Af hverju að hvílast á laugardegi en ekki á sunnudegi Vigdís Linda Jack skrifar 10. nóvember 2016 08:02 Í þjóðfélagi nútímans er viðtekinn siður að fólk vinni mikið, jafnvel alla daga vikunnar og ef ekki er unnið alla daga vikunnar er hvíldartími frá vinnu nýttur í verslunarferðir, í líkamsrækt eða í hinar ýmsu afþreyingar eins og leikhús, bíóferðir o.s.frv. Það er hins vegar til dagur sem frá örófi alda var nýttur sem sérstakur hvíldardagur. Sá dagur var kallaður og er enn kallaður því góða nafni Hvíldardagur (eða Shabbawth á hebresku) og var hann helgaður sérstaklega andlegum málefnum og samveru við fjölskyldu og aðra trúaða. Fólki var bent á að leggja til hliðar hin daglegu störf og hvílast, hvílast frá amstri hversdagsleikans, hvílast frá áhyggjum og í staðin að hlúa að fjölskyldu- og vinatengslum og hlúa enn meir að andlegum þroska en gert hafði verið yfir vikuna. Þegar talað er um sérstakan hvíldardag dettur flestum í hug sunnudagur en það er misskilningur. Hér er verið að tala um hvíldardag sem var á sjöunda degi vikunnar þ.e. á laugardegi. En af hverju á laugardegi? Hvað er verið að halda upp á og hvers er verið að minnast? Og af hverju er sunnudagurinn tekinn við sem hvíldardagur hjá allflestum kristnum í heiminum í dag? Til að komast að því þarf að fara í byrjunarkafla Biblíunnar þar sem komið er inn á sköpun Guðs. Þar kemur fram að upphaf alls lífs hafi átt sér stað á 6 dögum og á sjöunda deginum hafi Guð hvílst frá verki sínu og helgað daginn fyrir eitthvað alveg sérstakt. Hvíldardagurinn er því m.a. minningarhátíð um sköpun Guðs. En þrátt fyrir að Guð hafi skapað heiminn og allt líf og beðið manninn um að hafa yfirumsjón með heiminum gerðist hræðilegur atburður. Maðurinn gerði uppreisn og sleit tengsl sín við skapara sinn og gaf þar með yfirumsjón sína frá sér yfir til andstæðings Guðs. Svo að mannkynið hefði valmöguleika þrátt fyrir þessa ákvörðun hins fyrsta Adams ákvað Guð að senda í heiminn son sinn svo að hann gæti reist mannkynið við og dregið það upp úr þeim hrikalega forarpytti sem það var búið að koma sér í. Hann kom til eignar sinnar og þurfti að kaupa hana aftur, með blóði sínu á krossi. Það er önnur ástæða þess að haldinn er Hvíldardagur, til að minnast þess hvað Hann gerði fyrir mannkynið, þ.e. á hvíldardeginum hvílist maður frá sínum eigin breiskleika og finnur hvíldina í Honum sem vann sigurinn fyrir okkur og maður hvílist í trausti þess að Hann muni leiða okkur til betri heimkynna þegar þessum heimi líkur, þ.e. endurskapa allt ásamt okkar breiska hjarta. En snúm okkur að spurningunni um 7.daginn og af hverju ekki sunnudagur. Hvernig höldum við þjóðerni okkar og sjálfstæði hátíðlegt hér á Íslandi? Með því að draga fánann okkar að húni 17. júní og skipuleggja vissa dagskrá þar sem fólk kemur saman og heldur daginn hátíðlegan. Sama er með hvíldardaginn. Hann er merki (e. sign) eða sambandstákn milli Guðs og fólks hans (Esek.20:12, 20) líkt eins og fáni merkir hvaða þjóð maður tilheyrir. Væri ekki kjánalegt ef ég færi með íslenska fánann í hendinni og klædd sparifötum niður í bæ 17. maí og hvetti aðra til að gera slíkt hið sama til að fagna sjálfstæði Íslendinga? Fólk myndi benda mér á að við værum ekki Noregur og að þetta væri ekki viðeigandi. Það sama á við um Guð. Hann biður okkur um að halda 7. daginn heilagan en flestir halda þó 1. dag vikunnar heilagan, þ.e. sunnudaginn. Þó svo að Jesús hafi haldið 7. daginn heilagan (Lúk.4:16) og þó svo að fylgjendur hans hafi einnig gert það í margar aldir eftir upprisuna þá var eitthvað sem gerðist í sögunni sem olli því að þetta breyttist. Hvað breyttist?Gnostisismi Stuttu eftir fráfall postulanna byrja nýjar kenningar að koma inn í kirkjuna. Gnostisismi byrjar að hreiðra um sig með aðstoð heimspekinga sem höfðu það að markmiði að sameina kristna trú heiðinni trú á sama tíma og andgyðingleg hugsun dafnar og vex í samfélaginu. Þegar svo Konstantínus kemst til valda snemma á 4. öld e.Kr. tekur hann þá ákvörðun fyrir hönd Rómaveldis að gera ríkið að Kristnu ríki. Fyrir þann tíma ríkti mitraismi eða sóldýrkun í Rómaveldi og til að koma á móts við sóldýrkendur í ríkinu ákvað hann að gera helgidag þeirra, sunnudaginn (sbr. orðið sunna = sól) að opinberum hvíldardegi kristinna manna. Það má því segja að pólitísk ákvörðun hafi valdið því að hvíldardagurinn hafi verið færður yfir frá laugardegi yfir á sunnudag, einfaldlega til að sameina tvö stærstu trúarbrögð Rómaveldis, mitraismann og kristnina. Þó svo að margir kristnir hafi haldið áfram að halda helgidaga sína á laugardegi festist sunnudagurinn í sessi smátt og smátt með hverju kirkjuþinginu á fætur öðru. Eftirfarandi tilvitnanir gefa skýra mynd af því hver afstaða hinnar kaþólsku kirkju er gagnvart því að hvíldardagurinn hafi verið færður frá laugardegi yfir til sunnudags en þessi afstaða endurspeglar einnig söguna og staðreyndir málsins: „Spurning: Hvaða vikudag er hvíldardagurinn? Svar: Laugardagurinn er hvíldardagurinn. Spurning: Af hverju höldum við sunnudaginn heilagan í stað laugardagsins? Svar: Við höldum sunnudaginn heilagan í stað laugardagsins vegna þess að Kaþólska kirkjan á Laódikeukirkjuþinginu færði helgi laugardagsins yfir til sunnudags.“ Convert’s Catechism of Catholic Doctrine eftir séra Peter Giermann„Ef Biblían er eini leiðarvísir hins kristna, þá er það rétt hjá Sjöunda dags aðventistum að halda laugardaginn heilagan eins og gyðingar gera. Er það ekki einkennilegt að þeir sem telja Biblíuna vera sinn eina kennara skuli í mótsögn fylgja í þessum efnum hefðum hinnar Kaþólsku kirkju?”Cardinal Gibbons’ í bókinni The Question Box, bls. 179.En hverju skiptir þetta eiginlega máli, hvort tilbeðið sé samkvæmt því sem Biblían boðar eða samkvæmt venjum og hefðum kirkjunnar? Í framhaldi af því er hægt að spyrja: Er það mikilvægt fyrir hinn kristna að fylgja í fótspor meistara síns Jesú og þeirra sem ruddu veg trúarinnar, þ.e.a.s. postulanna? Er mikilvægt að fylgja boðorðum sem rituð voru í stein af fingri Guðs sjálfs ef maður á annað borð trúir því að Biblían sé innblásið orð Guðs? Biblían talar um þetta á mörgum stöðum en mikilvægi hvíldardagsins kemur sérstaklega fram í eftirfarandi tilvitnunum: „Ef þú varast að vanhelga hvíldardaginn, varast að gegna störfum þínum á helgum degi mínu, ef þú kallar hvíldardaginn feginsdag, hinn helga dag Drottins heiðursdag og virðir hann svo, að þú framkvæmir ekki fyrirætlanir þínar, annast ekki störf þín né talar hégómaorð, þá munt þú gleðjast yfir Drottni og þá mun ég láta þig fram bruna á hæðum landsins og láta þig njóta arfleifðar Jakobs föður þíns, því að munnur Drottins hefir talað það.“ Jes.58:13-14. Annað Biblíuvers í þessum dúr er að finna í Opinberunarbókinni þar sem kemur fram lokakall Guðs til mannanna þar sem hann biður okkur að tilbiðja þann sem hefur skapað en eins og kom fram í byrjun greinarinnar er hvíldardagurinn sambandstákn milli Guðs og sköpunar hans: „Óttist Guð og gefið honum dýrð, því að komin er stund dóms hans. Tilbiðjið þann, sem gjört hefur himininn og jörðina og hafið og uppsprettur vatnanna.“ Op.14:6-7. Hér er okkur bent á að tilbiðja skapara okkar og gerum við það m.a. með því að halda minningarhátíð, þ.e. halda Hvíldardaginn heilagan sem er minningarhátíð um sköpun Guðs og endursköpun hans, ekki aðeins endursköpun þessa heims heldur einnig endursköpun hins mannlega hjarta. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun Grípur Bjarni tækifærið? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson Skoðun Vopnakaup eru landráð Hildur Þórðardóttir Skoðun Er öldrunarhjúkrun gefandi? Ólína Kristín Jónsdóttir Skoðun Halldór 19.10.24 Halldór Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir Skoðun Rödd skynseminnar Hjördís Guðný Guðmundsdóttir Skoðun Hættum þessu bulli – enga strúta hér á landi Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Er forsvaranlegt að kjósa Framsóknarflokkinn? Reynir Böðvarsson Skoðun Skoðun Skoðun Er forsvaranlegt að kjósa Framsóknarflokkinn? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Grípur Bjarni tækifærið? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson skrifar Skoðun Er öldrunarhjúkrun gefandi? Ólína Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Vopnakaup eru landráð Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Rödd skynseminnar Hjördís Guðný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Menntun er fjárfesting í framtíðinni Geir Sigurðsson skrifar Skoðun Í átt að betra Íslandi – stjórnmál sem skila árangri Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hættum þessu bulli – enga strúta hér á landi Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Gerum íslensku að kosningamáli Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Öðruvísi Íslendingar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til ríkissaksóknara og forseta Hæstaréttar Guðbjörn Jónsson skrifar Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir skrifar Skoðun Fullveldi Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Sjá meira
Í þjóðfélagi nútímans er viðtekinn siður að fólk vinni mikið, jafnvel alla daga vikunnar og ef ekki er unnið alla daga vikunnar er hvíldartími frá vinnu nýttur í verslunarferðir, í líkamsrækt eða í hinar ýmsu afþreyingar eins og leikhús, bíóferðir o.s.frv. Það er hins vegar til dagur sem frá örófi alda var nýttur sem sérstakur hvíldardagur. Sá dagur var kallaður og er enn kallaður því góða nafni Hvíldardagur (eða Shabbawth á hebresku) og var hann helgaður sérstaklega andlegum málefnum og samveru við fjölskyldu og aðra trúaða. Fólki var bent á að leggja til hliðar hin daglegu störf og hvílast, hvílast frá amstri hversdagsleikans, hvílast frá áhyggjum og í staðin að hlúa að fjölskyldu- og vinatengslum og hlúa enn meir að andlegum þroska en gert hafði verið yfir vikuna. Þegar talað er um sérstakan hvíldardag dettur flestum í hug sunnudagur en það er misskilningur. Hér er verið að tala um hvíldardag sem var á sjöunda degi vikunnar þ.e. á laugardegi. En af hverju á laugardegi? Hvað er verið að halda upp á og hvers er verið að minnast? Og af hverju er sunnudagurinn tekinn við sem hvíldardagur hjá allflestum kristnum í heiminum í dag? Til að komast að því þarf að fara í byrjunarkafla Biblíunnar þar sem komið er inn á sköpun Guðs. Þar kemur fram að upphaf alls lífs hafi átt sér stað á 6 dögum og á sjöunda deginum hafi Guð hvílst frá verki sínu og helgað daginn fyrir eitthvað alveg sérstakt. Hvíldardagurinn er því m.a. minningarhátíð um sköpun Guðs. En þrátt fyrir að Guð hafi skapað heiminn og allt líf og beðið manninn um að hafa yfirumsjón með heiminum gerðist hræðilegur atburður. Maðurinn gerði uppreisn og sleit tengsl sín við skapara sinn og gaf þar með yfirumsjón sína frá sér yfir til andstæðings Guðs. Svo að mannkynið hefði valmöguleika þrátt fyrir þessa ákvörðun hins fyrsta Adams ákvað Guð að senda í heiminn son sinn svo að hann gæti reist mannkynið við og dregið það upp úr þeim hrikalega forarpytti sem það var búið að koma sér í. Hann kom til eignar sinnar og þurfti að kaupa hana aftur, með blóði sínu á krossi. Það er önnur ástæða þess að haldinn er Hvíldardagur, til að minnast þess hvað Hann gerði fyrir mannkynið, þ.e. á hvíldardeginum hvílist maður frá sínum eigin breiskleika og finnur hvíldina í Honum sem vann sigurinn fyrir okkur og maður hvílist í trausti þess að Hann muni leiða okkur til betri heimkynna þegar þessum heimi líkur, þ.e. endurskapa allt ásamt okkar breiska hjarta. En snúm okkur að spurningunni um 7.daginn og af hverju ekki sunnudagur. Hvernig höldum við þjóðerni okkar og sjálfstæði hátíðlegt hér á Íslandi? Með því að draga fánann okkar að húni 17. júní og skipuleggja vissa dagskrá þar sem fólk kemur saman og heldur daginn hátíðlegan. Sama er með hvíldardaginn. Hann er merki (e. sign) eða sambandstákn milli Guðs og fólks hans (Esek.20:12, 20) líkt eins og fáni merkir hvaða þjóð maður tilheyrir. Væri ekki kjánalegt ef ég færi með íslenska fánann í hendinni og klædd sparifötum niður í bæ 17. maí og hvetti aðra til að gera slíkt hið sama til að fagna sjálfstæði Íslendinga? Fólk myndi benda mér á að við værum ekki Noregur og að þetta væri ekki viðeigandi. Það sama á við um Guð. Hann biður okkur um að halda 7. daginn heilagan en flestir halda þó 1. dag vikunnar heilagan, þ.e. sunnudaginn. Þó svo að Jesús hafi haldið 7. daginn heilagan (Lúk.4:16) og þó svo að fylgjendur hans hafi einnig gert það í margar aldir eftir upprisuna þá var eitthvað sem gerðist í sögunni sem olli því að þetta breyttist. Hvað breyttist?Gnostisismi Stuttu eftir fráfall postulanna byrja nýjar kenningar að koma inn í kirkjuna. Gnostisismi byrjar að hreiðra um sig með aðstoð heimspekinga sem höfðu það að markmiði að sameina kristna trú heiðinni trú á sama tíma og andgyðingleg hugsun dafnar og vex í samfélaginu. Þegar svo Konstantínus kemst til valda snemma á 4. öld e.Kr. tekur hann þá ákvörðun fyrir hönd Rómaveldis að gera ríkið að Kristnu ríki. Fyrir þann tíma ríkti mitraismi eða sóldýrkun í Rómaveldi og til að koma á móts við sóldýrkendur í ríkinu ákvað hann að gera helgidag þeirra, sunnudaginn (sbr. orðið sunna = sól) að opinberum hvíldardegi kristinna manna. Það má því segja að pólitísk ákvörðun hafi valdið því að hvíldardagurinn hafi verið færður yfir frá laugardegi yfir á sunnudag, einfaldlega til að sameina tvö stærstu trúarbrögð Rómaveldis, mitraismann og kristnina. Þó svo að margir kristnir hafi haldið áfram að halda helgidaga sína á laugardegi festist sunnudagurinn í sessi smátt og smátt með hverju kirkjuþinginu á fætur öðru. Eftirfarandi tilvitnanir gefa skýra mynd af því hver afstaða hinnar kaþólsku kirkju er gagnvart því að hvíldardagurinn hafi verið færður frá laugardegi yfir til sunnudags en þessi afstaða endurspeglar einnig söguna og staðreyndir málsins: „Spurning: Hvaða vikudag er hvíldardagurinn? Svar: Laugardagurinn er hvíldardagurinn. Spurning: Af hverju höldum við sunnudaginn heilagan í stað laugardagsins? Svar: Við höldum sunnudaginn heilagan í stað laugardagsins vegna þess að Kaþólska kirkjan á Laódikeukirkjuþinginu færði helgi laugardagsins yfir til sunnudags.“ Convert’s Catechism of Catholic Doctrine eftir séra Peter Giermann„Ef Biblían er eini leiðarvísir hins kristna, þá er það rétt hjá Sjöunda dags aðventistum að halda laugardaginn heilagan eins og gyðingar gera. Er það ekki einkennilegt að þeir sem telja Biblíuna vera sinn eina kennara skuli í mótsögn fylgja í þessum efnum hefðum hinnar Kaþólsku kirkju?”Cardinal Gibbons’ í bókinni The Question Box, bls. 179.En hverju skiptir þetta eiginlega máli, hvort tilbeðið sé samkvæmt því sem Biblían boðar eða samkvæmt venjum og hefðum kirkjunnar? Í framhaldi af því er hægt að spyrja: Er það mikilvægt fyrir hinn kristna að fylgja í fótspor meistara síns Jesú og þeirra sem ruddu veg trúarinnar, þ.e.a.s. postulanna? Er mikilvægt að fylgja boðorðum sem rituð voru í stein af fingri Guðs sjálfs ef maður á annað borð trúir því að Biblían sé innblásið orð Guðs? Biblían talar um þetta á mörgum stöðum en mikilvægi hvíldardagsins kemur sérstaklega fram í eftirfarandi tilvitnunum: „Ef þú varast að vanhelga hvíldardaginn, varast að gegna störfum þínum á helgum degi mínu, ef þú kallar hvíldardaginn feginsdag, hinn helga dag Drottins heiðursdag og virðir hann svo, að þú framkvæmir ekki fyrirætlanir þínar, annast ekki störf þín né talar hégómaorð, þá munt þú gleðjast yfir Drottni og þá mun ég láta þig fram bruna á hæðum landsins og láta þig njóta arfleifðar Jakobs föður þíns, því að munnur Drottins hefir talað það.“ Jes.58:13-14. Annað Biblíuvers í þessum dúr er að finna í Opinberunarbókinni þar sem kemur fram lokakall Guðs til mannanna þar sem hann biður okkur að tilbiðja þann sem hefur skapað en eins og kom fram í byrjun greinarinnar er hvíldardagurinn sambandstákn milli Guðs og sköpunar hans: „Óttist Guð og gefið honum dýrð, því að komin er stund dóms hans. Tilbiðjið þann, sem gjört hefur himininn og jörðina og hafið og uppsprettur vatnanna.“ Op.14:6-7. Hér er okkur bent á að tilbiðja skapara okkar og gerum við það m.a. með því að halda minningarhátíð, þ.e. halda Hvíldardaginn heilagan sem er minningarhátíð um sköpun Guðs og endursköpun hans, ekki aðeins endursköpun þessa heims heldur einnig endursköpun hins mannlega hjarta.
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar
Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun