Þrjár siðbótarkonur Arna Grétarsdóttir skrifar 28. janúar 2017 07:00 Í ár eru fimm aldir frá því Marteinn Lúther negldi 95 mótmæli á dyr Hallarkirkjunnar í Wittenberg árið 1517 . Þessara tímamóta verður minnst með fjölbreyttum viðburðum um land allt á árinu. Við upphaf þessa mikla minningarárs er nöfnum þriggja siðbótarkvenna lyft upp og þeirra sérstaklega minnst næstkomandi sunnudag í Hallgrímskirkju. Katrín, Halldóra og Elísabet voru merkar en lítt þekktar siðbótarkonur. Saga þeirra vekur von og trú á það að hægt er að breyta, laga og bæta kirkju, samfélag og samskipti öll karla og kvenna á milli.Katrín af Bóra fæddist hinn 29. janúar 1499. Hún var nunna sem giftist munki að nafni Marteinn Lúther. Þau ruddu braut með nýrri sýn á lífið og tilveruna. Kollvörpuðu gömlum hugmyndum til að koma að kærleiksríkum náðarboðskap biblíunnar. Flestir hafa heyrt um siðbótarmanninn Martein Lúther sem lúthersk kirkja er kennd við en sjaldnar er minnst á eiginkonuna sem stóð við hlið hans, vann baki brotnu fyrir manni sínum og heimili, rak gistiheimili og ræktaði grænmeti í garðinum, svo hann mætti grúska í biblíu og öðrum bókum, skrifa, þýða og boða fagnaðarerindið hreint og ómengað. Þau voru siðbótarhjón, og fóru ótroðna slóð er þau giftu sig og börðust þannig fyrir hjónabandi og samlífi presta. Presturinn skyldi hafa þau sjálfsögðu réttindi að njóta þeirra gæða og gjafa Guðs að elska með þeirri ást sem nær að innstu hjartarótum og kviknar milli tveggja elskenda. Það skyldu þeir geta gert opinberlega. Margir prestar komu út úr einlífisskápnum eftir að Lúther og Katrín giftu sig. Á grundvelli kenninga Lúthers, þá aðallega um hinn almenna prestdóm, að hver skírður einstaklingur væri prestur, voru konur vígðar til prests, reyndar ekki fyrr en 1974 hér á Íslandi. Það getur tekið aldir að breyta rótgrónu kerfi sem þjónar hagsmunum fárra, það er gömul saga og ný. Í því samhengi er áhugavert að Halldóra nokkur, dóttir Guðbrands Þorlákssonar biskups, tók við búi á Hólastað árið 1624 og var svo klók að hún fékk það skriflegt hjá umboðsmanni konungs að hún hefði öll bú- og mannaforráð, yfir skóla og öllu sem staðnum fylgdi. Það er ljóst að inn á valdsvið karlanna var hún komin. Halldóra hefur greinilega verið fæddur leiðtogi og það má vel gera sér í hugarlund að hún hafi komist í bækur og handrit föður síns enda vitað að hún kunni að skrifa og skildi þýsku. Guðbrandur faðir hennar átti stóran þátt í því að kenningar Lúthers urðu íslendingum kunnar og í ljósi þeirra nýju hugmynda og þekkingar sem hann hefur aflað sér hefur honum þótt sjálfsagt að dóttir hans tæki þessa miklu stjórnunarlegu ábyrgð. Guðbrandur gaf út messusöngbók og fyrstu biblíuna á íslensku, Guðbrandsbiblíu (1584).Elísabet var nunna af aðalsættum, fædd árið 1500. Hún sagði skilið við klaustrið við mikil mótmæli fjölskyldu sinnar, fetaði í fótspor Lúthershjónanna og giftist háskólarektor í Wittenberg. Hún kynntist þeim nýju áherslum siðbótarinnar sem dreifðist eins og eldur um sinu um Mið- og Norður-Evrópu. Hún orti sálminn Herr Christ der einig Gottes Sohn. Lúther var svo hrifinn af sálminum að hann gaf hann út í fyrstu sálmabók siðbótarinnar árið 1524. Elísabetu dreymdi draum, þar sem hún sá sig predika í kirkju, það hafði hún sem kona ekki leyfi til. Elísabet fer þá leið sem henni var fær og það var að syngja og yrkja sína predikun. Sú predikun lifir enn í sálminum góða sem hefur verið þýddur á fjölda tungumála. Þessum þremur siðbótarkonum er hægt að kynnast betur í Hallgrímskirkju á sunnudaginn í messu og í Tónleikahúsi Kammerhópsins Reykjavík Barokk kl. 11 – 13.Gleðilegt fimm alda siðbótarafmælisár! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun Halldór 19.10.24 Halldór Hættum þessu bulli – enga strúta hér á landi Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Gerum íslensku að kosningamáli Eiríkur Rögnvaldsson Skoðun Í átt að betra Íslandi – stjórnmál sem skila árangri Guðmundur Þórir Sigurðsson Skoðun Menntun er fjárfesting í framtíðinni Geir Sigurðsson Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Rödd skynseminnar Hjördís Guðný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Menntun er fjárfesting í framtíðinni Geir Sigurðsson skrifar Skoðun Í átt að betra Íslandi – stjórnmál sem skila árangri Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hættum þessu bulli – enga strúta hér á landi Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Gerum íslensku að kosningamáli Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Öðruvísi Íslendingar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til ríkissaksóknara og forseta Hæstaréttar Guðbjörn Jónsson skrifar Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Goðsögnin um að fara áfram Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ekki lofa einhverju sem þú ætlar ekki að standa við Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Kennarastarfið Ragnheiður Lilja Bjarnadóttir skrifar Skoðun Fullveldi Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Að halda niðri launum og lifa á loftinu Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar Skoðun Vá! Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun „Hver sagði þér að heimurinn væri réttlátur?“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Í upphafi kosningabaráttu Heimir Pálsson skrifar Skoðun Ert þú ég eða verð ég þú Júlíus Birgir Jóhannsson skrifar Skoðun Ákall um annars konar hagkerfi Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Lögbrot íslenskrar stjórnsýslu og dómstóla Huginn Þór Grétarsson skrifar Skoðun Háskóli Íslands styður þjóðarmorð Elí Hörpu og Önundarbur skrifar Sjá meira
Í ár eru fimm aldir frá því Marteinn Lúther negldi 95 mótmæli á dyr Hallarkirkjunnar í Wittenberg árið 1517 . Þessara tímamóta verður minnst með fjölbreyttum viðburðum um land allt á árinu. Við upphaf þessa mikla minningarárs er nöfnum þriggja siðbótarkvenna lyft upp og þeirra sérstaklega minnst næstkomandi sunnudag í Hallgrímskirkju. Katrín, Halldóra og Elísabet voru merkar en lítt þekktar siðbótarkonur. Saga þeirra vekur von og trú á það að hægt er að breyta, laga og bæta kirkju, samfélag og samskipti öll karla og kvenna á milli.Katrín af Bóra fæddist hinn 29. janúar 1499. Hún var nunna sem giftist munki að nafni Marteinn Lúther. Þau ruddu braut með nýrri sýn á lífið og tilveruna. Kollvörpuðu gömlum hugmyndum til að koma að kærleiksríkum náðarboðskap biblíunnar. Flestir hafa heyrt um siðbótarmanninn Martein Lúther sem lúthersk kirkja er kennd við en sjaldnar er minnst á eiginkonuna sem stóð við hlið hans, vann baki brotnu fyrir manni sínum og heimili, rak gistiheimili og ræktaði grænmeti í garðinum, svo hann mætti grúska í biblíu og öðrum bókum, skrifa, þýða og boða fagnaðarerindið hreint og ómengað. Þau voru siðbótarhjón, og fóru ótroðna slóð er þau giftu sig og börðust þannig fyrir hjónabandi og samlífi presta. Presturinn skyldi hafa þau sjálfsögðu réttindi að njóta þeirra gæða og gjafa Guðs að elska með þeirri ást sem nær að innstu hjartarótum og kviknar milli tveggja elskenda. Það skyldu þeir geta gert opinberlega. Margir prestar komu út úr einlífisskápnum eftir að Lúther og Katrín giftu sig. Á grundvelli kenninga Lúthers, þá aðallega um hinn almenna prestdóm, að hver skírður einstaklingur væri prestur, voru konur vígðar til prests, reyndar ekki fyrr en 1974 hér á Íslandi. Það getur tekið aldir að breyta rótgrónu kerfi sem þjónar hagsmunum fárra, það er gömul saga og ný. Í því samhengi er áhugavert að Halldóra nokkur, dóttir Guðbrands Þorlákssonar biskups, tók við búi á Hólastað árið 1624 og var svo klók að hún fékk það skriflegt hjá umboðsmanni konungs að hún hefði öll bú- og mannaforráð, yfir skóla og öllu sem staðnum fylgdi. Það er ljóst að inn á valdsvið karlanna var hún komin. Halldóra hefur greinilega verið fæddur leiðtogi og það má vel gera sér í hugarlund að hún hafi komist í bækur og handrit föður síns enda vitað að hún kunni að skrifa og skildi þýsku. Guðbrandur faðir hennar átti stóran þátt í því að kenningar Lúthers urðu íslendingum kunnar og í ljósi þeirra nýju hugmynda og þekkingar sem hann hefur aflað sér hefur honum þótt sjálfsagt að dóttir hans tæki þessa miklu stjórnunarlegu ábyrgð. Guðbrandur gaf út messusöngbók og fyrstu biblíuna á íslensku, Guðbrandsbiblíu (1584).Elísabet var nunna af aðalsættum, fædd árið 1500. Hún sagði skilið við klaustrið við mikil mótmæli fjölskyldu sinnar, fetaði í fótspor Lúthershjónanna og giftist háskólarektor í Wittenberg. Hún kynntist þeim nýju áherslum siðbótarinnar sem dreifðist eins og eldur um sinu um Mið- og Norður-Evrópu. Hún orti sálminn Herr Christ der einig Gottes Sohn. Lúther var svo hrifinn af sálminum að hann gaf hann út í fyrstu sálmabók siðbótarinnar árið 1524. Elísabetu dreymdi draum, þar sem hún sá sig predika í kirkju, það hafði hún sem kona ekki leyfi til. Elísabet fer þá leið sem henni var fær og það var að syngja og yrkja sína predikun. Sú predikun lifir enn í sálminum góða sem hefur verið þýddur á fjölda tungumála. Þessum þremur siðbótarkonum er hægt að kynnast betur í Hallgrímskirkju á sunnudaginn í messu og í Tónleikahúsi Kammerhópsins Reykjavík Barokk kl. 11 – 13.Gleðilegt fimm alda siðbótarafmælisár!
Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Óásættanleg staða fyrir fimleikadeild Keflavíkur: Loforð svikin og framtíð starfseminnar í hættu Berglind Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing kennara eftir fund með borgarstjóra Andrea Sigurjónsdóttir,Eygló Friðriksdóttir,Guðrún Gunnarsdóttir,Jónína Einarsdóttir,Kristín Björnsdóttir,Lilja Margrét Möller,Linda Ósk Sigurðardóttir,Þóranna Rósa Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Hið rándýra bil milli borgar og byggðar - lygileg sjúkrasaga úr sveitinni Jakob Frímann Magnússon skrifar
Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann Skoðun