmæti í því að koma til Íslands og velji sér ódýrari áfangastaði til að svala ævintýraþrá sinni. Svo gætum við jafnvel átt von á nýju eldgosi, sem stöðva myndi flugumferð, auka eftirspurn en setja allt annað í biðstöðu meðan ósköpin ganga yfir. Þar er ekkert öruggt en vissulega spennandi tímar. Sama er hvernig á málin er litið, það getur brugðið til beggja vona og því vissara að við förum ekki fram úr sjálfum okkur í bjartsýninni líkt og 2005-2007. Byggingakrönum fjölgar ört, mörg fyrirtæki eru að fjárfesta gríðarlega í nýjum og veglegum hótelum. Keyptar eru tveggja hæða rútur sem flytja helmingi fleiri gesti en áður. Hvarvetna spretta upp fyrirtæki sem ætla að taka þátt í þessari mögnuðu veislu eins og hún vari að eilífu og engin hætta sé á offjárfestingu. Við Íslendingar þurfum að átta okkur á því að ekki er hægt að setja öll eggin í sömu körfuna og vona bara hið besta. Í dansinum í kringum gullkálf ferðaiðnaðarins má nefnilega ekki gleyma þeim grunnatvinnuvegum sem fyrir eru í landinu og reynst hafa bjarghringir þegar spilaborgir hrynja. Treysta þarf samkeppnishæfni sjávarútvegs og orkutengds iðnaðar og hlúa að þeim greinum hugvísinda og þjónustu sem styðja áframhaldandi vöxt og viðgang samfélagsins. Loks er vert að spyrja: Hvernig getum við lært af því sem vel er gert á öðrum sviðum og yfirfært í heim upplifunariðnaðarins?Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Óhæfur leiðtogi? Franklín Ernir Kristjánsson Skoðun Loksins, Gunnar Bragi! Einar G. Harðarson Skoðun Skynsemi Sigmundar Davíðs rýnd – Er ESB aðild/Evra tóm tjara? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Hvorki útlendingahatur né gestrisni Hildur Þórðardóttir Skoðun Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Kílómetragjald: Gjöf fyrir marga, refsiskattur fyrir aðra Ágústa Ágústsdóttir Skoðun Þau eru við, við erum þau Arnar Eggert Thoroddsen Skoðun Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson Skoðun Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson Skoðun Vaxandi stríðsátök, en með íslenskum vopnum? Eldur Smári Kristinsson Skoðun Skoðun Skoðun Óljós viðurkenning þrátt fyrir stefnu stjórnvalda Sandra B. Franks skrifar Skoðun Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson skrifar Skoðun Vaxandi stríðsátök, en með íslenskum vopnum? Eldur Smári Kristinsson skrifar Skoðun Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þau eru við, við erum þau Arnar Eggert Thoroddsen skrifar Skoðun Óhæfur leiðtogi? Franklín Ernir Kristjánsson skrifar Skoðun Loksins, Gunnar Bragi! Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Skynsemi Sigmundar Davíðs rýnd – Er ESB aðild/Evra tóm tjara? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Hvorki útlendingahatur né gestrisni Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson skrifar Skoðun Er ekki einokun Háskóla Íslands óviðunandi? Helga Dögg Sverrisdóttir skrifar Skoðun Kílómetragjald: Gjöf fyrir marga, refsiskattur fyrir aðra Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Róttækar og tafarlausar umbætur Arnar þór Jónsson,Kári Allansson skrifar Skoðun Afleiðingar ríkisafskipta: Af hverju skaðleg einokun er ekki til á frjálsum markaði Eiríkur Magnússon skrifar Skoðun Er verið að blekkja fólk? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Það er ekkert til sem heitir full vinnustytting með 15 mínútna neysluhléi Jóhanna Helgadóttir skrifar Skoðun Um blöndun menningarheima Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir skrifar Skoðun Ökuskírteini á hval Sigursteinn Másson skrifar Skoðun Barningur smáframleiðenda Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Erum við í ofbeldissambandi? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Ó nei, ekki aftur! Leyfisveitingar fyrir Hvammsvirkjun Margrét Erlendsdóttir skrifar Skoðun Siddhi: Yfirnáttúrulegir hæfileikar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Innviðaskuldin mikla Grímur Atlason skrifar Skoðun Umsókn um stöðu kennara í (vonandi) nálægri framtíð Heiða Ingunn Þorgeirsdóttir skrifar Skoðun Sögur Hannesar Hólmsteins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Hvað gerist svo? Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Hernaðurinn gegn skólunum Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Látum gusta um sjónvarpssalina og loftum út á Alþingi Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Hegðaði sér eins og einræðisherra Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hættum við að geta hugsað? Þorsteinn Siglaugsson,GPT-4 skrifar Sjá meira
Ísland er einstakt á margan hátt. Fólk flykkist hingað til að upplifa dásemdir náttúrunnar í öllum sínum margbreytileika. Ein stærsta áskorunin sem við stöndum frammi fyrir, er hvernig varðveita megi þessa auðlind en bjóða um leið með arðbærum hætti upp á þá margvíslegu upplifun sem landið okkar býr yfir. Þessi umræða um jafnvægi milli nýtingar og verndar náttúruauðlinda á einnig við um aðrar undirstöðugreinar á Íslandi. Þess vegna er mikilvægt að hún fari fram sem víðast. Því er oft haldið fram að flugfélögin stýri því einfaldlega hvernig umferð um landið þróast. Allt sé gert til þess að sætaframboð nýtist að hámarki og virðiskeðjan byggist þannig upp að unnt sé að skapa arð af sem flestum rekstrarþáttum iðnaðarins. Svo einstrengingsleg heildarsýn býður þó hættunni heim. Vöxtur ferðaþjónustunnar hefur verið um eða yfir 30% síðustu ár og lesa má í sumaráætlun ISAVIA 2016 að 39 flugfélög hafi flutt um 4,5 milljónir farþega um Keflavíkurflugvöll í lok ágúst, en vöxturinn í september stefnir í +50% frá því í fyrra. Um þriðjungur þessara ferðalanga heimsækir Ísland, ferðast um landið og greiðir fyrir þjónustu. Í ljósi þessa hljóta forsendur ferðaiðnaðarins til áframhaldandi vaxtar og verðmætasköpunar að teljast vænlegar ef rétt er haldið á spilum og farið með gát. Á þessu ári var einnig kynntur 11% virðisaukaskattur innan ferðaiðnaðarins og má því segja að greinin sé að því leyti að verða ábyrgur samfélagsþegn. Þó er sá hængur á að meðallaun í ferðaþjónustu eru lág. Forsvarsmenn stéttarfélaga eru sagðir vera að drukkna í málum sem snúa að launarétti og félagslegu undirboði ferðaþjónustufyrirtækja.Brugðið getur til beggja vona Er toppnum náð? Bjartsýnismenn halda því fram að vöxtur ferðaiðnaðar verði til frambúðar en varfærnari aðilar telja að þolmörkum sé náð og spá samdrætti í greininni þegar árið 2018. Íslenska krónan sé að styrkjast svo mikið og verðlag þjónustu að hækka svo úr hófi fram að útlendingar hætti að sjá verðmæti í því að koma til Íslands og velji sér ódýrari áfangastaði til að svala ævintýraþrá sinni. Svo gætum við jafnvel átt von á nýju eldgosi, sem stöðva myndi flugumferð, auka eftirspurn en setja allt annað í biðstöðu meðan ósköpin ganga yfir. Þar er ekkert öruggt en vissulega spennandi tímar. Sama er hvernig á málin er litið, það getur brugðið til beggja vona og því vissara að við förum ekki fram úr sjálfum okkur í bjartsýninni líkt og 2005-2007. Byggingakrönum fjölgar ört, mörg fyrirtæki eru að fjárfesta gríðarlega í nýjum og veglegum hótelum. Keyptar eru tveggja hæða rútur sem flytja helmingi fleiri gesti en áður. Hvarvetna spretta upp fyrirtæki sem ætla að taka þátt í þessari mögnuðu veislu eins og hún vari að eilífu og engin hætta sé á offjárfestingu. Við Íslendingar þurfum að átta okkur á því að ekki er hægt að setja öll eggin í sömu körfuna og vona bara hið besta. Í dansinum í kringum gullkálf ferðaiðnaðarins má nefnilega ekki gleyma þeim grunnatvinnuvegum sem fyrir eru í landinu og reynst hafa bjarghringir þegar spilaborgir hrynja. Treysta þarf samkeppnishæfni sjávarútvegs og orkutengds iðnaðar og hlúa að þeim greinum hugvísinda og þjónustu sem styðja áframhaldandi vöxt og viðgang samfélagsins. Loks er vert að spyrja: Hvernig getum við lært af því sem vel er gert á öðrum sviðum og yfirfært í heim upplifunariðnaðarins?Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun
Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson Skoðun
Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson Skoðun
Skoðun Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson skrifar
Skoðun Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson skrifar
Skoðun Afleiðingar ríkisafskipta: Af hverju skaðleg einokun er ekki til á frjálsum markaði Eiríkur Magnússon skrifar
Skoðun Það er ekkert til sem heitir full vinnustytting með 15 mínútna neysluhléi Jóhanna Helgadóttir skrifar
Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun
Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson Skoðun
Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson Skoðun