Stutt hugleiðing um heimilisofbeldi/ofbeldi í nánum samböndum Jón Ingvar Kjaran skrifar 29. nóvember 2016 07:00 Samkvæmt nýlegri skýrslu sem WHO (Alþjóðaheilbrigðisstofnunin) hefur gefið út kemur fram að á heimsvísu verði þriðja hver kona fyrir ofbeldi af hálfu maka eða þess sem hún býr með einhvern tímann á ævinni. Miðað við þetta er heimilið hættulegasti staður kvenna. Ísland er hér engin undantekning. Samkvæmt tölulegum upplýsingum frá Lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu voru 422 útköll vegna heimilisofbeldis á árinu 2015. Könnun sem gerð var á tímabilinu 2007-2008 komst að þeirri niðurstöðu að um 42% kvenna á Íslandi, 16 ára og eldri, höfðu einhvern tímann á lífsleiðinni orðið fyrir ofbeldi, oftast þó innan veggja heimilisins. Ofbeldi í nánum samböndum er því í flestum tilvikum kynbundið í þeim skilningi að konur eru nær oftast brotaþolar. Erlendis hafa fjölmargar rannsóknir verið gerðar á ofbeldi innan veggja heimilis og í nánum samböndum. Ýmsar skilgreiningar eru á þess háttar ofbeldi en í flestum rannsóknum á heimilisofbeldi eða á ofbeldi í nánum samböndum er þess háttar ofbeldi skilgreint sem líkamlegt, andlegt, fjárhagslegt og kynferðislegt. Það sem er sérstakt við heimilisofbeldi/ofbeldi í nánum samböndum er að það verður innan tiltekinnar nándar og beinist fyrst og fremst að þeim sem tengjast ofbeldismanninum sterkum tilfinningalegum böndum. Umgjörð þess háttar ofbeldis er því allt annars eðlis en ofbeldi sem ókunnugir beita utan heimilisins. Ofbeldi í nánum samböndum eða innan heimilis er því á einhvern hátt meiri svik við þann sem verður fyrir því þar sem heimili og/eða náin sambönd eiga að vera griðastaður þar sem þú átt að finna til ákveðins öryggis. Má í þessu samhengi vitna í fræðikonuna Joanna Bourke sem hefur skrifað um nauðganir í sögulegu ljósi. Hún hefur bent á að samkvæmt rannsóknum í Bretlandi og Bandaríkjunum verði konur sem orðið hafa fyrir kynferðislegu ofbeldi í nánum samböndum fyrir meira áfalli heldur en þær sem beittar voru þess háttar ofbeldi af hálfu þess sem þær þekktu lítið eða nær ekkert. Þær voru jafnframt mun lengur að vinna úr ofbeldisreynslunni og náðu mun síður bata.Ráðast þarf gegn rót vandans Fræðimenn hafa sett fram ýmsar orsakaskýringar á heimilisofbeldi en í grófum dráttum má skipta þeim í tvennt: annars vegar einstaklingsbundnar og hins vegar félagslegar orsakaskýringar. Svo dæmi sé tekið geta þær fyrrnefndu tengst áfengisneyslu eða hvers kyns álagi. Nálganir í ofbeldisrannsóknum hafa einnig verið ólíkar en flestar hafa þær tekið feminíska afstöðu eða nálgast viðfangsefnið út frá feminísku sjónarhorni. Í þeim efnum má geta þess að í auknum mæli er horft til feðraveldisins og skaðlegra karlmennskuhugmynda þegar kemur að því að útskýra ofbeldi. Þá er tekin gagnrýnin afstaða til karlmennskunnar og feðraveldisins, og hvernig þessum hugmyndum er viðhaldið innan stofnana samfélagsins, þar á meðal fjölskyldunnar. Til að stuðla að breytingum og draga úr hvers kyns ofbeldi innan veggja heimilisins þarf því að ráðast gegn rótum vandans, „feðraveldinu“ sjálfu, og þeim leyndu og ljósu afleiðingum sem það hefur á karlmenn og samskipti kynjanna. Ofbeldi í garð kvenna er ein af afleiðingum skaðlegra karlmennskuhugmynda sem þarf að uppræta með aukinni fræðslu innan skólakerfisins og viðhorfsbreytingum innan samfélagsins. Á síðasta ári voru flest útköll/tilkynningar vegna heimilisofbeldis í desember. Má hér leita ýmissa orsakaskýringa, þar á meðal aukinnar áfengisneyslu, álags vegna jólaundirbúnings og aukinna samverustunda fjölskyldunnar sem oft og tíðum geta endað með skelfingu. Gott er að hafa þetta í huga núna þegar aðventan er að renna upp með auknu álagi og væntingum vegna hátíðanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson Skoðun Vopnakaup eru landráð Hildur Þórðardóttir Skoðun Er öldrunarhjúkrun gefandi? Ólína Kristín Jónsdóttir Skoðun Halldór 19.10.24 Halldór Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson skrifar Skoðun Er öldrunarhjúkrun gefandi? Ólína Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Vopnakaup eru landráð Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Rödd skynseminnar Hjördís Guðný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Menntun er fjárfesting í framtíðinni Geir Sigurðsson skrifar Skoðun Í átt að betra Íslandi – stjórnmál sem skila árangri Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hættum þessu bulli – enga strúta hér á landi Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Gerum íslensku að kosningamáli Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Öðruvísi Íslendingar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til ríkissaksóknara og forseta Hæstaréttar Guðbjörn Jónsson skrifar Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir skrifar Skoðun Fullveldi Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun „Hver sagði þér að heimurinn væri réttlátur?“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Í upphafi kosningabaráttu Heimir Pálsson skrifar Sjá meira
Samkvæmt nýlegri skýrslu sem WHO (Alþjóðaheilbrigðisstofnunin) hefur gefið út kemur fram að á heimsvísu verði þriðja hver kona fyrir ofbeldi af hálfu maka eða þess sem hún býr með einhvern tímann á ævinni. Miðað við þetta er heimilið hættulegasti staður kvenna. Ísland er hér engin undantekning. Samkvæmt tölulegum upplýsingum frá Lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu voru 422 útköll vegna heimilisofbeldis á árinu 2015. Könnun sem gerð var á tímabilinu 2007-2008 komst að þeirri niðurstöðu að um 42% kvenna á Íslandi, 16 ára og eldri, höfðu einhvern tímann á lífsleiðinni orðið fyrir ofbeldi, oftast þó innan veggja heimilisins. Ofbeldi í nánum samböndum er því í flestum tilvikum kynbundið í þeim skilningi að konur eru nær oftast brotaþolar. Erlendis hafa fjölmargar rannsóknir verið gerðar á ofbeldi innan veggja heimilis og í nánum samböndum. Ýmsar skilgreiningar eru á þess háttar ofbeldi en í flestum rannsóknum á heimilisofbeldi eða á ofbeldi í nánum samböndum er þess háttar ofbeldi skilgreint sem líkamlegt, andlegt, fjárhagslegt og kynferðislegt. Það sem er sérstakt við heimilisofbeldi/ofbeldi í nánum samböndum er að það verður innan tiltekinnar nándar og beinist fyrst og fremst að þeim sem tengjast ofbeldismanninum sterkum tilfinningalegum böndum. Umgjörð þess háttar ofbeldis er því allt annars eðlis en ofbeldi sem ókunnugir beita utan heimilisins. Ofbeldi í nánum samböndum eða innan heimilis er því á einhvern hátt meiri svik við þann sem verður fyrir því þar sem heimili og/eða náin sambönd eiga að vera griðastaður þar sem þú átt að finna til ákveðins öryggis. Má í þessu samhengi vitna í fræðikonuna Joanna Bourke sem hefur skrifað um nauðganir í sögulegu ljósi. Hún hefur bent á að samkvæmt rannsóknum í Bretlandi og Bandaríkjunum verði konur sem orðið hafa fyrir kynferðislegu ofbeldi í nánum samböndum fyrir meira áfalli heldur en þær sem beittar voru þess háttar ofbeldi af hálfu þess sem þær þekktu lítið eða nær ekkert. Þær voru jafnframt mun lengur að vinna úr ofbeldisreynslunni og náðu mun síður bata.Ráðast þarf gegn rót vandans Fræðimenn hafa sett fram ýmsar orsakaskýringar á heimilisofbeldi en í grófum dráttum má skipta þeim í tvennt: annars vegar einstaklingsbundnar og hins vegar félagslegar orsakaskýringar. Svo dæmi sé tekið geta þær fyrrnefndu tengst áfengisneyslu eða hvers kyns álagi. Nálganir í ofbeldisrannsóknum hafa einnig verið ólíkar en flestar hafa þær tekið feminíska afstöðu eða nálgast viðfangsefnið út frá feminísku sjónarhorni. Í þeim efnum má geta þess að í auknum mæli er horft til feðraveldisins og skaðlegra karlmennskuhugmynda þegar kemur að því að útskýra ofbeldi. Þá er tekin gagnrýnin afstaða til karlmennskunnar og feðraveldisins, og hvernig þessum hugmyndum er viðhaldið innan stofnana samfélagsins, þar á meðal fjölskyldunnar. Til að stuðla að breytingum og draga úr hvers kyns ofbeldi innan veggja heimilisins þarf því að ráðast gegn rótum vandans, „feðraveldinu“ sjálfu, og þeim leyndu og ljósu afleiðingum sem það hefur á karlmenn og samskipti kynjanna. Ofbeldi í garð kvenna er ein af afleiðingum skaðlegra karlmennskuhugmynda sem þarf að uppræta með aukinni fræðslu innan skólakerfisins og viðhorfsbreytingum innan samfélagsins. Á síðasta ári voru flest útköll/tilkynningar vegna heimilisofbeldis í desember. Má hér leita ýmissa orsakaskýringa, þar á meðal aukinnar áfengisneyslu, álags vegna jólaundirbúnings og aukinna samverustunda fjölskyldunnar sem oft og tíðum geta endað með skelfingu. Gott er að hafa þetta í huga núna þegar aðventan er að renna upp með auknu álagi og væntingum vegna hátíðanna.
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun
Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar
Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun
Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun