Nýtt einkunnakerfi og einkunnabólga Björn Guðmundsson skrifar 14. nóvember 2016 00:00 Nýlega barst mér bæklingurinn Nýir tímar frá mennta- og menningarmálaráðuneytinu. Þar er m.a. fjallað um nýtt einkunnakerfi í bókstöfum fyrir grunnskóla. Haft eftir Gylfa J. Gylfasyni að bókstafakvarðinn auki gegnsæi og gæði við einkunnagjöf og að hugtakið „einkunnaverðbólga“ gæti heyrt sögunni til. Tölur sýna að í grunnskólum hafi átt sér stað veruleg einkunnabólga undanfarin ár. Á árunum 2005-2010 fengu 24-27% nemenda 9 eða 10 í íslensku, 34-36% árið 2014 og 39% árið 2015. Þetta myndi ég kalla óðaeinkunnabólgu. Fyrir fáeinum árum ritaði ég greinina „Einkunnabólga; orsakir og afleiðingar“. Þar kemur fram að einkunnabólga stafar fyrst og fremst af auknum þrýstingi á kennara úr ýmsum áttum. Þetta er vandamál víða, þ. á m. í kröfuhörðustu háskólum USA. Þar hófst einkunnabólga um 1960 en jókst verulega eftir 1980 og hefur verið tengd við kennslukannanir og markaðsvæðingu menntunar af Stuart Rojstaczer, fyrrverandi prófessor við Duke-háskólann, sem heldur úti vefsíðunni gradeinflation.com. Hann segir í lauslegri þýðingu: „Um 1980 urðu kennslukannanir algengar og skólagjöld hækkuðu umfram tekjur fólks. Farið var að líta á nemendur (og foreldra þeirra) sem viðskiptavini og þeir hafa alltaf rétt fyrir sér. Vilji þeir háar einkunnir fá þeir þær. Þrýst er á kennara af nemendum, foreldrum og skólastjórnum, þeir slaka á námskröfum og gefa hærri einkunnir til að hafa alla ánægða.“ Valerie Strauss skrifaði grein í Washington Post um einkunnabólgu og skaðann sem af henni hlýst. Starfsmenn háskóla segja fleiri og fleiri háskólanema ofverndaða og ofdekraða og aldrei hafa fengið að hrufla sig á hnjánum eins og það er orðað. Í uppeldinu og á neðri skólastigum upplifa þau eintómt hrós og kunna því ekki að taka gagnrýni. Þessi ungmenni búast við verðlaunum eða a.m.k. hrósi fyrir allt sem þau gera. Þetta minnir óneitanlega á orð Guðrúnar Geirsdóttur í HÍ þegar hún segir að nemendur vilji gera sem minnst sjálfir en krefjist mikils af kennurum, lesi ekki kennslubækurnar en krefjist hárra einkunna. Halldóra S. Sigurðardóttir, kennari í MH, tekur í svipaðan streng í grein sem nefnist „Ég ætla að fá stúdentspróf!“ (með sem minnstri fyrirhöfn). Að mati Strauss er einkunnabólga að rýra gæði menntunar.Talnakvarðinn ekki vandamál Nýr einkunnakvarði fyrir íslenska grunnskóla mun ekki útrýma einkunnabólgu því að talnakvarðinn er ekki vandamál sem slíkur. Skv. matsviðmiðum aðalnámskrár í íslensku fær nemandi C ef hann sýnir sæmilega hæfni, B fyrir góða hæfni og A fyrir framúrskarandi hæfni. Þetta er tíundað nánar og útskýrt með orðunum sæmilegt, gott, mjög gott og öðrum álíka. Slík orð hafa mismunandi merkingu í hugum mismunandi kennara og bókstafakvarðinn því engu betri en talnakvarði. Í mörgum bandarískum háskólum eru einkunnir gefnar í bókstöfum. A er excellent, B er good, C er acceptable og þetta er útlistað nánar sem hæfniviðmið. Ekki hefur þetta kerfi komið í veg fyrir einkunnabólgu. Árið 1971 voru einkunnirnar A- og A 7% einkunna í bandarískum háskólum en eru nú 41%. Tilhneiging kennara til að gefa nemendum sífellt hærri einkunnir ræðst ekki af einkunnakvarða heldur af síauknum þrýstingi frá nemendum, foreldrum, skólastjórnendum og yfirvöldum. Líklegast er að smám saman muni hærra hlutfall íslenskra grunnskólanema fá A frekar en B og B frekar en C. Einkunnabólga felur í sér að nemendur eru sviknir um sanngjarnt mat á eigin frammistöðu og gæði námsins rýrna. Ósanngjarn þrýstingur á kennara misbýður réttlætiskennd þeirra og gerir kennarastarfið óaðlaðandi. Einkunnabólga er skaðleg, en hún verður ekki læknuð með því að gefa einkunnir í bókstöfum.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson Skoðun Vopnakaup eru landráð Hildur Þórðardóttir Skoðun Er öldrunarhjúkrun gefandi? Ólína Kristín Jónsdóttir Skoðun Halldór 19.10.24 Halldór Rödd skynseminnar Hjördís Guðný Guðmundsdóttir Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir Skoðun Hættum þessu bulli – enga strúta hér á landi Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson Skoðun Skoðun Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson skrifar Skoðun Er öldrunarhjúkrun gefandi? Ólína Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Vopnakaup eru landráð Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Rödd skynseminnar Hjördís Guðný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Menntun er fjárfesting í framtíðinni Geir Sigurðsson skrifar Skoðun Í átt að betra Íslandi – stjórnmál sem skila árangri Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hættum þessu bulli – enga strúta hér á landi Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Gerum íslensku að kosningamáli Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Öðruvísi Íslendingar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til ríkissaksóknara og forseta Hæstaréttar Guðbjörn Jónsson skrifar Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir skrifar Skoðun Fullveldi Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun „Hver sagði þér að heimurinn væri réttlátur?“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Í upphafi kosningabaráttu Heimir Pálsson skrifar Sjá meira
Nýlega barst mér bæklingurinn Nýir tímar frá mennta- og menningarmálaráðuneytinu. Þar er m.a. fjallað um nýtt einkunnakerfi í bókstöfum fyrir grunnskóla. Haft eftir Gylfa J. Gylfasyni að bókstafakvarðinn auki gegnsæi og gæði við einkunnagjöf og að hugtakið „einkunnaverðbólga“ gæti heyrt sögunni til. Tölur sýna að í grunnskólum hafi átt sér stað veruleg einkunnabólga undanfarin ár. Á árunum 2005-2010 fengu 24-27% nemenda 9 eða 10 í íslensku, 34-36% árið 2014 og 39% árið 2015. Þetta myndi ég kalla óðaeinkunnabólgu. Fyrir fáeinum árum ritaði ég greinina „Einkunnabólga; orsakir og afleiðingar“. Þar kemur fram að einkunnabólga stafar fyrst og fremst af auknum þrýstingi á kennara úr ýmsum áttum. Þetta er vandamál víða, þ. á m. í kröfuhörðustu háskólum USA. Þar hófst einkunnabólga um 1960 en jókst verulega eftir 1980 og hefur verið tengd við kennslukannanir og markaðsvæðingu menntunar af Stuart Rojstaczer, fyrrverandi prófessor við Duke-háskólann, sem heldur úti vefsíðunni gradeinflation.com. Hann segir í lauslegri þýðingu: „Um 1980 urðu kennslukannanir algengar og skólagjöld hækkuðu umfram tekjur fólks. Farið var að líta á nemendur (og foreldra þeirra) sem viðskiptavini og þeir hafa alltaf rétt fyrir sér. Vilji þeir háar einkunnir fá þeir þær. Þrýst er á kennara af nemendum, foreldrum og skólastjórnum, þeir slaka á námskröfum og gefa hærri einkunnir til að hafa alla ánægða.“ Valerie Strauss skrifaði grein í Washington Post um einkunnabólgu og skaðann sem af henni hlýst. Starfsmenn háskóla segja fleiri og fleiri háskólanema ofverndaða og ofdekraða og aldrei hafa fengið að hrufla sig á hnjánum eins og það er orðað. Í uppeldinu og á neðri skólastigum upplifa þau eintómt hrós og kunna því ekki að taka gagnrýni. Þessi ungmenni búast við verðlaunum eða a.m.k. hrósi fyrir allt sem þau gera. Þetta minnir óneitanlega á orð Guðrúnar Geirsdóttur í HÍ þegar hún segir að nemendur vilji gera sem minnst sjálfir en krefjist mikils af kennurum, lesi ekki kennslubækurnar en krefjist hárra einkunna. Halldóra S. Sigurðardóttir, kennari í MH, tekur í svipaðan streng í grein sem nefnist „Ég ætla að fá stúdentspróf!“ (með sem minnstri fyrirhöfn). Að mati Strauss er einkunnabólga að rýra gæði menntunar.Talnakvarðinn ekki vandamál Nýr einkunnakvarði fyrir íslenska grunnskóla mun ekki útrýma einkunnabólgu því að talnakvarðinn er ekki vandamál sem slíkur. Skv. matsviðmiðum aðalnámskrár í íslensku fær nemandi C ef hann sýnir sæmilega hæfni, B fyrir góða hæfni og A fyrir framúrskarandi hæfni. Þetta er tíundað nánar og útskýrt með orðunum sæmilegt, gott, mjög gott og öðrum álíka. Slík orð hafa mismunandi merkingu í hugum mismunandi kennara og bókstafakvarðinn því engu betri en talnakvarði. Í mörgum bandarískum háskólum eru einkunnir gefnar í bókstöfum. A er excellent, B er good, C er acceptable og þetta er útlistað nánar sem hæfniviðmið. Ekki hefur þetta kerfi komið í veg fyrir einkunnabólgu. Árið 1971 voru einkunnirnar A- og A 7% einkunna í bandarískum háskólum en eru nú 41%. Tilhneiging kennara til að gefa nemendum sífellt hærri einkunnir ræðst ekki af einkunnakvarða heldur af síauknum þrýstingi frá nemendum, foreldrum, skólastjórnendum og yfirvöldum. Líklegast er að smám saman muni hærra hlutfall íslenskra grunnskólanema fá A frekar en B og B frekar en C. Einkunnabólga felur í sér að nemendur eru sviknir um sanngjarnt mat á eigin frammistöðu og gæði námsins rýrna. Ósanngjarn þrýstingur á kennara misbýður réttlætiskennd þeirra og gerir kennarastarfið óaðlaðandi. Einkunnabólga er skaðleg, en hún verður ekki læknuð með því að gefa einkunnir í bókstöfum.Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun
Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar
Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun
Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun