Börn fá meðferð á BUGL við rafrænu skjáheilkenni Erla Björg Gunnarsdóttir skrifar 28. febrúar 2017 20:00 Helstu einkenni rafræns skjáheilkennis hjá börnum er pirringur og lítil sjálfsstjórn og er heilkennið undanfari netfíknar. Til að greina heilkennið er stuðst við eftirfarandi spurningar. Er barnið upptendrað? Ofurviðkvæmt fyrir áreiti? Tekur það æðisköst? Verður það pirrað þegar það er tekið frá skjánum? Eru sjáöldur útvíkkuð eftir skjátíma? Er erfitt fyrir barnið að veita augnsamband? Laðast það að rafrænum skjá eins og fluga að ljósi? Er eins og barnið sé ekki eins hamingjusamt og áður? Á það erfitt með að eignast vini? Hefur áhugamálum fækkað? Er það ekki eins fróðleiksfúst og forvitið? Fara einkunnir lækkandi? Björn Hjálmarsson, sérfræðilæknir á BUGL, hefur séð dæmi um þessa röskun. „Við höfum engar rannsóknir gert á þessu sviði en mín klíníska tilfinning er að við munum sjá meira og meira af þessu á næstu árum. Að rafrænt skjáheilkenni eigi eftir að verða stórt viðfangsefni hér á BUGL, sálfræðinga á þjónustumiðstöðvum, í skólum og heilsugæslustöðvum," segir Björn þegar hann er spurður um algengi röskunarinnar. Börn hafa komið til meðferðar á göngudeild BUGL vegna einkenna og er dæmi um svo illa haldið barn að það þurfti að leggja það inn til að fjarlægja það frá öllu rafrænu áreiti. Björn segir lækna reyna að gefa foreldrum góð ráð til að ekki fari svona illa. „Það þarf að byrja hjá minnstu börnunum og gefa strax skýrar reglur um skjátíma áður en hann verður stjórnlaus."En hvað er of mikill skjátími? „Það er þegar barnið verður vansælt, stressað og pirrað þegar það er ekki í tækinu og það eina sem virðist friða barnið er að vera í þessum tækjum. Það vanrækir skóla, vini og fjölskyldu. Og einu vinatengslin verða í gegnum netið," segir Björn. Samkvæmt bandarísku og kanadísku barnalæknasamtökunum er ráðlagt að börn yngri en tveggja ára fái engan skjátíma. Þriggja til fimm ára börn fái að hámarki eina klukkustund á dag og sex til átján ára börn fái tvær klukkustundir á dag. „Helst af öllu myndi maður vilja að það væri jafnvægi milli skjátíma og útiveru barns. Ef barn er í tvo tíma í skjátíma, að það taki tvo tíma í útivist eða frjálsan leik á móti," ráðleggur Björn. Mest lesið Uppruni stjarnanna óþekktur: „Hver andskotinn hefur verið að setja þetta inn?“ Innlent Athafnamaðurinn Þráinn Hafstein Kristjánsson látinn Innlent Nýtt eftirlitskerfi á ytri landamærum Schengen-svæðisins Innlent Íranskur herforingi sagður hafa látist í loftárásum Ísraela Erlent Risaþotan flaug aftur yfir Reykjavíkursvæðið Innlent „Hann hverfur ofan í jörðina“ Innlent Öflugur skjálfti í Bárðarbunguöskju Innlent Segir rangt að þau hafi reynt að stöðva lögreglubíl í forgangsakstri Innlent Íslensk flugáhöfn horfði á ljónaárás rétt við hótelið Innlent Af hverju er barnið mitt alltaf að segja Skibidi toilet? Innlent Fleiri fréttir Athafnamaðurinn Þráinn Hafstein Kristjánsson látinn Uppruni stjarnanna óþekktur: „Hver andskotinn hefur verið að setja þetta inn?“ Nýtt eftirlitskerfi á ytri landamærum Schengen-svæðisins Öflugur skjálfti í Bárðarbunguöskju Sláturgerð, Sherry og súkkulaði á Hellu „Hann hverfur ofan í jörðina“ Heppni að ekki fór verr þegar tveggja ára drengur féll niður nokkra metra Risaþotan flaug aftur yfir Reykjavíkursvæðið „Þetta er ekki endanlegt frumvarp“ Samþykktu ályktun og stefna að kosningum í vor Segir rangt að þau hafi reynt að stöðva lögreglubíl í forgangsakstri Nóg af heitu vatni á Selfossi Glerbrot í lauginni „Kveður við nýjan tón í samstarfinu sem er efnislega lokið“ Stjónmálafræðingur segir kosningar nær en marga gruni Nýr formaður VG, seðlabankastjóri og ástandið á Gaza Íslensk flugáhöfn horfði á ljónaárás rétt við hótelið Handtekinn eftir hliðarkeyrslu á talsverðum hraða Vilhjálmur Hjálmarsson kjörinn varaformaður ÖBÍ „Ef hann hefði verið einn þá hefði þetta getað farið miklu verr“ Bátarnir frá eldgosinu í Vestmannaeyjum málaðir á vita Af hverju er barnið mitt alltaf að segja Skibidi toilet? „Þegar hægrið fær að ráða ferðinni óheft og án alls taumhalds fer illa“ Fagna löngu tímabærri breytingu Átök í miðausturlöndum, ný forysta VG og mállýska unga fólksins Mótmælendur hindruðu för lögreglubíls í forgangsakstri Svandís og Guðmundur Ingi nýir leiðtogar Vinstri grænna Málningu kastað og ryskingar við sendiráðið Fannst hann þvingaður til að afsala sér hundinum Biskup Íslands predikar í Vík á 90 ára afmæli kirkjunnar Sjá meira
Helstu einkenni rafræns skjáheilkennis hjá börnum er pirringur og lítil sjálfsstjórn og er heilkennið undanfari netfíknar. Til að greina heilkennið er stuðst við eftirfarandi spurningar. Er barnið upptendrað? Ofurviðkvæmt fyrir áreiti? Tekur það æðisköst? Verður það pirrað þegar það er tekið frá skjánum? Eru sjáöldur útvíkkuð eftir skjátíma? Er erfitt fyrir barnið að veita augnsamband? Laðast það að rafrænum skjá eins og fluga að ljósi? Er eins og barnið sé ekki eins hamingjusamt og áður? Á það erfitt með að eignast vini? Hefur áhugamálum fækkað? Er það ekki eins fróðleiksfúst og forvitið? Fara einkunnir lækkandi? Björn Hjálmarsson, sérfræðilæknir á BUGL, hefur séð dæmi um þessa röskun. „Við höfum engar rannsóknir gert á þessu sviði en mín klíníska tilfinning er að við munum sjá meira og meira af þessu á næstu árum. Að rafrænt skjáheilkenni eigi eftir að verða stórt viðfangsefni hér á BUGL, sálfræðinga á þjónustumiðstöðvum, í skólum og heilsugæslustöðvum," segir Björn þegar hann er spurður um algengi röskunarinnar. Börn hafa komið til meðferðar á göngudeild BUGL vegna einkenna og er dæmi um svo illa haldið barn að það þurfti að leggja það inn til að fjarlægja það frá öllu rafrænu áreiti. Björn segir lækna reyna að gefa foreldrum góð ráð til að ekki fari svona illa. „Það þarf að byrja hjá minnstu börnunum og gefa strax skýrar reglur um skjátíma áður en hann verður stjórnlaus."En hvað er of mikill skjátími? „Það er þegar barnið verður vansælt, stressað og pirrað þegar það er ekki í tækinu og það eina sem virðist friða barnið er að vera í þessum tækjum. Það vanrækir skóla, vini og fjölskyldu. Og einu vinatengslin verða í gegnum netið," segir Björn. Samkvæmt bandarísku og kanadísku barnalæknasamtökunum er ráðlagt að börn yngri en tveggja ára fái engan skjátíma. Þriggja til fimm ára börn fái að hámarki eina klukkustund á dag og sex til átján ára börn fái tvær klukkustundir á dag. „Helst af öllu myndi maður vilja að það væri jafnvægi milli skjátíma og útiveru barns. Ef barn er í tvo tíma í skjátíma, að það taki tvo tíma í útivist eða frjálsan leik á móti," ráðleggur Björn.
Mest lesið Uppruni stjarnanna óþekktur: „Hver andskotinn hefur verið að setja þetta inn?“ Innlent Athafnamaðurinn Þráinn Hafstein Kristjánsson látinn Innlent Nýtt eftirlitskerfi á ytri landamærum Schengen-svæðisins Innlent Íranskur herforingi sagður hafa látist í loftárásum Ísraela Erlent Risaþotan flaug aftur yfir Reykjavíkursvæðið Innlent „Hann hverfur ofan í jörðina“ Innlent Öflugur skjálfti í Bárðarbunguöskju Innlent Segir rangt að þau hafi reynt að stöðva lögreglubíl í forgangsakstri Innlent Íslensk flugáhöfn horfði á ljónaárás rétt við hótelið Innlent Af hverju er barnið mitt alltaf að segja Skibidi toilet? Innlent Fleiri fréttir Athafnamaðurinn Þráinn Hafstein Kristjánsson látinn Uppruni stjarnanna óþekktur: „Hver andskotinn hefur verið að setja þetta inn?“ Nýtt eftirlitskerfi á ytri landamærum Schengen-svæðisins Öflugur skjálfti í Bárðarbunguöskju Sláturgerð, Sherry og súkkulaði á Hellu „Hann hverfur ofan í jörðina“ Heppni að ekki fór verr þegar tveggja ára drengur féll niður nokkra metra Risaþotan flaug aftur yfir Reykjavíkursvæðið „Þetta er ekki endanlegt frumvarp“ Samþykktu ályktun og stefna að kosningum í vor Segir rangt að þau hafi reynt að stöðva lögreglubíl í forgangsakstri Nóg af heitu vatni á Selfossi Glerbrot í lauginni „Kveður við nýjan tón í samstarfinu sem er efnislega lokið“ Stjónmálafræðingur segir kosningar nær en marga gruni Nýr formaður VG, seðlabankastjóri og ástandið á Gaza Íslensk flugáhöfn horfði á ljónaárás rétt við hótelið Handtekinn eftir hliðarkeyrslu á talsverðum hraða Vilhjálmur Hjálmarsson kjörinn varaformaður ÖBÍ „Ef hann hefði verið einn þá hefði þetta getað farið miklu verr“ Bátarnir frá eldgosinu í Vestmannaeyjum málaðir á vita Af hverju er barnið mitt alltaf að segja Skibidi toilet? „Þegar hægrið fær að ráða ferðinni óheft og án alls taumhalds fer illa“ Fagna löngu tímabærri breytingu Átök í miðausturlöndum, ný forysta VG og mállýska unga fólksins Mótmælendur hindruðu för lögreglubíls í forgangsakstri Svandís og Guðmundur Ingi nýir leiðtogar Vinstri grænna Málningu kastað og ryskingar við sendiráðið Fannst hann þvingaður til að afsala sér hundinum Biskup Íslands predikar í Vík á 90 ára afmæli kirkjunnar Sjá meira