Neyðaráætlun þarf fyrir fatlaða segir formaður Þroskahjálpar Svavar Hávarðsson skrifar 18. janúar 2016 07:00 Ofbeldi gegn fötluðu fólki er alþjóðlegt vandamál sem allt of víða er látið grassera án aðgerða. Mikið verk þarf að vinna áður en hægt er að segja að ríkisvaldið hafi gert allt sem í þess valdi stendur til að tryggja öryggi og réttarvernd fatlaðs fólks. Svo alvarleg er staðan á Íslandi varðandi grundvallarréttindi fatlaðra í þessu tilliti að sérstök neyðaráætlun til úrbóta þarf að koma til strax. Þetta er álit Bryndísar Snæbjörnsdóttur, formanns Landssamtakanna Þroskahjálpar, í ljósi svars Ólafar Nordal innanríkisráðherra við fyrirspurn Steinunnar Þóru Árnadóttur, þingmanns Vinstri grænna, um ofbeldi gegn fötluðu fólki og viðbrögð við því, sem Fréttablaðið fjallaði um á laugardag. Þar kemur fram að engar samræmdar vinnu- eða verklagsreglur eru til hjá lögreglunni í landinu um viðbrögð þegar grunur kemur upp um ofbeldi gegn fötluðu fólki. Eins gefur svarið ástæðu til að halda að fræðslu sé ábótavant um ofbeldisbrot þessi þegar fagmenntun lögreglumanna og dómara er annars vegar.Bryndís SnæbjörnsdóttirBryndís segir það umhugsunarefni að til að vekja umræðu um þessi mikilvægu mannréttindi, og til að fá viðbrögð stjórnvalda, hafi konur sem sætt höfðu ítrekuðu kynferðisofbeldi þurft að segja frá ömurlegri reynslu sinni fyrir framan alþjóð – og vísar þar til umfjöllunar í Kastljósi um sumardvalarheimilið Nýjabæ fyrr í vetur. „Það má velta því fyrir sér hvort það að verja borgarana fyrir ofbeldi sé ekki ein af meginskyldum ríkisvaldsins. Það er því full ástæða til að setja tafarlaust í gang neyðaráætlun til að tryggja vernd fatlaðs fólks fyrir ofbeldi, ætli stjórnvöld að standa við skuldbindingar sínar gagnvart fólkinu í landinu, öllu fólki,“ segir Bryndís sem bætir við að ekki sé tryggt að lögreglurannsóknir taki mið af sérstökum þörfum fatlaðs fólks sem aftur getur leitt til að síður verði ákært vegna meintra ofbeldisbrota gegn því. Þá virðist meðferð mála ekki alltaf sniðin að sérstökum þörfum sem fatlað fólk kann að hafa, sem aftur leiðir til þess að mál meintra sakamanna dagar uppi. Þroskahjálp samþykkti sérstaka ályktun um vernd fatlaðs fólks gegn misnotkun og ofbeldi á landsþingi sínu í október. Þar voru lögreglu- og dómsmálayfirvöld hvött til að setja skýrar verklagsreglur um hvernig bæta megi réttarvernd fatlaðs fólks, „enda sterkar vísbendingar um að fólk með þroskahömlun njóti ekki verndar réttarkerfisins með sama hætti og þeir sem ófatlaðir eru.“ Ofbeldið alþjóðlegur vandiOfbeldi sem beinist gegn fötluðu fólki er þekkt og viðurkennt vandamál um allan heim. Samningur Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks frá árinu 2007 leggur mikla áherslu á skyldur ríkja til að verja fatlað fólk almennt, og konur og börn sérstaklega fyrir ofbeldi. Ísland skrifaði undir samninginn árið 2007 og vinnur nú að fullgildingu hans. Það þýðir að ríkið verður að tryggja að öll lög og stjórnsýsluframkvæmd á Íslandi uppfylli kröfur og skilyrði sem samningurinn mælir fyrir um. Í samningnum er lögð sérstök áhersla á að stjórnvöld tryggi fötluðu fólki aðgang að réttarkerfinu (lögreglurannsóknir, ákæruvald, dómstólar, refsingar/fangelsi) og vernd réttarkerfisins til jafns við aðra, „meðal annars með því að laga málsmeðferð alla að þörfum þess“. Mest lesið „Væri ekki að fara ef ekki væri fyrir góðvild fólks“ Innlent Grunar að Íranir hafi skipulagt morð á Trump fyrir atburði vikunnar Erlent Munaði engu að ökumaður straujaði niður nítján hjólreiðamenn Innlent Tveir fundust skotnir til bana í brunnum bíl í Malmö Erlent „Stanslaus barátta við það að vera ekki með menn í einangrun“ Innlent Valið á Vance fyrirboði einangrunarhyggju í utanríkismálum Erlent Þrjár líkamsárásir, vinnuslys og mannlaus bíll á ferð Innlent Fyrsta heimasmíðaða útvarp landsins til sýnis Innlent „Það eina sem stoppar þá er hnefinn, valdbeiting“ Innlent Ekkert nema ást og aðdáun á landsþingi Repúblikana Erlent Fleiri fréttir Þrjár líkamsárásir, vinnuslys og mannlaus bíll á ferð „Væri ekki að fara ef ekki væri fyrir góðvild fólks“ Fyrsta heimasmíðaða útvarp landsins til sýnis „Stanslaus barátta við það að vera ekki með menn í einangrun“ Grátlegt að veiðarnar séu kallaðar af meðan sjórinn er fullur af fiski „Covid er alltaf einhvern veginn með okkur“ Þyrlan flutti slasaða göngukonu Slæm hegðun fanga, veiran skæða og sundballett Sex um borð þegar bátur strandaði í Viðey Munaði engu að ökumaður straujaði niður nítján hjólreiðamenn Mál á hendur skipverjum Polar Nanoq fellt niður Eldgos líklegt á allra næstu vikum og jafnvel innan bæjarins „Það eina sem stoppar þá er hnefinn, valdbeiting“ Vélarvana bátur strandaði við Viðey Fallist á áframhaldandi gæsluvarðhald Klára kvótann á morgun Sækja slasaðan göngumann á Hornstrandir Fjöldi smitaðra af Covid kallar á aðgerðir Hefja viðgerðir á næstu dögum þrátt fyrir óvissuástand Flugi Play seinkað vegna ógnandi tilburða flugdólgs Bjart fram undan í efnahagnum og framkvæmdir hefjast í Grindavík Lögreglurannsókn hafi engin áhrif á veitingu læknaleyfis Helga Vala hefur litlar áhyggjur af málinu „Við erum bara að segja þeim að vinna vinnuna sína“ Tvö þyrluútköll á Suðurlandi í gær og í nótt „Mun enginn kaupa annað en rafbíl árið 2028“ Þorbjörn kominn heim eftir átta mánaða fjarveru Þyrlusveitin kölluð til aðstoðar lögreglu í nótt „Litu bara á þetta eins og hefði verið keyrt á kind“ Ætlar að áfrýja til Landsréttar Sjá meira
Mikið verk þarf að vinna áður en hægt er að segja að ríkisvaldið hafi gert allt sem í þess valdi stendur til að tryggja öryggi og réttarvernd fatlaðs fólks. Svo alvarleg er staðan á Íslandi varðandi grundvallarréttindi fatlaðra í þessu tilliti að sérstök neyðaráætlun til úrbóta þarf að koma til strax. Þetta er álit Bryndísar Snæbjörnsdóttur, formanns Landssamtakanna Þroskahjálpar, í ljósi svars Ólafar Nordal innanríkisráðherra við fyrirspurn Steinunnar Þóru Árnadóttur, þingmanns Vinstri grænna, um ofbeldi gegn fötluðu fólki og viðbrögð við því, sem Fréttablaðið fjallaði um á laugardag. Þar kemur fram að engar samræmdar vinnu- eða verklagsreglur eru til hjá lögreglunni í landinu um viðbrögð þegar grunur kemur upp um ofbeldi gegn fötluðu fólki. Eins gefur svarið ástæðu til að halda að fræðslu sé ábótavant um ofbeldisbrot þessi þegar fagmenntun lögreglumanna og dómara er annars vegar.Bryndís SnæbjörnsdóttirBryndís segir það umhugsunarefni að til að vekja umræðu um þessi mikilvægu mannréttindi, og til að fá viðbrögð stjórnvalda, hafi konur sem sætt höfðu ítrekuðu kynferðisofbeldi þurft að segja frá ömurlegri reynslu sinni fyrir framan alþjóð – og vísar þar til umfjöllunar í Kastljósi um sumardvalarheimilið Nýjabæ fyrr í vetur. „Það má velta því fyrir sér hvort það að verja borgarana fyrir ofbeldi sé ekki ein af meginskyldum ríkisvaldsins. Það er því full ástæða til að setja tafarlaust í gang neyðaráætlun til að tryggja vernd fatlaðs fólks fyrir ofbeldi, ætli stjórnvöld að standa við skuldbindingar sínar gagnvart fólkinu í landinu, öllu fólki,“ segir Bryndís sem bætir við að ekki sé tryggt að lögreglurannsóknir taki mið af sérstökum þörfum fatlaðs fólks sem aftur getur leitt til að síður verði ákært vegna meintra ofbeldisbrota gegn því. Þá virðist meðferð mála ekki alltaf sniðin að sérstökum þörfum sem fatlað fólk kann að hafa, sem aftur leiðir til þess að mál meintra sakamanna dagar uppi. Þroskahjálp samþykkti sérstaka ályktun um vernd fatlaðs fólks gegn misnotkun og ofbeldi á landsþingi sínu í október. Þar voru lögreglu- og dómsmálayfirvöld hvött til að setja skýrar verklagsreglur um hvernig bæta megi réttarvernd fatlaðs fólks, „enda sterkar vísbendingar um að fólk með þroskahömlun njóti ekki verndar réttarkerfisins með sama hætti og þeir sem ófatlaðir eru.“ Ofbeldið alþjóðlegur vandiOfbeldi sem beinist gegn fötluðu fólki er þekkt og viðurkennt vandamál um allan heim. Samningur Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks frá árinu 2007 leggur mikla áherslu á skyldur ríkja til að verja fatlað fólk almennt, og konur og börn sérstaklega fyrir ofbeldi. Ísland skrifaði undir samninginn árið 2007 og vinnur nú að fullgildingu hans. Það þýðir að ríkið verður að tryggja að öll lög og stjórnsýsluframkvæmd á Íslandi uppfylli kröfur og skilyrði sem samningurinn mælir fyrir um. Í samningnum er lögð sérstök áhersla á að stjórnvöld tryggi fötluðu fólki aðgang að réttarkerfinu (lögreglurannsóknir, ákæruvald, dómstólar, refsingar/fangelsi) og vernd réttarkerfisins til jafns við aðra, „meðal annars með því að laga málsmeðferð alla að þörfum þess“.
Mest lesið „Væri ekki að fara ef ekki væri fyrir góðvild fólks“ Innlent Grunar að Íranir hafi skipulagt morð á Trump fyrir atburði vikunnar Erlent Munaði engu að ökumaður straujaði niður nítján hjólreiðamenn Innlent Tveir fundust skotnir til bana í brunnum bíl í Malmö Erlent „Stanslaus barátta við það að vera ekki með menn í einangrun“ Innlent Valið á Vance fyrirboði einangrunarhyggju í utanríkismálum Erlent Þrjár líkamsárásir, vinnuslys og mannlaus bíll á ferð Innlent Fyrsta heimasmíðaða útvarp landsins til sýnis Innlent „Það eina sem stoppar þá er hnefinn, valdbeiting“ Innlent Ekkert nema ást og aðdáun á landsþingi Repúblikana Erlent Fleiri fréttir Þrjár líkamsárásir, vinnuslys og mannlaus bíll á ferð „Væri ekki að fara ef ekki væri fyrir góðvild fólks“ Fyrsta heimasmíðaða útvarp landsins til sýnis „Stanslaus barátta við það að vera ekki með menn í einangrun“ Grátlegt að veiðarnar séu kallaðar af meðan sjórinn er fullur af fiski „Covid er alltaf einhvern veginn með okkur“ Þyrlan flutti slasaða göngukonu Slæm hegðun fanga, veiran skæða og sundballett Sex um borð þegar bátur strandaði í Viðey Munaði engu að ökumaður straujaði niður nítján hjólreiðamenn Mál á hendur skipverjum Polar Nanoq fellt niður Eldgos líklegt á allra næstu vikum og jafnvel innan bæjarins „Það eina sem stoppar þá er hnefinn, valdbeiting“ Vélarvana bátur strandaði við Viðey Fallist á áframhaldandi gæsluvarðhald Klára kvótann á morgun Sækja slasaðan göngumann á Hornstrandir Fjöldi smitaðra af Covid kallar á aðgerðir Hefja viðgerðir á næstu dögum þrátt fyrir óvissuástand Flugi Play seinkað vegna ógnandi tilburða flugdólgs Bjart fram undan í efnahagnum og framkvæmdir hefjast í Grindavík Lögreglurannsókn hafi engin áhrif á veitingu læknaleyfis Helga Vala hefur litlar áhyggjur af málinu „Við erum bara að segja þeim að vinna vinnuna sína“ Tvö þyrluútköll á Suðurlandi í gær og í nótt „Mun enginn kaupa annað en rafbíl árið 2028“ Þorbjörn kominn heim eftir átta mánaða fjarveru Þyrlusveitin kölluð til aðstoðar lögreglu í nótt „Litu bara á þetta eins og hefði verið keyrt á kind“ Ætlar að áfrýja til Landsréttar Sjá meira