Einelti er samfélaginu dýrkeypt Svavar Hávarðsson skrifar 4. maí 2017 07:00 Samskipti stúlkna hafa kallað á sérstakar aðgerðir og framhaldsnám fyrir Olweusarskóla. vísir/afp Rannsóknir sænskra og norskra sérfræðinga sýna að samanlagður kostnaður af einelti samsvari að minnsta kosti 150 milljónum króna á einstakling – hvort sem um er að ræða þolanda eða geranda. Eru þá talin til útgjöld félags- og heilbrigðisþjónustu, dómskerfisins og glataðar skatttekjur af þeim sem bera örin ævilangt og ná aldrei að lifa eðlilegu lífi vegna ofbeldisins. Þorlákur Helgi Helgason, framkvæmdastjóri Olweusaráætlunarinnar á Íslandi, segir að rannsóknir sýni, svo ekki verði komist hjá því að viðurkenna það, að afleiðingar eineltis séu hrikalegar. Eins að allt bendi til að niðurstöður sérfræðinganna eigi við hér á landi einnig.Þorlákur Helgi Helgason, framkvæmdastjóri Olweusaráætlunarinnar á Íslandi„Mörg börn eru brennd af langvarandi einelti, og önnur af því að hafa komist upp með að leggja aðra í einelti á svínslegan hátt. Sárin eru djúp og gróa flest ekki ævilangt. Sum þeirra missa alveg flugið. Rannsóknir sýna að einelti á ríkan þátt í brottfalli nemenda í skóla. Hættan á varanlegu þunglyndi er miklu meiri hjá þeim sem hafa lent í einelti í æsku, og þunglyndið varir í áratugi. Gerendur eru líka í hættu á að fara villur vegar í lífinu sé ekki brugðist við og eineltið stöðvað á frumstigi,“ segir Þorlákur. Hann segir að þrátt fyrir allt hafi einelti minnkað á Íslandi undanfarinn áratug. Einn mælikvarðinn sé að einelti í þeim skólum sem fylgja Olweusaráætluninni mælist nú 4,7% í 5.-10. bekk – var 7,6% árið 2007. Einelti mælist hér minna en á Norðurlöndunum, samkvæmt Efnahags- og framfarastofnuninni (OECD). Spurður um Olweusaráætlunina segir Þorlákur hana hafa verið við lýði hérlendis í 15 ár – í dag eru 50 skólar viðurkenndir Olweusarskólar en miklu fleiri grunnskólar hafa innleitt áætlunina á þessu tímabili og vinna í eineltismálum í sínu skólastarfi. „Á annað hundrað verkefnastjórar hafa lokið námi í fræðunum á vegum verkefnisins, en verkefnastjórar eru faglegir leiðbeinendur í skólunum,“ segir Þorlákur og útskýrir að Olweusaráætlunin sé í senn forvarnarstarf og markviss lausnarvinna ef grunur er um einelti. Hann segir að vinna að heildstæðu ferli gegn einelti eigi sér stað – reglugerð um ábyrgð og skyldur í skólasamfélaginu nái orðið til bæði grunnskóla og framhaldsskóla. „Það er vitað að það skiptir miklu máli að byrja að vinna að þessum málum sem fyrst á skólaferli barnanna. Við viljum ræða við skólastjórnendur framhaldsskóla og grunnskóla um samstarf. Við þurfum að tryggja öllum örugga skólagöngu og vinna gegn brotthvarfi nemenda úr skóla, svo ekki sé talað um að koma í veg fyrir allan þann sársauka sem einelti veldur allt of mörgum,“ segir Þorlákur. Skylda að vakta og bregðast við eineltiReglugerð um „ábyrgð og skyldur aðila skólasamfélagsins í framhaldsskólum“ tók gildi í apríl 2016.Sambærileg reglugerð fyrir grunnskólann hefur verið í gildi frá 2011.Sérstakur kafli er um starf framhaldsskólanna gegn einelti. Skólar eiga að setja sér aðgerðaáætlun gegn einelti „með virkri forvarnar- og viðbragðsáætlun …“Þá skal skal kanna reglulega „eðli og umfang eineltis“ í skólunum.2% af stelpum í 5.-10. bekk í grunnskólum sem fylgja Olweusaráætluninni segja að einelti sem þær hafi lent í hafi verið hræðilegt.1% strákanna er sama sinnis.3,4% bætast við í stelpnahópinn séu tekin með svör þeirra sem segja að eineltið hafi verið vont og særandi.1,5% strákanna eru í þessum hópi. Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Göngubrúin átti að vera tilbúin í síðasta lagi í sumar Innlent Ísraelar herja á miðborg Beirút Erlent Síðasta farþegaflug Air Atlanta á Boeing 747-júmbóþotunni Innlent Skjálftar að stærð 3,6 og 3,3 Innlent „Þetta er eiginlega bankahrun karlmennskunnar“ Innlent 105 ára og syngur í kór - Sérrí og Baileys eftir æfingu Innlent Vegfarandinn er látinn Innlent Foreldrar margoft kvartað undan hættulegum gatnamótum Innlent „Dapurleg framkoma“ fólks á vettvangi banaslyss umhugsunarefni Innlent Maður stunginn í brjóstkassann í nótt Innlent Fleiri fréttir Göngubrúin átti að vera tilbúin í síðasta lagi í sumar Síðasta farþegaflug Air Atlanta á Boeing 747-júmbóþotunni 105 ára og syngur í kór - Sérrí og Baileys eftir æfingu Foreldrar margoft kvartað undan hættulegum gatnamótum Skjálftar að stærð 3,6 og 3,3 Íbúar kalla eftir úrbótum á hættulegum gatnamótum við Sæbraut Tvö innbrot í verslanir í dag „Ég vil auðvitað klára kjörtímabilið“ „Þetta er eiginlega bankahrun karlmennskunnar“ Bæjarstjórinn óttast ekki fólksflótta úr Árborg Kveðst tilbúinn í kosningar þegar „þessi ríkisstjórn springur loksins“ „Dapurleg framkoma“ fólks á vettvangi banaslyss umhugsunarefni Maðurinn sem var stunginn enn á sjúkrahúsi Banaslys á Sæbraut og stofnun nýs stjórnmálaflokks Vegfarandinn er látinn Arnar Þór stofnar Lýðræðisflokkinn Staða karlmennskunnar, kosningavetur og átök í Mið-Austurlöndum Talaði fyrir „tveggja ríkja lausn“ á allsherjarþingi Þriðjungur þunglyndra náði fullum bata með „heilasjúkraþjálfun“ Hlaupið í rénum en gasmengun gæti verið á svæðinu Þoturnar sem flytja Íslendinga yfir Atlantshafið næstu áratugi Ekið á gangandi vegfaranda við Sæbraut Maður stunginn í brjóstkassann í nótt „Við vitum ekki neitt og höldum bara áfram að bíða“ Ótrúlegt myndband af gæsaflokki á flugi Ávaxtakarfan frumsýnd í Hveragerði Lítið jökulhlaup hafið í Skálm Uppgjör á hægri vængnum: „Ægishjálmur Sjálfstæðisflokksins“ ekki lengur veruleikinn Sundrun á hægri vængnum og örvænting meðal fyrstu kaupenda Verslaði fyrir háar upphæðir með stolnu kreditkorti Sjá meira
Rannsóknir sænskra og norskra sérfræðinga sýna að samanlagður kostnaður af einelti samsvari að minnsta kosti 150 milljónum króna á einstakling – hvort sem um er að ræða þolanda eða geranda. Eru þá talin til útgjöld félags- og heilbrigðisþjónustu, dómskerfisins og glataðar skatttekjur af þeim sem bera örin ævilangt og ná aldrei að lifa eðlilegu lífi vegna ofbeldisins. Þorlákur Helgi Helgason, framkvæmdastjóri Olweusaráætlunarinnar á Íslandi, segir að rannsóknir sýni, svo ekki verði komist hjá því að viðurkenna það, að afleiðingar eineltis séu hrikalegar. Eins að allt bendi til að niðurstöður sérfræðinganna eigi við hér á landi einnig.Þorlákur Helgi Helgason, framkvæmdastjóri Olweusaráætlunarinnar á Íslandi„Mörg börn eru brennd af langvarandi einelti, og önnur af því að hafa komist upp með að leggja aðra í einelti á svínslegan hátt. Sárin eru djúp og gróa flest ekki ævilangt. Sum þeirra missa alveg flugið. Rannsóknir sýna að einelti á ríkan þátt í brottfalli nemenda í skóla. Hættan á varanlegu þunglyndi er miklu meiri hjá þeim sem hafa lent í einelti í æsku, og þunglyndið varir í áratugi. Gerendur eru líka í hættu á að fara villur vegar í lífinu sé ekki brugðist við og eineltið stöðvað á frumstigi,“ segir Þorlákur. Hann segir að þrátt fyrir allt hafi einelti minnkað á Íslandi undanfarinn áratug. Einn mælikvarðinn sé að einelti í þeim skólum sem fylgja Olweusaráætluninni mælist nú 4,7% í 5.-10. bekk – var 7,6% árið 2007. Einelti mælist hér minna en á Norðurlöndunum, samkvæmt Efnahags- og framfarastofnuninni (OECD). Spurður um Olweusaráætlunina segir Þorlákur hana hafa verið við lýði hérlendis í 15 ár – í dag eru 50 skólar viðurkenndir Olweusarskólar en miklu fleiri grunnskólar hafa innleitt áætlunina á þessu tímabili og vinna í eineltismálum í sínu skólastarfi. „Á annað hundrað verkefnastjórar hafa lokið námi í fræðunum á vegum verkefnisins, en verkefnastjórar eru faglegir leiðbeinendur í skólunum,“ segir Þorlákur og útskýrir að Olweusaráætlunin sé í senn forvarnarstarf og markviss lausnarvinna ef grunur er um einelti. Hann segir að vinna að heildstæðu ferli gegn einelti eigi sér stað – reglugerð um ábyrgð og skyldur í skólasamfélaginu nái orðið til bæði grunnskóla og framhaldsskóla. „Það er vitað að það skiptir miklu máli að byrja að vinna að þessum málum sem fyrst á skólaferli barnanna. Við viljum ræða við skólastjórnendur framhaldsskóla og grunnskóla um samstarf. Við þurfum að tryggja öllum örugga skólagöngu og vinna gegn brotthvarfi nemenda úr skóla, svo ekki sé talað um að koma í veg fyrir allan þann sársauka sem einelti veldur allt of mörgum,“ segir Þorlákur. Skylda að vakta og bregðast við eineltiReglugerð um „ábyrgð og skyldur aðila skólasamfélagsins í framhaldsskólum“ tók gildi í apríl 2016.Sambærileg reglugerð fyrir grunnskólann hefur verið í gildi frá 2011.Sérstakur kafli er um starf framhaldsskólanna gegn einelti. Skólar eiga að setja sér aðgerðaáætlun gegn einelti „með virkri forvarnar- og viðbragðsáætlun …“Þá skal skal kanna reglulega „eðli og umfang eineltis“ í skólunum.2% af stelpum í 5.-10. bekk í grunnskólum sem fylgja Olweusaráætluninni segja að einelti sem þær hafi lent í hafi verið hræðilegt.1% strákanna er sama sinnis.3,4% bætast við í stelpnahópinn séu tekin með svör þeirra sem segja að eineltið hafi verið vont og særandi.1,5% strákanna eru í þessum hópi.
Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Göngubrúin átti að vera tilbúin í síðasta lagi í sumar Innlent Ísraelar herja á miðborg Beirút Erlent Síðasta farþegaflug Air Atlanta á Boeing 747-júmbóþotunni Innlent Skjálftar að stærð 3,6 og 3,3 Innlent „Þetta er eiginlega bankahrun karlmennskunnar“ Innlent 105 ára og syngur í kór - Sérrí og Baileys eftir æfingu Innlent Vegfarandinn er látinn Innlent Foreldrar margoft kvartað undan hættulegum gatnamótum Innlent „Dapurleg framkoma“ fólks á vettvangi banaslyss umhugsunarefni Innlent Maður stunginn í brjóstkassann í nótt Innlent Fleiri fréttir Göngubrúin átti að vera tilbúin í síðasta lagi í sumar Síðasta farþegaflug Air Atlanta á Boeing 747-júmbóþotunni 105 ára og syngur í kór - Sérrí og Baileys eftir æfingu Foreldrar margoft kvartað undan hættulegum gatnamótum Skjálftar að stærð 3,6 og 3,3 Íbúar kalla eftir úrbótum á hættulegum gatnamótum við Sæbraut Tvö innbrot í verslanir í dag „Ég vil auðvitað klára kjörtímabilið“ „Þetta er eiginlega bankahrun karlmennskunnar“ Bæjarstjórinn óttast ekki fólksflótta úr Árborg Kveðst tilbúinn í kosningar þegar „þessi ríkisstjórn springur loksins“ „Dapurleg framkoma“ fólks á vettvangi banaslyss umhugsunarefni Maðurinn sem var stunginn enn á sjúkrahúsi Banaslys á Sæbraut og stofnun nýs stjórnmálaflokks Vegfarandinn er látinn Arnar Þór stofnar Lýðræðisflokkinn Staða karlmennskunnar, kosningavetur og átök í Mið-Austurlöndum Talaði fyrir „tveggja ríkja lausn“ á allsherjarþingi Þriðjungur þunglyndra náði fullum bata með „heilasjúkraþjálfun“ Hlaupið í rénum en gasmengun gæti verið á svæðinu Þoturnar sem flytja Íslendinga yfir Atlantshafið næstu áratugi Ekið á gangandi vegfaranda við Sæbraut Maður stunginn í brjóstkassann í nótt „Við vitum ekki neitt og höldum bara áfram að bíða“ Ótrúlegt myndband af gæsaflokki á flugi Ávaxtakarfan frumsýnd í Hveragerði Lítið jökulhlaup hafið í Skálm Uppgjör á hægri vængnum: „Ægishjálmur Sjálfstæðisflokksins“ ekki lengur veruleikinn Sundrun á hægri vængnum og örvænting meðal fyrstu kaupenda Verslaði fyrir háar upphæðir með stolnu kreditkorti Sjá meira