Menntun er arðbær fjárfesting Sigrún Dögg Kvaran skrifar 20. september 2016 16:21 Komið hefur fram í umsögnum um nýtt frumvarp um LÍN að með nýju kerfi sé líklegra að nemendur velji arðbærar námsleiðir. Einnig hefur verið bent á að rangur hvati sé í núverandi námslánakerfi og í dæmaskyni er vísað til þess að þegar eldra fólk fer í nám þá fær það mesta styrkinn. Í ljósi þessara umræðna vakna spurningar, er þetta það sem við viljum? Viljum við breyta núverandi námslánakerfi þannig að ungt fólk velji sér nám sem afli þeim mestra tekna, á hverju verð ég rík/ur? Oftar en ekki þykir það ekki góðs viti ef einstaklingur velur nám eingöngu út frá tekjumöguleikum frekar en áhugasviði. Hver hefur ekki heyrt frasa eins og „það að vera óhamingjusamur í vel borgaðri vinnu er ekki þess virði“. Samfélagið þarf á öllum starfstéttum að halda, líka þeim sem teljast mögulega ekki arðbærar. Samfélagið þarf leik- og grunnskólakennara, hjúkrunarfræðinga og alla þá sem völdu nám aðallega út frá áhugasviði en ekki tekjumöguleikum. Ekki veit ég hvernig við myndum reka þjóðfélag án „óarðbærra stétta“. Hver myndi gæta barnanna á meðan foreldrar væru að græða peninga? Hvernig yrði ástandið á sjúkrahúsum og hjúkrunarheimilum? Nú þegar berast þær fréttir að það er gífurleg vöntun á hjúkrunarfræðingum og horfur til lengri tíma ekki góðar. Svo slæm mannekla er á mörgum leikskólum og frístundaheimilum að börn eru send heim. Ég tel að á meðan að við getum ekki mannað þessi störf þá sé ekki rétti tíminn til að breyta námslánakerfinu og hvað þá á svo afdrifaríkan hátt að hvatinn til að fara í nám sem lofar ekki ofurtekjum verður mun minni. Einnig tel ég það afar miður að letja fólk sem komið er á miðjan aldur að fara aftur í nám og bæta við sig þekkingu. Það er ekki á allra færi að taka launalaust leyfi í tvö ár til að fara í langþráð framahaldsnám. Miklar breytingar á endurgreiðslu lánanna virðast einnig afar íþyngjandi þar sem ein af megináherslum nýja námslánakerfinu snýr að endurheimt að fullu fyrir starfslok. Með þessu nýja kerfi yrði greiðslubyrði einstaklings sem fer í framhaldsnám á miðjum aldri, mörgum þungur efnahagslegur baggi enda skal lánið að fullu greitt fyrir 67 ára aldur. Að lokum verður að segjast eins og er að það er algjörlega ótækt að rýra lánamöguleika fólks yfir 50 ára. Í nýja frumvarpinu lækkar framfærslulán um 10% fyrir hvert ár yfir 50 ára sem þýðir að einstaklingur sem fer í nám 59 ára á möguleika á 10% í framfærsluláni. Það sér það hver sem vill að með þessum breytingum beinist hvatinn aðallega að ungu fólki að mennta sig og að arðbært nám sé valið. Allar þessar breytingar þýða bara eitt, hlutverki LÍN er gjörbreytt og verður ekki lengur jöfnunarsjóður. Inn á heimasíðu LÍN er tekið fram að: „Hlutverk Lánasjóðs íslenskra námsmanna er að tryggja þeim sem falla undir lögin um sjóðinn tækifæri til náms án tillits til efnahags“. Yfirvofandi breytingar eru ekki til þess fallnar að tryggja öllum námsmönnum tækifæri til náms án tillits til efnahags – þvert á móti. Að lokum langar mig að biðla til þingmanna að flýta sér hægt! Þinglok eru áætluð 29. september og að keyra svona afdrifaríkar breytingar á lánasjóðnum í gegn á svo skömmum tíma er engum til góða. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Óhæfur leiðtogi? Franklín Ernir Kristjánsson Skoðun Loksins, Gunnar Bragi! Einar G. Harðarson Skoðun Hvorki útlendingahatur né gestrisni Hildur Þórðardóttir Skoðun Skynsemi Sigmundar Davíðs rýnd – Er ESB aðild/Evra tóm tjara? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Kílómetragjald: Gjöf fyrir marga, refsiskattur fyrir aðra Ágústa Ágústsdóttir Skoðun Innflytjendalandið Ísland – nokkrar staðreyndir Hallfríður Þórarinsdóttir Skoðun Þau eru við, við erum þau Arnar Eggert Thoroddsen Skoðun Akademískt frelsi er í hættu – Tími til aðgerða Sigrún Ólafsdóttir,Baldvin Zarioh,Hjördís Sigursteinsdóttir Skoðun Vaxandi stríðsátök, en með íslenskum vopnum? Eldur Smári Kristinsson Skoðun Skoðun Skoðun Krabbameinsgreining og andleg líðan Helga Jóna Ósmann Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um „orðskrípið“ inngildingu Kjartan Þór Ingason skrifar Skoðun Öryggi og sjálfbærni í ferðaþjónustu: Hvað segir ný könnun? Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Innflytjendalandið Ísland – nokkrar staðreyndir Hallfríður Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Akademískt frelsi er í hættu – Tími til aðgerða Sigrún Ólafsdóttir,Baldvin Zarioh,Hjördís Sigursteinsdóttir skrifar Skoðun Óljós viðurkenning þrátt fyrir stefnu stjórnvalda Sandra B. Franks skrifar Skoðun Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson skrifar Skoðun Vaxandi stríðsátök, en með íslenskum vopnum? Eldur Smári Kristinsson skrifar Skoðun Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þau eru við, við erum þau Arnar Eggert Thoroddsen skrifar Skoðun Óhæfur leiðtogi? Franklín Ernir Kristjánsson skrifar Skoðun Loksins, Gunnar Bragi! Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Skynsemi Sigmundar Davíðs rýnd – Er ESB aðild/Evra tóm tjara? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Hvorki útlendingahatur né gestrisni Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson skrifar Skoðun Er ekki einokun Háskóla Íslands óviðunandi? Helga Dögg Sverrisdóttir skrifar Skoðun Kílómetragjald: Gjöf fyrir marga, refsiskattur fyrir aðra Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Róttækar og tafarlausar umbætur Arnar þór Jónsson,Kári Allansson skrifar Skoðun Afleiðingar ríkisafskipta: Af hverju skaðleg einokun er ekki til á frjálsum markaði Eiríkur Magnússon skrifar Skoðun Er verið að blekkja fólk? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Það er ekkert til sem heitir full vinnustytting með 15 mínútna neysluhléi Jóhanna Helgadóttir skrifar Skoðun Um blöndun menningarheima Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir skrifar Skoðun Ökuskírteini á hval Sigursteinn Másson skrifar Skoðun Barningur smáframleiðenda Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Erum við í ofbeldissambandi? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Ó nei, ekki aftur! Leyfisveitingar fyrir Hvammsvirkjun Margrét Erlendsdóttir skrifar Skoðun Siddhi: Yfirnáttúrulegir hæfileikar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Innviðaskuldin mikla Grímur Atlason skrifar Skoðun Umsókn um stöðu kennara í (vonandi) nálægri framtíð Heiða Ingunn Þorgeirsdóttir skrifar Skoðun Sögur Hannesar Hólmsteins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Sjá meira
Komið hefur fram í umsögnum um nýtt frumvarp um LÍN að með nýju kerfi sé líklegra að nemendur velji arðbærar námsleiðir. Einnig hefur verið bent á að rangur hvati sé í núverandi námslánakerfi og í dæmaskyni er vísað til þess að þegar eldra fólk fer í nám þá fær það mesta styrkinn. Í ljósi þessara umræðna vakna spurningar, er þetta það sem við viljum? Viljum við breyta núverandi námslánakerfi þannig að ungt fólk velji sér nám sem afli þeim mestra tekna, á hverju verð ég rík/ur? Oftar en ekki þykir það ekki góðs viti ef einstaklingur velur nám eingöngu út frá tekjumöguleikum frekar en áhugasviði. Hver hefur ekki heyrt frasa eins og „það að vera óhamingjusamur í vel borgaðri vinnu er ekki þess virði“. Samfélagið þarf á öllum starfstéttum að halda, líka þeim sem teljast mögulega ekki arðbærar. Samfélagið þarf leik- og grunnskólakennara, hjúkrunarfræðinga og alla þá sem völdu nám aðallega út frá áhugasviði en ekki tekjumöguleikum. Ekki veit ég hvernig við myndum reka þjóðfélag án „óarðbærra stétta“. Hver myndi gæta barnanna á meðan foreldrar væru að græða peninga? Hvernig yrði ástandið á sjúkrahúsum og hjúkrunarheimilum? Nú þegar berast þær fréttir að það er gífurleg vöntun á hjúkrunarfræðingum og horfur til lengri tíma ekki góðar. Svo slæm mannekla er á mörgum leikskólum og frístundaheimilum að börn eru send heim. Ég tel að á meðan að við getum ekki mannað þessi störf þá sé ekki rétti tíminn til að breyta námslánakerfinu og hvað þá á svo afdrifaríkan hátt að hvatinn til að fara í nám sem lofar ekki ofurtekjum verður mun minni. Einnig tel ég það afar miður að letja fólk sem komið er á miðjan aldur að fara aftur í nám og bæta við sig þekkingu. Það er ekki á allra færi að taka launalaust leyfi í tvö ár til að fara í langþráð framahaldsnám. Miklar breytingar á endurgreiðslu lánanna virðast einnig afar íþyngjandi þar sem ein af megináherslum nýja námslánakerfinu snýr að endurheimt að fullu fyrir starfslok. Með þessu nýja kerfi yrði greiðslubyrði einstaklings sem fer í framhaldsnám á miðjum aldri, mörgum þungur efnahagslegur baggi enda skal lánið að fullu greitt fyrir 67 ára aldur. Að lokum verður að segjast eins og er að það er algjörlega ótækt að rýra lánamöguleika fólks yfir 50 ára. Í nýja frumvarpinu lækkar framfærslulán um 10% fyrir hvert ár yfir 50 ára sem þýðir að einstaklingur sem fer í nám 59 ára á möguleika á 10% í framfærsluláni. Það sér það hver sem vill að með þessum breytingum beinist hvatinn aðallega að ungu fólki að mennta sig og að arðbært nám sé valið. Allar þessar breytingar þýða bara eitt, hlutverki LÍN er gjörbreytt og verður ekki lengur jöfnunarsjóður. Inn á heimasíðu LÍN er tekið fram að: „Hlutverk Lánasjóðs íslenskra námsmanna er að tryggja þeim sem falla undir lögin um sjóðinn tækifæri til náms án tillits til efnahags“. Yfirvofandi breytingar eru ekki til þess fallnar að tryggja öllum námsmönnum tækifæri til náms án tillits til efnahags – þvert á móti. Að lokum langar mig að biðla til þingmanna að flýta sér hægt! Þinglok eru áætluð 29. september og að keyra svona afdrifaríkar breytingar á lánasjóðnum í gegn á svo skömmum tíma er engum til góða.
Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun
Akademískt frelsi er í hættu – Tími til aðgerða Sigrún Ólafsdóttir,Baldvin Zarioh,Hjördís Sigursteinsdóttir Skoðun
Skoðun Akademískt frelsi er í hættu – Tími til aðgerða Sigrún Ólafsdóttir,Baldvin Zarioh,Hjördís Sigursteinsdóttir skrifar
Skoðun Sömu rök og styðja rétt kvenna til þungunarrofs eiga við um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Steinar Harðarson skrifar
Skoðun Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Menntakerfið í öfuga átt við atvinnulífið: Hvers vegna eykst álag á nemendur á meðan vinnuvikan styttist? Karl Liljendal Hólmgeirsson skrifar
Skoðun Afleiðingar ríkisafskipta: Af hverju skaðleg einokun er ekki til á frjálsum markaði Eiríkur Magnússon skrifar
Skoðun Það er ekkert til sem heitir full vinnustytting með 15 mínútna neysluhléi Jóhanna Helgadóttir skrifar
Ísland þarf ríkisstjórn um almannahagsmuni – ekki sérhagsmuni Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun
Akademískt frelsi er í hættu – Tími til aðgerða Sigrún Ólafsdóttir,Baldvin Zarioh,Hjördís Sigursteinsdóttir Skoðun